Kapotte huishoudelijke apparaten: wel of niet vervangen? De wegwerpmaatschappij

Bron: © Canva. huishoudelijke apparaten kapot en nu? 

---

Een kapot huishoudelijk apparaat kan flink wat kopzorgen geven. Laat je het repareren of is vervangen toch beter? Het antwoord is niet altijd zwart-wit. Wat goed is voor het milieu en je portemonnee, hangt af van het soort apparaat en hoe oud het is. In dit artikel helpen we je een bewuste keuze maken.

Waarom is repareren belangrijk?

Bijna altijd is repareren beter voor het milieu dan vervangen. Voor het maken van nieuwe apparaten zijn namelijk veel grondstoffen en energie nodig. Vooral bij smartphones, tablets en laptops kost de productie veel energie en zeldzame metalen. Zolang mogelijk met je spullen doen, is dus vaak de beste keuze. Gelukkig zijn veel apparaten prima te repareren of op te knappen.

Lees ook: Elektronische apparaten belanden massaal bij het huisvuil, e-waste alert.

Smartphone en ICT: verleng de levensduur

Voor ICT-apparatuur zoals laptops en telefoons geldt: hoe langer je ze gebruikt, hoe beter. Vervang een batterij of breid het geheugen uit om je apparaat een 2e leven te geven.

Denk ook aan een refurbished toestel als je toe bent aan vervanging. Die zijn vaak zo goed als nieuw, geheel gecontroleerd en een stuk goedkoper én duurzamer.

Wist jij dat heel veel apparaten niet meer te repareren zijn?

Bekijk deze video hieronder en lees daarna verder >>

Koelkast, vriezer en wasdroger: liever wél vervangen

Deze apparaten gebruiken veel stroom. De techniek is de afgelopen jaren sterk verbeterd, waardoor nieuwe modellen veel zuiniger zijn.

Heeft jouw koelkast of vriezer al 10 jaar of langer op de teller?

Dan is vervangen meestal beter – zelfs als het apparaat nog werkt. Datzelfde geldt voor oudere condens- of afvoerdrogers. Vervang die liever door een warmtepompdroger met energielabel A+++.

Wasmachine of vaatwasser: meestal repareren

Deze apparaten zijn de laatste jaren niet heel veel zuiniger geworden. Is jouw wasmachine of vaatwasser kapot, dan is het bijna altijd milieuvriendelijker om hem te laten maken – zeker als hij nog geen 10 tot 15 jaar oud is.

Laat bij twijfel het energieverbruik meten of vraag advies aan een witgoedmonteur.

Andere apparaten: repareren of delen

Kleine huishoudelijke apparaten – van keukenmachines tot boormachines – zijn vaak niet veel zuiniger geworden. Ook gebruiken ze relatief weinig stroom. Repareren is hier de beste keuze.

Of nog beter: leen of deel! Denk aan een witgoed-abonnement, een Repair Café of buurthuistoolbank.

Benieuwd hoe zo’n Repair Café eruit ziet? Dat ontdek je in de volgende video >>

Gooi oude apparaten niet zomaar weg

Wist je dat elektrische apparaten schadelijke stoffen kunnen bevatten, zoals zware metalen of koudemiddelen? Lever ze daarom altijd in bij een officieel inleverpunt, zodat ze op een milieuvriendelijke manier verwerkt kunnen worden.

Repareren loont – ook juridisch

Gaat een apparaat binnen een redelijke termijn kapot? Dan heb je recht op gratis reparatie of vervanging, zelfs buiten de garantietermijn. Dit heet ‘wettelijke garantie’.

Meer weten? Kijk op de website van de Consumentenbond voor je rechten.

Bronnen:

Milieu Centraal, Consumentenbond, Techniek Nederland, Wecycle

---

Niets wat je koopt gaat nog jaren mee, welkom in de wegwerpmaatschappij

29 oktober 2024 – Je koopt een telefoon, een wasmachine, een bank en denkt dat het een goede investering is waar je jaren plezier van zult hebben. Toch sta je vaak een paar jaar later alweer in de winkel voor een vervanging. Welkom in onze wegwerpmaatschappij.

Vroeger gingen spullen langer mee, lijkt het. Hoe komt het dat tegenwoordig vrijwel niets meer lijkt te zijn gemaakt om lang mee te gaan? En wat betekent dit voor jou als consument, voor je portemonnee en voor het milieu?

