Wat is een redelijke prijs voor medicijnen? Zó wordt dat bepaald

Bron: © Canva. Wil je weten wat jouw medicijn precies kost? Vraag het na bij je apotheek of bekijk de polisvoorwaarden van je verzekeraar. 

---

Waarom betaal je soms veel voor medicijnen, en wie bepaalt eigenlijk wat een ‘redelijke’ prijs is? We leggen uit hoe in Nederland de prijs van medicijnen tot stand komt en waarom die soms flink kan verschillen.

Wettelijke regels: de overheid stelt maximumprijs vast

De prijs van medicijnen in Nederland wordt niet helemaal vrij bepaald door de fabrikant. Via de Wet geneesmiddelenprijzen stelt de overheid een maximumprijs vast voor elk medicijn. Deze maximumprijs is het gemiddelde van de prijzen in 4 Europese landen:

1. Noorwegen
2. België
3. frankrijk
4. Verenigd Koninkrijk

2 keer per jaar controleert de overheid of de prijzen nog kloppen met de referentielanden en past deze zo nodig aan. Hierdoor blijft de prijs van medicijnen bij ons meestal lager dan in omringende landen.

Hoe werkt het vergoedingssysteem van medicijnen?

Niet elk medicijn uit de apotheek krijg je volledig vergoed. Alleen medicijnen uit het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) worden (deels) vergoed via je basisverzekering.

Medicijnen met dezelfde werking worden in clusters geplaatst, met een vastgesteld maximaal vergoedingsbedrag. Is de prijs van jouw medicijn hoger dan deze vergoeding? Dan betaal je zelf bij, tot een wettelijk maximum.

• Controleer (en vraag) goed of en hoeveel je moet bijbetalen voor jouw medicatie!

Lees ook: Prijs bloedverdunner Eliquis schiet omhoog: apotheken slaan alarm, patiënt betaalt té veel.

Het preferentiebeleid van de zorgverzekeraar

Zorgverzekeraars vergoeden meestal alleen de goedkoopste variant van een medicijn als er meerdere merken of fabrikanten zijn. Dit preferentiebeleid helpt om medicijnen betaalbaar te houden, maar kan er wel voor zorgen dat je af en toe van merk wisselt.

Artsen, apotheken en verzekeraars maken daar afspraken over, zodat wisselen medisch verantwoord gebeurt.

Ontwikkelingskosten, winst en ‘gezondheidswinst’

Bij nieuwe, dure medicijnen zijn de ontwikkelkosten vaak hoog. Farmaceuten willen deze kosten terugverdienen en een nette winst maken. Toch kijkt men steeds vaker naar de ‘waarde’ van een medicijn: hoeveel extra gezondheid levert het op?

Dit bepaalt samen met maatschappelijke afwegingen (zoals: willen we iedereen toegang geven?) wat een redelijke prijs is. Nederland hanteert onofficiële grenzen tussen €20.000 en €80.000 per gewonnen levensjaar voor vergoeding uit de basisverzekering. Hoe ernstiger de ziekte, hoe meer de overheid bereid is te betalen.

Jouw kosten: eigen risico en eigen bijdrage

Medicatielasten bestaan voor jou uit het verplichte eigen risico (ongeveer €385 per jaar) en soms een eigen bijdrage als het medicijn duurder is dan het maximum dat jouw verzekeraar betaalt.

De eigen bijdrage heeft een maximaal jaarbedrag van €250 per persoon. Soms zijn er speciale terugbetalingsregelingen van fabrikanten voor bijzondere situaties. Dit wordt geregeld via externe partijen zoals TBR Nederland of HEVO Consult.

Internationale samenwerking en uitdagingen voor de toekomst

Om dure medicijnen sneller én goedkoper beschikbaar te maken, werkt Nederland samen met buurlanden via het zogeheten BeNeLuxA-overleg. Samen kunnen zij beter onderhandelen over prijzen.

Toch staan Nederland en andere landen voor een uitdaging: steeds duurdere medicatie zet de zorgpremie en het budget onder druk. Meer transparantie over ontwikkelkosten en winstmarges en nieuwe prijsmodellen lijken nodig om medicijnen voor iedereen betaalbaar te houden.

Samengevat: waarom kosten medicijnen wat ze kosten?

• De overheid stelt via wetgeving en prijsvergelijkingen een maximumprijs vast.
• Per medicijn is er een maximale vergoeding, behalve bij nieuwe, dure middelen – daarover wordt apart onderhandeld.
• Zorgverzekeraars kiezen vaak de goedkoopste variant via het preferentiebeleid.
• Je betaalt altijd eerst eigen risico en soms een eigen bijdrage.
• De prijs hangt af van ontwikkelkosten, maatschappelijke keuzes en de extra gezondheidswinst van het medicijn.

Tip: Wil je weten wat jouw medicijn precies kost? Vraag het na bij je apotheek of bekijk de polisvoorwaarden van je verzekeraar.

