waarom zit er in sommige pannendeksels een gaatje om de stoom af te voeren maar bij anderen niet?

Dat ligt aan het model van deksel en pan. Als het deksel vrij plat is en 'los' op de pan ligt, kan stoom gewoon langs de rand van de pan ontsnappen. Een gaatje is dan niet nodig. Is de deksel erg bol, relatief zwaar (glas), of heeft het deksel een hoge rand die in de pan valt, dan kan stoom niet makkelijk langs de rand ontsnappen. Bij kookpannen wordt dan meestal een gaatje of ventiel in het deksel gemaakt om te voorkomen dat de druk te hoog oploopt en je bij het optillen van het deksel te veel hete stoom in je gezicht of op je armen zou krijgen (brandwonden!).

Uitzondering zijn braadpannen. Daarin ontstaat sowieso minder stoom omdat je niet in water kookt, bovendien hebben braadpannen soms een speciaal deksel met bolletjes aan de binnenkant die ervoor zorgen dat het vocht weer terug in de pan drupt. Daarmee wordt voorkomen dat het gerecht teveel uitdroogt tijdens het braden.