Kun je ziek worden van airco? Feit of fabel?

Bron: © Canva. Kun je ziek worden van airco?  

---

Het is een veelgehoorde klacht: na een lange autorit met de airco aan, of na een vliegreis, voel je je verkouden, grieperig of heb je last van keelpijn. Maar kun je echt ziek worden van airconditioning? En hoe zit het met de airco thuis?

Wat doet een airco precies?

Een airconditioning koelt de lucht en zorgt voor luchtcirculatie. Daarbij wordt vocht aan de lucht onttrokken, waardoor de lucht droger wordt. Dit geldt voor airco’s in auto’s, vliegtuigen én woningen. Moderne systemen filteren de lucht ook, maar niet alle apparaten zijn even goed onderhouden.

Word je echt ziek van de airco?

Hoe zit het met airco en gezondheid? Je wordt niet direct ‘ziek’ van koude lucht of van de airco zelf. Verkoudheid en griep worden veroorzaakt door virussen, niet door temperatuurverschillen. Toch kan een airco indirect klachten veroorzaken:

1. Droge lucht en slijmvliezen

Een airco verlaagt de luchtvochtigheid. Hierdoor drogen je slijmvliezen uit, wat kan leiden tot:

• Keelpijn
• Droge ogen
• Geïrriteerde neus
• Hoesten

Droge slijmvliezen zijn bovendien minder goed in staat om virussen en bacteriën buiten te houden.

2. Temperatuurschommelingen

Een groot temperatuurverschil tussen binnen en buiten (bijvoorbeeld 35°C buiten, 20°C binnen) kan het lichaam belasten. Snel afkoelen of opwarmen kan het immuunsysteem tijdelijk verzwakken.

3. Slechte luchtkwaliteit door slecht onderhoud

Als een airco niet goed wordt onderhouden, kunnen zich bacteriën, schimmels en stof ophopen in de filters en leidingen. Bekende boosdoeners zijn:

• Legionella-bacterie: Kan longontsteking veroorzaken (Legionellose), vooral bij slecht onderhouden systemen in gebouwen of hotels. In Nederland zijn er jaarlijks ongeveer 400-600 meldingen van legionellabesmettingen (bron: RIVM).
• Schimmels en bacteriën: Kunnen allergieën en luchtwegklachten veroorzaken.

4. Verspreiding van virussen

In vliegtuigen en slecht geventileerde ruimtes kan de airco bijdragen aan de verspreiding van virussen, zeker als het systeem de lucht recirculeert zonder goede filtering. Moderne vliegtuigen gebruiken HEPA-filters die tot 99,97% van de deeltjes uit de lucht halen, waardoor het risico relatief klein is.

Airco in de auto

Hoe werkt de airco in de auto? Tegenwoordig is vrijwel elke auto uitgerust met airconditioning. De airco zorgt niet alleen voor verkoeling tijdens warme dagen, maar kan in de winter ook de lucht opwarmen. Daarnaast haalt de airco vocht uit de lucht, wat ideaal is om beslagen ramen snel weer helder te krijgen.

Het interieurfilter

Een belangrijk onderdeel van het aircosysteem is het interieurfilter, ook wel pollenfilter genoemd. Voordat de lucht van buiten je auto binnenkomt, passeert deze eerst dit filter. Het filter houdt stof, vuil en pollen tegen, waardoor de lucht in de auto schoner blijft. Vooral mensen met hooikoorts of allergieën profiteren hiervan.

De airconditioning in de auto zorgt voor aangename verkoeling tijdens warme dagen, maar brengt ook enkele aandachtspunten met zich mee:

• Droge lucht: De airco onttrekt vocht aan de lucht, waardoor het binnenklimaat in de auto snel kan uitdrogen. Dit kan leiden tot klachten zoals droge ogen, een schrale keel of een geïrriteerde neus.
• Muffe geur: Ruik je een muffe of onaangename geur zodra je de airco inschakelt? Dit is vaak een teken dat er schimmels of bacteriën in het systeem zitten. Deze micro-organismen kunnen gezondheidsklachten veroorzaken, vooral bij mensen met allergieën of luchtwegproblemen.
• Onderhoud: Regelmatig onderhoud is essentieel om problemen te voorkomen. Deskundigen adviseren om de airco jaarlijks te laten controleren en de filters tijdig te vervangen. Zo voorkom je ophoping van vuil, schimmels en bacteriën.

Gezondheidsklachten door een slecht onderhouden airco

Het is verstandig om het interieurfilter minimaal 1 keer per jaar of elke 30.000 kilometer te vervangen. Doe je dit niet, dan kan het filter na verloop van tijd een broedplaats worden voor bacteriën en schimmels. Deze ongewenste micro-organismen kunnen via de lucht in de auto verspreid worden en klachten veroorzaken, zoals keelpijn, benauwdheid, vermoeidheid of allergische reacties.

Merk je dat de lucht in je auto muf ruikt, voel je je niet lekker na een autorit of is het filter al lang niet vervangen? Laat dan het filter controleren en indien nodig vervangen bij de garage.

