Bron: © Canva. Hoopgevend vaccin tegen alvleesklierkanker op komst.
Alvleesklierkanker is een van de dodelijkste vormen van kanker. Jaarlijks krijgen in Nederland zo’n 3.000 mensen deze diagnose. Minder dan 10 procent van hen is 5 jaar later nog in leven. Toch komt er beweging in de strijd tegen deze meedogenloze ziekte.
Onderzoekers van het Erasmus MC werken aan een gepersonaliseerd vaccin dat binnen enkele jaren beschikbaar kan zijn. Wat houdt dit in, en waarom is het zo bijzonder?
Wat maakt dit vaccin uniek?
Waar traditionele behandelingen zoals chemotherapie en bestraling zich op alle snelgroeiende cellen richten, ook de gezonde, doet dit vaccin iets revolutionairs: het leert het eigen immuunsysteem van de patiënt om alleen de tumor aan te vallen.
Dat werkt als volgt: wetenschappers nemen unieke eiwitfragmenten uit de tumor van de patiënt en maken die na in het laboratorium. Deze worden vervolgens verwerkt tot een vaccin dat volledig is afgestemd op het individu. Na toediening herkent het immuunsysteem de tumorcellen en kan het lichaam deze gericht opruimen.
De voordelen van deze aanpak
De voordelen zijn veelbelovend. Omdat het vaccin alleen tumorcellen aanpakt, worden gezonde cellen grotendeels met rust gelaten. Dat betekent minder bijwerkingen dan bij klassieke behandelingen. Een ander voordeel is de snelheid. Waar gepersonaliseerde therapieën nu nog maanden in beslag nemen, kan dit vaccin binnen 4 tot 6 weken worden geproduceerd.
Ook het grillige karakter van alvleesklierkanker wordt beter opgevangen. De behandeling past zich namelijk aan op de unieke kenmerken van iedere tumor, en kan dus sneller inspelen op veranderingen. En misschien wel het belangrijkste: het vaccin wordt ontwikkeld zonder winstoogmerk. Erasmus MC wil de behandeling juist breed toegankelijk maken, ook voor mensen met een kleinere portemonnee.
Wanneer kunnen patiënten erop rekenen?
Het vaccin is nog in ontwikkeling. De eerste klinische testen starten naar verwachting eind 2026. Daarna volgen meerdere testfases en goedkeuringsprocedures. Het zal dus nog enkele jaren duren voordat het vaccin breed inzetbaar is in de praktijk.
Voor mensen die op dit moment te maken hebben met alvleesklierkanker, komt deze innovatie misschien te laat. Toch biedt het hoop voor toekomstige patiënten, die nu nog weinig effectieve behandelopties hebben.
Waarom is deze ontwikkeling zo hard nodig?
De cijfers zijn confronterend. Bijna 2.900 mensen overlijden elk jaar in Nederland aan alvleesklierkanker. De gemiddelde overleving is vaak minder dan een jaar. Huidige behandelingen zijn beperkt effectief, zeker in een laat stadium van de ziekte. Een behandeling die langer leven én betere kwaliteit van leven kan bieden, zou een doorbraak betekenen. Dit vaccin is een stap in die richting.
Wie zit erachter dit vaccin tegen alvleesklierkanker?
De ontwikkeling vindt plaats in het Erasmus MC, in samenwerking met het biotechbedrijf NeOncoFRAx. Wat opvalt: NeOncoFRAx is speciaal opgericht door het ziekenhuis zelf, om de kennis in huis te houden en de maatschappelijke impact voorop te stellen in plaats van winst.
Een belangrijke drijfveer achter het project is de nalatenschap van patiënt Frank, die hoopte op een nieuwe behandeling. Zijn familie heeft zich actief ingezet om dit project van de grond te krijgen.
Wat brengt de toekomst?
Als het vaccin effectief blijkt, is de verwachting dat zorgverzekeraars het zullen gaan vergoeden. Dat is cruciaal om de behandeling breed beschikbaar te maken. Bovendien zou de techniek achter het vaccin mogelijk ook toepasbaar zijn op andere vormen van kanker.
Wat kun je nu doen?
Hoewel deelname aan het vaccinonderzoek nog niet mogelijk is, kun je wél op de hoogte blijven. Betrouwbare informatie is te vinden via het Erasmus MC en patiëntenverenigingen. Heb je zorgen of vragen over je gezondheid of behandelmogelijkheden? Bespreek dit dan met je arts of specialist.
Steun ook initiatieven die zich inzetten voor betaalbare zorg en innovatieve behandelmethoden. Samenwerking tussen wetenschap en samenleving is essentieel om dit soort doorbraken mogelijk te maken.
Let op: Startpagina geeft geen medisch advies. Raadpleeg bij twijfel altijd een arts of specialist.
Bronnen:
AD, Welingelichtekringen, amazingerasmusmc.nl