Wat gaat snel kapot

Laten we eens kijken naar de soorten producten waar we dit het meest bij merken.

• De lijst begint bij elektronica, zoals telefoons, laptops en tablets. Een smartphone kan al na een paar jaar verouderen door software-updates die het apparaat trager maken, of doordat de batterij snel leegloopt.
• Keukenapparatuur, zoals koffiezetapparaten en broodroosters, lijken vaak ook niet lang mee te gaan. De gebruiksintensiteit is de voornaamste factor die hierbij de levensduur beïnvloedt.
• Hetzelfde geldt voor witgoed, zoals wasmachines en drogers, waarvan de levensduur soms beperkt blijft tot 5 tot 10 jaar. Er komen steeds meer onbekende merken bij.
• Ook meubels en kleding vallen hieronder. Waar een bank vroeger vaak tientallen jaren meeging, zijn moderne meubels soms al na een paar jaar doorgezakt of uit elkaar gevallen.
• Kleding lijkt ook steeds minder lang mee te gaan, vooral door de opkomst van fast-fashion (goedkope kleding van mindere kwaliteit). Het zijn producten die al na een paar keer wassen hun kleur of vorm verliezen.

De tekst gaat onder de video verder >>

@omroepvpro

Kijk ‘Tegenlicht: De wegwerpmaatschappij’ op vpro.nl/tegenlicht #duurzaamheid #documentaire #vpro

♬ origineel geluid – VPRO

Waarom gaan huishoudelijke apparaten minder lang mee?

Er zijn verschillende redenen waarom spullen tegenwoordig minder lang meegaan:

1. Geplande veroudering: Dit is misschien wel de grootste boosdoener. Fabrikanten ontwerpen producten bewust zo dat ze niet te lang meegaan. Een klassiek voorbeeld is de gloeilamp, waarbij fabrikanten in de vorige eeuw afspraken om de levensduur te verkorten, zodat mensen sneller nieuwe lampen moesten kopen. In de elektronica-industrie komt dit ook voor: onderdelen kunnen moeilijk te vervangen zijn, of er worden updates uitgebracht die oude apparaten trager maken.
2. Goedkopere materialen en productieprocessen: Om de kosten laag te houden, worden er vaak goedkopere materialen gebruikt, die minder duurzaam zijn. Ook wordt er steeds vaker gekozen voor snelle, goedkope productietechnieken die de kwaliteit niet ten goede komen.
3. Modetrends en marketing: Bedrijven spelen in op trends en verleiden ons om telkens iets nieuws te kopen. In de mode-industrie wisselen trends zo snel dat we vaak nieuwe kleding kopen, zelfs als het oude nog prima in orde is. Bij elektronica zien we dat marketeers inspelen op de nieuwste snufjes, waardoor je huidige apparaat al snel ouderwets lijkt.
4. Complexiteit van producten: Veel producten worden steeds complexer en bevatten meer technologie, zoals wasmachines met tientallen wasprogramma’s en sensoren. Meer technologie betekent meer kans op storingen, en reparatie kan lastig of duur zijn.

De tekst gaat onder het bericht verder >>

Dit is typische een stuk elektronica die past in de wegwerpmaatschappij. Het is een vervelend en moeilijk werkje 😟 Ik krijg er de riepedetiete van… pic.twitter.com/AyQvLn9cyK

— Professor & Nancy-AI V11.2 (@prolidica) October 27, 2024

Voordelen voor de consument

Laten we eerlijk zijn, de voortdurende vernieuwing heeft ook voordelen voor ons als consumenten. Voor een relatief lage prijs heb je nu al een hoop comfort en gemak in huis. Smartphones worden bijvoorbeeld steeds betaalbaarder en tegelijkertijd geavanceerder, met functies die een paar jaar geleden ondenkbaar waren.

Ook zorgt de massaproductie voor een ruim aanbod, waardoor je niet lang hoeft te wachten op nieuwe modellen en nieuwe versies.

Daarnaast geeft de snel veranderende markt je als consument ook mogelijkheden om te kiezen voor iets dat goed aansluit bij jouw behoeften. De keuze om bijvoorbeeld voor een basisversie of voor een luxe model te gaan, is tegenwoordig gemakkelijker te maken door de vele opties.

