Bron: © Instagram.
Angst en depressie raken steeds meer mensen. Jongeren ervaren de zwaarste mentale druk, maar ook ouderen melden vaker klachten. De stijging lijkt zich niet lijkt te stabiliseren. Experts spreken van een structureel probleem dat grote invloed heeft op de samenleving.
Alle leeftijdsgroepen
Steeds meer Nederlanders ervaren stress, somberheid en angst. Jongeren melden vaker paniekklachten, slaapproblemen en sociale spanning.
Ouderen melden eerder gevoelens van eenzaamheid, terugtrekgedrag en verminderde levenslust. De piek ligt bij jongeren, maar de gevolgen zijn zichtbaar in alle leeftijdsgroepen.
Aanhoudende druk op jongeren
De mentale gezondheid van jongeren staat al jaren onder zware druk. De coronapandemie veroorzaakte een langdurige verstoring van het dagelijkse leven. Onderzoek laat zien dat veel jongeren sindsdien niet volledig herstellen. Hun welbevinden blijft achter, zelfs nu sociale structuren weer op gang zijn.
Veel jongeren ervaren stress over school, werk en toekomst. De druk om te presteren is hoog. Ze voelen dat hun toekomst onzeker is door woningtekorten, oplopende kosten en veranderende arbeidsmarkten.
De continue aanwezigheid van sociale media vergroot die druk. Jongeren vergelijken zichzelf voortdurend met anderen. Ze zien perfecte beelden, perfecte prestaties en perfecte levens. Dat creëert een gevoel van achterstand.
Lees verder onder de video >>
Suïcidale gedachten
Daarnaast melden veel jongeren angst voor falen. Ze voelen dat ze constant moeten presteren. Ze maken zich zorgen over cijfers, vervolgstudies en werk. Hierdoor neemt de mentale spanning toe. Ook het aantal jongeren dat kampt met eenzaamheid blijft opvallend hoog. Vooral tijdens en na de coronaperiode zijn sociale contacten onder druk komen te staan. Veel jongeren vinden het lastig om deze weer op te bouwen.
Een ander zorgpunt is het aantal jongeren met suïcidale gedachten. Dat blijft al langere tijd rond de 14 procent. Experts spreken van een ernstig alarmsignaal. Jongeren geven aan dat zij te weinig ruimte voelen om fouten te maken. Ze ervaren een wereld die constant in beweging is en waarin prestatiedruk centraal staat.
Klachten bij ouderen
Hoewel jongeren de zwaarste stijging laten zien, ervaren ook ouderen problemen met angst en depressie. De cijfers blijven bij ouderen stabieler, maar de klachten veranderen van aard.
Veel ouderen voelen zich eenzaam. Ze ervaren dat sociale netwerken kleiner worden. Kinderen wonen verder weg, vrienden overlijden en fysieke beperkingen spelen een grotere rol. Dit leidt tot gevoelens van isolatie. Depressieve klachten komen bij ouderen vaak voort uit verlies, ziekte of onzekerheid over de toekomst.
Daarnaast ervaren ouderen meer angst voor zorgafhankelijkheid. Ze maken zich zorgen over de toegang tot zorg, hun financiële situatie en hun bewegingsvrijheid. Hoewel het percentage ouderen met angst en depressie lager ligt dan bij jongeren, is de impact groot.
Ouderen zoeken minder snel professionele hulp. Schaamte en onbekendheid met hulpopties spelen daarbij een rol.
Lees verder onder de berichten >>
Stedelijke gebieden laten hogere cijfers zien
Niet alle regio’s worden even hard getroffen door angst en depressie. Stedelijke gebieden laten hogere cijfers zien dan landelijke provincies. Jongeren in grote steden ervaren meer stress door prestatiedruk, woonproblemen en sociale vergelijking. In sommige regio’s spelen daarnaast armoede, huisvestingstekorten en beperkte toegang tot jeugdzorg een rol.
In landelijke gebieden ervaren jongeren minder woonstress, maar vaker eenzaamheid of gebrek aan voorzieningen. Vooral regio’s met beperkte zorgcapaciteit melden langere wachtlijsten en minder ondersteuning.
Ook sociale samenstelling speelt mee. Jongeren uit gezinnen met lage inkomens, schulden of complexe thuissituaties lopen meer risico op mentale problemen. Ze ervaren vaker druk, instabiliteit en gebrek aan veilige ruimte.
Waarom angst en depressie blijven stijgen
De combinatie van maatschappelijke veranderingen, technologische druk en economische onzekerheid zorgt voor een structurele toename van mentale klachten. Een aantal factoren speelt hierbij een grote rol:
- Toenemende prestatiedruk op school en werk.
- Zorgelijke toekomstbeelden over klimaat, economie en woonruimte.
- Sociale media als constante factor, die vergelijking en onzekerheid uitlokt.
- Gebrek aan tijd en ruimte voor herstel door volle agenda’s en hoge verwachtingen.
- Tekorten in de zorg, waardoor jongeren en volwassenen lang moeten wachten op hulp.
Deze factoren beïnvloeden elkaar en versterken elkaar vaak. De druk neemt toe en de ruimte om te ontspannen neemt af.
Signalen op sociale media
Op sociale media worden angst en depressie veel besproken. Jongeren delen openlijk hun worstelingen. Ze vertellen over prestatiedruk, eindeloze vergelijking op platforms en het gevoel tekort te schieten. Ook komt de discussie op gang over de rol van scholen, ouders en overheid.
Op platforms zoals Instagram en TikTok verschijnen steeds meer berichten waarin jongeren hun mentale klachten normaliseren en bespreekbaar maken. Sommigen delen herstelverhalen. Anderen zoeken steun of advies. Het gesprek wordt opener, maar de problematiek blijft zichtbaar.
Ook volwassenen tonen zich bezorgd over de mentale staat van jongeren. Ouders schrijven dat hun kinderen het zwaar hebben. Professionals delen inzichten over stress, overbelasting en het belang van vroege signalering.
Noodzaak van preventie
Preventie blijft een cruciale methode om angst en depressie te verminderen. Gemeenten investeren steeds vaker in programma’s die jonge gezinnen ondersteunen. Vroege hulp blijkt belangrijk, omdat mentale kwetsbaarheid vaak al in de jeugd begint.
Initiatieven zoals huisbezoeken, opvoedondersteuning en mentale educatie op scholen leveren waardevolle resultaten op. Toch blijven er vragen over structurele financiering en het betrekken van ervaringsdeskundigen. Veel gemeenten willen meer doen, maar missen capaciteit.
Ondersteuning belangrijk
Voor jongeren is laagdrempelige ondersteuning essentieel. Een luisterend oor, goede begeleiding en snelle toegang tot hulp kunnen grote verschillen maken. Voor ouderen geldt dat ook. Sociale netwerken versterken, ontmoetingsplekken bouwen en toegankelijke zorg bieden blijken belangrijke factoren.
Om de ontwikkeling te keren, is blijvende aandacht nodig. Het vraagt samenwerking tussen gezinnen, scholen, gemeenten, zorgprofessionals en overheid. En het vraagt een cultuur waarin ruimte is voor kwetsbaarheid, herstel en realistische verwachtingen.
Bronnen:
RIVM, CBS, Trimbos-instituut