Let op: Startpagina geeft geen medisch advies. Raadpleeg bij twijfel altijd een arts of specialist.

Bronnen:

Rijksoverheid, Apotheek.nl, De Telegraaf.

Lees verder >>

---

Medicijnen en gewichtstoename: wat is de link?

7 juli 2025 – Sommige medicijnen hebben invloed op processen in de hersenen die het hongergevoel en verzadiging reguleren. Dit kan leiden tot veranderingen in eetlust en gewicht. Ook zorgen bepaalde medicijnen voor vochtretentie, een tragere stofwisseling of veranderingen in de vetverdeling in het lichaam. Dit zijn 10 oorzaken van gewichtstoename door medicijnen.

door Yvette Juch

Hieronder een overzicht van de 10 belangrijkste oorzaken van gewichtstoename bij medicijngebruik.

1. Verstoorde verzadigingssignalen

Bepaalde medicijnen beïnvloeden neurotransmitters zoals serotonine, die een rol spelen bij het gevoel van honger en verzadiging. Wanneer deze balans verstoord raakt, kan dit leiden tot meer eten en een verhoogd risico op gewichtstoename.

2. Vocht vasthouden door medicijnen

Sommige geneesmiddelen zorgen ervoor dat het lichaam meer vocht vasthoudt. Dit uit zich vaak in zwellingen, bijvoorbeeld in de enkels of onderbenen. Deze vochtretentie kan bijdragen aan een zichtbare gewichtstoename.

3. Trager metabolisme

Medicatie kan het metabolisme vertragen, waardoor het lichaam minder calorieën verbrandt. Als gevolg hiervan wordt energie sneller als vet opgeslagen, wat kan leiden tot overgewicht.

4. Veranderde vetverdeling

Geneesmiddelen zoals corticosteroïden beïnvloeden de verdeling van vet over het lichaam. Dit kan leiden tot zichtbare veranderingen zoals een rond gezicht (het zogenoemde ‘vollemaansgezicht’) of vetophoping rond de buikstreek.

De tekst gaat onder de video’s verder >>

5. Gewichtstoename door antidepressiva

Uit onderzoek blijkt dat gebruikers van antidepressiva 21% meer kans hebben om meer dan 5% van hun lichaamsgewicht aan te komen. Deze medicijnen beïnvloeden neurotransmitters die verantwoordelijk zijn voor stemming én eetlust.

6. Corticosteroïden: vocht en vetverdeling

Langdurig gebruik van corticosteroïden kan leiden tot gewichtstoename door vochtretentie en veranderingen in de vetverdeling. Een kenmerkende bijwerking is het ontstaan van een rond gezicht.

7. Insulinegebruik bij diabetes type 2

Voor mensen met diabetes type 2 kan het gebruik van insuline gepaard gaan met een gewichtstoename van gemiddeld 3 tot 5 kilo per jaar. Dit komt doordat insuline de vetopslag in het lichaam stimuleert.

Goed om te weten: Zó herken je de eerste symptomen van diabetes.

8. Allergiemedicatie en eetlust

Sommige allergiemedicatie blokkeert het effect van histamine, een stof die ook de eetlust remt. Hierdoor kan de eetlust toenemen, met gewichtstoename als mogelijk gevolg.

9. Anticonceptiepil: feit en fabel

Veel vrouwen koppelen gewichtstoename aan het gebruik van de anticonceptiepil. Wetenschappelijk bewijs hiervoor ontbreekt nog wel. De lichte toename in gewicht is meestal te wijten aan tijdelijke vochtophoping of hormonale veranderingen.

10. Antipsychotica en gewicht

Antipsychotica, voorgeschreven bij onder andere schizofrenie en bipolaire stoornis, staan bekend om hun invloed op het lichaamsgewicht. Deze medicijnen verstoren het evenwicht van serotonine en dopamine, wat leidt tot een toename van de eetlust en een veranderd metabolisme.

Regelmatige controle van je gezondheid is daarom belangrijk tijdens het gebruik van antipsychotica.

Het belang van monitoring

Bij medicijngebruik dat gepaard kan gaan met gewichtstoename, is regelmatige monitoring essentieel. Door gewicht en eetgedrag goed in de gaten te houden, kunnen patiënten en behandelaars tijdig ingrijpen. Een diëtist, orthomoleculair therapeut of voedingsdeskundige kan hierbij waardevolle ondersteuning bieden.

We vroegen ons eerder af: Waarom mogen medicijnen met als bijwerking ‘plotse onverklaarbare dood’?

Let op: Startpagina geeft geen medisch advies. Raadpleeg bij twijfel altijd een arts.