Nadelen voor de consument

Maar laten we eerlijk zijn: er kleven ook behoorlijk wat nadelen aan onze wegwerpmaatschappij.

• Ten eerste de kosten: als spullen snel kapotgaan of verouderen, moet je vaker iets nieuws kopen, en dat loopt op. Bovendien kan het frustrerend zijn als producten steeds sneller stuk gaan. Denk maar aan de telefoon die na 2 jaar al met moeite de dag doorkomt, of de wasmachine die niet meer te repareren valt vanwege een kapot onderdeel dat niet meer gemaakt wordt.

• Daarnaast is er de kwestie van gebruiksgemak. Het kost tijd en moeite om steeds weer nieuwe apparaten uit te zoeken, te kopen en in gebruik te nemen. Daarbij komt dat veel moderne producten een ingewikkelde gebruiksaanwijzing hebben, met allerlei technische functies die je misschien niet nodig hebt, maar die wel bijdragen aan een kortere levensduur en hogere kosten bij een defect.

Gevolgen voor het milieu

De wegwerpcultuur die hiermee gepaard gaat, heeft een aanzienlijke impact op het milieu. Elk product dat we kopen, vraagt grondstoffen en energie om te produceren. Bovendien wordt bij het maken van elektronica vaak gebruikgemaakt van zeldzame metalen, die moeilijk te recyclen zijn en schadelijk kunnen zijn voor het milieu. Wanneer een apparaat niet gerepareerd kan worden en op de afvalberg belandt, gaan deze kostbare materialen verloren, en moeten er nieuwe grondstoffen worden gewonnen om het volgende apparaat te produceren.

Daarnaast veroorzaakt de productie van al deze producten CO₂-uitstoot, wat bijdraagt aan klimaatverandering. De verwerking van afval van afgedankte spullen, vooral elektronica, is ook een groot probleem. Veel landen sturen hun elektronische afval naar ontwikkelingslanden, waar het vaak niet op een veilige manier verwerkt wordt, wat schadelijke gevolgen heeft voor mens en natuur.

Wat betekent dit voor duurzaamheid?

Het idee van duurzaamheid gaat uit van het minimaliseren van onze ecologische voetafdruk, en daarbij hoort ook het langer gebruikmaken van producten. Als we producten minder snel vervangen, sparen we grondstoffen, energie en uitstoot uit. Maar onze huidige consumptiemaatschappij lijkt daar juist tegenin te gaan: we blijven producten kopen die een korte levensduur hebben, en dat is niet bepaald duurzaam.

Tegelijkertijd is er steeds meer aandacht voor duurzaamheid, en merken beginnen zich langzaamaan aan te passen. Zo zien we dat er meer producten komen met een langere garantieperiode, en er wordt gewerkt aan duurzamere materialen en productiemethoden. Ook het recht op reparatie, waarbij consumenten het recht krijgen om hun eigen spullen te laten repareren, wint terrein. Dit kan helpen om producten langer bruikbaar te maken.

Wat kun je zelf doen tegen de wegwerpmaatschappij?

Er zijn een paar dingen die je kunt doen om hier als consument bewuster mee om te gaan:

1. Kies voor kwaliteit: Als je een product aanschaft, kies dan voor kwaliteit boven kwantiteit. Misschien betaal je iets meer, maar je hebt er waarschijnlijk wel langer plezier van.
2. Repareren in plaats van vervangen: Probeer kapotte spullen te laten repareren in plaats van ze meteen te vervangen. Er komen steeds meer reparatiewinkels, en online zijn ook veel handleidingen te vinden om zelf eenvoudige reparaties uit te voeren.
3. Denk na voor je iets koopt: Is het echt nodig om elk jaar een nieuwe telefoon te kopen, of kan de oude nog een ronde mee? Door bewuster te kopen, verminder je niet alleen je eigen kosten, maar help je ook het milieu een handje.
4. Kies voor duurzame merken: Er zijn steeds meer bedrijven die duurzame producten aanbieden met een langere levensduur en een lagere impact op het milieu. Vaak hebben deze merken ook gerecyclede materialen in hun assortiment en geven ze garantie op hun producten.
5. Vraag om het recht op reparatie: Het recht op reparatie betekent dat bedrijven verplicht worden om onderdelen beschikbaar te stellen zodat je je producten kunt laten repareren in plaats van ze weg te gooien.