Vergeet het koelmiddel niet

Naast het filter is ook het koelmiddel van de airco belangrijk. Dit verdampt langzaam, waardoor de prestaties van de airco na verloop van tijd achteruitgaan. Een tekort aan koelmiddel kan leiden tot minder koeling en zelfs schade aan de compressor, wat dure reparaties tot gevolg kan hebben. Laat daarom regelmatig het koelmiddel controleren en zo nodig bijvullen.

Wist je dat?
Uit onderzoek van de ANWB blijkt dat maar liefst 1 op de 4 auto’s in Nederland een slecht werkende of vervuilde airco heeft. Dit vergroot het risico op gezondheidsklachten, zoals hoesten, keelpijn en allergische reacties.

De tekst gaat verder onder deze video>>

Airco in het vliegtuig

Vliegen betekent vaak urenlang verblijven in een afgesloten ruimte met gerecirculeerde, gekoelde lucht. Veel reizigers merken dat hun huid en slijmvliezen tijdens of na een vlucht droger aanvoelen.

• Droge lucht: De luchtvochtigheid in een vliegtuigcabine ligt doorgaans onder de 20%, veel lager dan de aanbevolen 40-60% voor een comfortabel binnenklimaat. Hierdoor kun je last krijgen van een droge keel, gebarsten lippen, geïrriteerde ogen en een schrale huid.
• Verspreiding van ziektekiemen: Moderne vliegtuigen zijn uitgerust met HEPA-filters, die tot 99,97% van de bacteriën en virussen uit de lucht filteren. Toch kunnen ziektekiemen zich verspreiden, vooral als je dicht bij een zieke medepassagier zit of bij kortere vluchten waar minder geavanceerde ventilatie wordt gebruikt.
• Onderhoud en hygiëne: Luchtvaartmaatschappijen onderhouden hun ventilatiesystemen doorgaans goed, maar het blijft belangrijk om zelf maatregelen te nemen, zoals regelmatig handen wassen en voldoende water drinken.

Feit:
De kans op een verkoudheid of griep tijdens een vlucht is volgens internationale studies twee tot vier keer zo groot als op de grond, vooral door de droge lucht en het langdurig dicht op elkaar zitten.

Tips om klachten te voorkomen

Wil je comfortabel en gezond blijven tijdens een vlucht met airconditioning? Met deze praktische tips verklein je de kans op klachten:

• Blijf goed gehydrateerd: Drink voldoende water om je slijmvliezen vochtig te houden en uitdroging te voorkomen.
• Gebruik een neusspray of -druppels: Hiermee houd je je neus vochtig en verminder je irritatie door droge lucht.
• Was regelmatig je handen: Zo verklein je de kans op overdracht van bacteriën en virussen.
• Raak je gezicht zo min mogelijk aan: Vooral ogen, neus en mond zijn gevoelig voor besmetting.
• Vermijd contact met zieke medepassagiers: Zie je iemand niezen of hoesten? Probeer wat afstand te houden of indien mogelijk van stoel te wisselen.
• Overweeg een mondkapje: Zeker als je zelf verkouden bent of een verminderde weerstand hebt, biedt dit extra bescherming.

Wanneer moet je alert zijn?

Krijg je na je vlucht last van aanhoudende hoest, koorts of ernstige luchtwegklachten? Neem dan contact op met een arts voor advies.

7 Praktische tips om klachten te voorkomen

Wil je optimaal profiteren van je airco, zonder gezondheidsklachten? Let dan op de volgende punten:

1. Laat je airco regelmatig onderhouden: Zowel in de auto, thuis als op kantoor. Vervang filters en laat het systeem professioneel reinigen.
2. Stel de temperatuur niet te laag in: Een verschil van maximaal 6 graden tussen binnen en buiten is ideaal om temperatuurschokken te voorkomen.
3. Zorg voor voldoende ventilatie: Zet af en toe een raam open en ventileer ruimtes goed, zeker bij langdurig gebruik van airconditioning.
4. Gebruik een luchtbevochtiger: Dit helpt de luchtvochtigheid op peil te houden, vooral binnenshuis.
5. Drink voldoende water: Zo voorkom je uitdroging van huid en slijmvliezen.
6. Richt de luchtstroom niet direct op je lichaam: Dit voorkomt stijve spieren en een droge keel.
7. Let op muffe geuren: Merk je een vreemde lucht? Laat je airco dan controleren op schimmels of bacteriën.

Koel en gezond: zo haal je het beste uit je airco

Een airco kan je leven een stuk aangenamer maken, mits je er slim mee omgaat. Zie het apparaat als een bondgenoot voor comfort, maar wees je ook bewust van de aandachtspunten. Door bewust te kiezen voor goed onderhoud, gezonde gewoontes en slimme instellingen, zorg je ervoor dat je profiteert van het verkoelende effect zonder in te leveren op je welzijn. Maak van je airco een krachtig hulpmiddel voor frisse lucht en comfort, thuis, onderweg en op reis.