Bronnen:

Apotheek.nl, welingelichtekringen

Lees verder >>

---

Noodklok geluid om medicatiefouten: reden is geen 2e controle van medicijnen bij apotheken

10 april 2025 – In Nederlandse apotheken worden jaarlijks duizenden fouten gemaakt bij de uitgifte van medicijnen. De belangrijkste oorzaak: het structureel ontbreken van een verplichte tweede controle. Apothekersassistenten luiden de noodklok. De werkdruk is te hoog, de bezetting te laag en patiënten kunnen daarvan de dupe worden.

door Brenda Timmers

Tienduizenden medicatiefouten per jaar

Uit onderzoek van actualiteitenprogramma EenVandaag onder 2730 apothekersassistenten blijkt dat het zogeheten 4-ogenprincipe – waarbij 2 medewerkers een medicatie-uitgifte controleren – in de praktijk vaak niet wordt nageleefd.

Door personeelstekorten en tijdsdruk lukt het niet altijd om die extra controle uit te voeren. In sommige gevallen kijkt slechts een stagiaire mee. En bij het openen en sluiten van de apotheek staat het personeel regelmatig alleen.

Door personeelstekort ontbreekt 2e controle: patiënten lopen risico

De gevolgen van deze werkwijze zijn ernstig. Uit cijfers van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) blijkt dat er jaarlijks naar schatting 40.000 tot 60.000 medicatiefouten plaatsvinden in de eerstelijnszorg, waaronder apotheken. Een deel daarvan heeft direct te maken met fouten bij de uitgifte.

Geen 2e controle bij uitgifte medicijnen

De tekst gaat onder het bericht verder >>

Het gaat duizenden keren mis in apotheken met de controle op medicijnen. De fouten worden gemaakt bij het uitgeven van medicatie, soms met ernstige gevolgen voor patiënten. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 2.730 apothekersassistenten. https://t.co/l3j6e3VMkd

— Apothekersnieuws.nl (@Apothekernieuws) April 8, 2025

Verkeerde medicijnen of doseringen

Zonder een tweede controle kunnen fouten zoals het meegeven van een verkeerd medicijn, een te hoge of lage dosering, of het afgeven aan de verkeerde patiënt ongemerkt blijven. Volgens het Landelijk Meldpunt Zorg (onderdeel van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd) kunnen deze fouten ernstige gevolgen hebben, waaronder ziekenhuisopnames of zelfs overlijden.

Een kwart van de apothekersassistenten geeft in het onderzoek aan zich onveilig te voelen bij het alleen uitvoeren van medicatie-uitgifte. “We weten dat fouten ernstige gevolgen kunnen hebben, en toch zijn we soms genoodzaakt te handelen zonder dubbelcheck,” zegt een deelnemer anoniem.

Apothekersorganisatie KNMP: ‘Probleem moet serieus worden genomen’

De Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP) erkent het probleem. “Het 4-ogenprincipe is essentieel voor de veiligheid van patiënten. We maken ons grote zorgen over de signalen uit het veld,” aldus een woordvoerder.

De KNMP pleit voor meer structurele ondersteuning en investeringen in personeel, zodat apotheken hun wettelijke zorgplicht kunnen blijven waarmaken.

De tekst gaat onder het bericht verder >>

Natuurlijk is @KNMP coryfee Aris Prins erg geschrokken. Toch doet dat elitaire apothekers clubje niets voor de duizenden hardwerkende apothekersassistenten in Nederland. Over een cao hoor je ze niet, en dan nu huile huile doen https://t.co/hqn3ReApA2

— Veerle (@Veertje87) April 9, 2025

Ministerie van Volksgezondheid werkt aan oplossingen

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) laat weten het probleem te kennen. In samenwerking met apothekersorganisaties wordt gekeken naar mogelijke oplossingen, zoals de inzet van digitale controlesystemen en taakherschikking binnen apotheken.

Ook wordt gesproken over het structureel verhogen van de instroom in opleidingen tot apothekersassistent.

Patiënten moeten kunnen vertrouwen op medicatieveiligheid

Patiëntenverenigingen, zoals de Patiëntenfederatie Nederland, benadrukken het belang van vertrouwen in de farmaceutische zorg. “Als je medicijnen ophaalt, moet je er blind op kunnen vertrouwen dat het klopt. Het is schrijnend dat dit vertrouwen onder druk staat,” aldus een woordvoerder.

Controleer ook zelf je medicijnen

TIP: Het is raadzaam om altijd de gekregen medicijnen te checken op juistheid. Kijk ook goed naar de dosering en vergelijk het met voorgaande keren.

Heb je de medicijnen voor de eerste keer gekregen? Controleer dan online of de gegeven medicijnen en dosering kloppen, als je het zeker wilt weten.

Lees ook: Waarom zijn medicijnen soms zo groot?

Video fouten met medicijnen

Het probleem is het nieuw. Bekijk de video van een RLT-uitzending 9 jaar geleden over fouten met medicijnen terug >>

Bronnen:

EenVandaag, onderzoek apothekersassistenten (2025)

Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM)

Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ)

KNMP – Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)

Patiëntenfederatie Nederland