Kies bewust je spullen

De korte levensduur van producten lijkt onderdeel te zijn geworden van onze moderne consumptiemaatschappij. Het biedt voordelen zoals technologische vooruitgang en betaalbare prijzen, maar de nadelen wegen zwaar op voor zowel consumenten als het milieu.

Door als consument bewust te kiezen voor kwaliteit, reparaties en duurzame merken, kun je bijdragen aan een duurzamere wereld. Bedrijven moeten ook hun verantwoordelijkheid nemen, door producten te maken die langer meegaan en te zorgen voor repareerbaarheid.

Uiteindelijk ligt de keuze bij jou!

---

Waarom huishoudelijke apparaten repareren steeds moeilijker is

Veel fabrikanten ontwerpen hun producten zo dat repareren niet eenvoudig is. Zo zijn vaak de onderdelen verlijmd of zijn speciale schroeven en gereedschap nodig die alleen zij zelf hebben.

Koffiezetapparaten en vaatwassers

Neem bijvoorbeeld koffiezetapparaten en vaatwassers. Deze apparaten zijn vaak zo ingewikkeld in elkaar gezet dat zelf repareren bijna onmogelijk lijkt. Reparatiebedrijven melden dat ze soms zelfs schimmel en wormpjes in de apparaat-onderdelen tegenkomen, omdat mensen het apparaat niet goed onderhouden. Hierdoor is het al snel aantrekkelijker om gewoon een nieuw apparaat te kopen.

Repair Café’s bestaan 15 jaar

In 2009 begon milieuactivist Martine Postma in Amsterdam met het idee van een Repair Café. Inmiddels is het concept uitgegroeid tot een landelijke beweging, met bijna 700 Repair Cafés verspreid door heel Nederland. In vrijwel elke stad of dorp kunnen mensen, bijvoorbeeld eens per maand, hun kapotte koffiezetapparaat, stoel of kledingstuk laten repareren door vrijwilligers, geheel gratis.

15 jaar na de oprichting heeft het Repair Café-concept zich zelfs verspreid naar 50 landen wereldwijd. “Het raakt blijkbaar een snaar”, zegt Postma. “Steeds meer mensen beseffen dat we ons consumptiegedrag moeten aanpassen om de wereld leefbaar te houden en onze grondstoffen te sparen voor toekomstige generaties. Reparatie is daarin essentieel.”

De tekst gaat onder de video verder >>

Wat kunnen we nog wel repareren?

Toch zijn er nog apparaten die makkelijker te repareren zijn. Denk bijvoorbeeld aan eenvoudige keukenapparaten of smartphones waarbij onderdelen als de accu gemakkelijk verwisselbaar zijn. Het is belangrijk om te onderzoeken of het de moeite waard is om te repareren voordat we het overwegen te vervangen. Zo kunnen we onze impact op het milieu verkleinen en duurzamer leven.

Essentiële tools voor doe-het-zelf reparaties

Om te beginnen met het zelf repareren van elektronica in huis, is het handig om een aantal basisgereedschappen tot je beschikking te hebben. Een multimeter is een onmisbaar apparaat om basismetingen aan spanning, weerstand en stroom te kunnen uitvoeren. Eveneens handig is een soldeerbout met verschillende soldeerpunten die je in staat stellen aanpassingen in verschillende grootten te maken, afhankelijk van het type reparatie. Ook is een striptang onmisbaar voor het nauwkeurig ontmantelen van snoeren en kabels. Deze hulpmiddelen bieden iedereen een stevige basis om relatief simpele reparaties zelf uit te proberen in plaats van direct nieuwe items aan te schaffen.

Onderhoud voor langere levensduur van apparaten

Naast repareren is regelmatig onderhoud essentieel om de levensduur van huishoudelijke apparaten te verlengen. Door apparaten zoals koffiezetapparaten, afzuigkappen, vaatwassers en wasmachines direct na gebruik schoon te maken, voorkom je dat vuil en residuen zich ophopen, wat weer kan leiden tot technische mankementen of zelfs gevaren. Ontkalken van waterkokers en espressomachines is ook een belangrijke stap om een optimale werking te garanderen.

Lees ook: Je apparaten ontkalken: stap-voor-stap handleiding.

Deze preventieve aanpak bespaart niet alleen geld, maar draagt ook bij aan een duurzamere levensstijl door minder afval te produceren. Dit bewustzijn van onderhoud helpt consumenten om optimaal gebruik te maken van hun apparaten zonder direct naar vervanging te grijpen bij kleine storingen.

Bron: De Telegraaf, NOS. Foto: Canva.

---

Elektronische apparaten belanden massaal in het huisvuil: e-waste alert!

6 oktober 2023 – Het is verontrustend dat we elektrische apparaten, zoals laptops, vaak achteloos weggooien. Dit blijkt uit een onderzoek van Stichting OPEN, die namens producenten van elektronica recycling promoot. Dit is niet zonder gevolgen. Lees hier waarom e-waste aandacht verdient.

Te vaak belanden huishoudelijke elektrische apparaten simpelweg in de vuilnisbak, terwijl ze eigenlijk beter ingeleverd kunnen worden bij een milieustraat. We praten hier over een aanzienlijke hoeveelheid, namelijk 23 miljoen kilogram. De gevolgen hiervan zijn ernstig: waardevolle grondstoffen zoals ijzer, koper en plastic gaan verloren, en gevaarlijke stoffen belanden in het milieu.

Dit moeten we voorkomen. Ook jij kan helpen! Ontdek hier hoe je e-waste verminderd.

Wat is e-waste?

E-waste, of elektronisch afval, verwijst naar alle elektrische en elektronische apparaten die niet meer worden gebruikt of defect zijn en die worden weggegooid. Dit omvat een breed scala aan apparaten, zoals computers, mobiele telefoons, televisies, koelkasten, wasmachines, tosti-ijzers, haardrogers, en meer. E-waste bevat vaak waardevolle materialen zoals metalen, plastic en glas, maar het kan ook gevaarlijke stoffen bevatten, zoals lood, kwik en cadmium.

Waarom is het belangrijk om e-waste apart in te zamelen?

Het weggooien van elektronische apparaten bij het reguliere afval veroorzaakt op de lange termijn problemen. In printplaten en moederborden van elektronische apparaten zitten namelijk zeldzame grondstoffen zoals goud en titanium, die vaak gewonnen worden met kinderarbeid of gewelddadige methoden. Het is daarom verstandiger om deze onderdelen te recyclen (hergebruiken). De schaarste van deze grondstoffen kan resulteren in het onvermogen om nieuwe apparaten te produceren binnen 40 jaar. Veel mensen realiseren zich nog niet hoe cruciaal het is om op de juiste manier te recyclen.

Ook bevatten veel elektronische apparaten gevaarlijke chemicaliën en metalen die schadelijk zijn voor het milieu als ze in de gewone afvalstroom terechtkomen. Door e-waste apart in te zamelen en te recyclen, worden deze schadelijke stoffen op een gecontroleerde en milieuvriendelijke manier verwijderd, waardoor bodem- en watervervuiling wordt voorkomen.

Energiebesparing stimuleren

Het winnen van grondstoffen uit gerecyclede elektronica vereist tot slot vaak minder energie dan het delven van nieuwe materialen. Dit draagt bij aan energiebesparing en vermindering van de uitstoot van broeikasgassen.

Wist je dit? Elektronisch afval is wereldwijd de snelst groeiende afvalstroom, met een totaal van ongeveer 45 miljard kilogram, waarvan 166 miljoen kilogram afkomstig is uit Nederland. Hoewel een aanzienlijk deel van dit afval wordt gerecycled, belandt nog steeds veel ervan in het gewone huisvuil, wat niet de bedoeling is.

Waarom gooien we elektronica op de verkeerde manier weg?

Steven van Eijk, vertegenwoordiger van Stichting OPEN, verklaart waarom consumenten zo nonchalant omgaan met het weggooien van elektronica. “Het heeft alles te maken met bewustwording; veel mensen realiseren zich niet eens dat dit schadelijk is voor het milieu. Tegenwoordig bevat vrijwel alles een batterij, of het nu een verjaardagskaart of een luier is die aangeeft dat hij vol is. Dit staat gelijk aan de uitstoot van 21 Boeing 747-vliegtuigen. Helaas wordt dit allemaal niet op de juiste manier verwerkt, waardoor waardevolle grondstoffen verloren gaan en schadelijke stoffen in het milieu terechtkomen. We hebben die grondstoffen nodig en willen het milieu beschermen.”

We moeten consumenten bewust maken van deze feiten.

Zelfs bij milieu-straten gaat er soms iets mis. Uit onderzoek blijkt dat de verwijzing naar de juiste inleverpunten niet altijd duidelijk is. Als er een stekker of accu bij het afval zit, hoort het altijd bij het elektronische afval. Bovendien zijn veel milieu-straten vaak alleen geopend tijdens kantooruren, waardoor veel mensen moeite hebben om hun elektronica daar in te leveren. Het is hoog tijd voor gemeentes om hier actie op te ondernemen.

Lever je e-waste op de juiste manier in

Om deze problemen aan te pakken, kunnen afgedankte elektrische en elektronische apparaten het hele jaar door worden ingeleverd bij het afvalbreng-station of de milieu-straat in de gemeente. De gemeente zorgt ervoor dat deze apparaten op een milieuvriendelijke manier worden gerecycled.

Het hergebruiken van gebruikte apparaten heeft ook positieve lokale impact. In Noord-Nederland worden deze apparaten verwerkt door Virol in Scheemda, waarbij mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, zoals langdurig werklozen, vroege schoolverlaters en inburgeraars, de kans krijgen om te worden opgeleid voor betaalde banen.

Oude en gebruikte huishoudelijke apparaten inleveren

1. Bij de winkel of online winkel waar je een vergelijkbaar nieuw apparaat aanschaft.
2. In diverse winkels of andere locaties met speciale inzamelpunten.
3. Bij de milieu-straat van jouw gemeente, waar je de apparaten kunt afleveren.

Deze inzameling geldt voor alle apparaten die stroom of batterijen gebruiken, zoals boormachines, televisies, wasmachines, koelkasten, keukenapparaten, mobiele telefoons, lampen, en computers, om er maar een paar te noemen.

Oude producten inruilen

Als je een oud apparaat wilt inleveren bij aankoop van een nieuw apparaat, kan je dit doen bij de winkel waar je het nieuwe apparaat aanschaft. Dit staat bekend als de ‘oud-voor-nieuwregeling’. Winkels zijn verplicht om elk vergelijkbaar apparaat te accepteren, ongeacht het merk of de grootte. Het oude apparaat hoeft niet per se nog te werken, en winkels mogen geen extra kosten in rekening brengen voor deze service. Houd er wel rekening mee dat deze regeling alleen geldt voor particulieren, niet voor bedrijven.

Deze regeling is ook van toepassing wanneer je online of telefonisch een product aanschaft dat bij jou thuis wordt bezorgd of bij een ophaalpunt wordt afgeleverd. In dat geval kan je je oude apparaat aan de bezorger geven of afleveren bij het ophaalpunt. Als directe inname niet mogelijk is, bieden sommige bezorgdiensten, vervoerders en ophaalpunten 2 alternatieven:

1. De online verkoper haalt binnen 2 weken alsnog het oude apparaat op.
2. De online verkoper levert een verpakking, waarmee je het oude apparaat kosteloos verzendt naar het opgegeven adres.

Elektrische apparaten inleveren

Voor mensen die geen nieuw apparaat willen kopen maar wel hun oude apparaten willen inleveren, is er goed nieuws. Veel grote winkels accepteren kleine afgedankte apparaten kosteloos, zelfs als je geen nieuw apparaat aanschaft. Dit staat bekend als de ‘oud-voor-niets-regeling.’ Deze regel geldt echter alleen voor particuliere apparatuur, niet voor bedrijven. Grote winkels met een verkoopoppervlakte van meer dan 400 vierkante meter zijn verplicht om huishoudelijke apparaten te accepteren, zolang deze niet groter zijn dan 25 centimeter in lengte, breedte of dikte.

Inzamelpunten kleine apparaten, lampen en batterijen

Bovendien zijn er in veel milieu-straten, grote supermarkten, tuincentra of elektronicawinkels als MediaMarkt inzamelpunten, waar particulieren kleine apparaten en lampen kunnen inleveren. De inzameling van batterijen is ook vaak mogelijk op deze locaties, hoewel de beschikbaarheid hiervan per locatie verschilt.