ben je verplicht een studieovereenkomst te tekenen?

Ja die rechten hebben werkgevers.
Zij investeren in opleiding van hun medewerkers. Dan zou het erg zuur zijn als je net een dure opleiding hebt betaald voor hen en drie maanden later zijn ze vertrokken naar een volgende werkgever, die dan profiteerd van de cursus die de eerste werkgever betaald heeft.

Het is zeer gebruikelijk dat er dan een studieovereenkomst getekend wordt.

In de praktijk is (of was) het zo dat in het geval een werknemer alsnog snel na de cursus vertrekt zijn nieuwe werkgever vaak het bedrag van die cursus voor hem betaald.

Toegevoegd na 1 minuut:
Dan een stukje juridische onderbouwing:
"Er bestaat geen wettelijke regeling voor studieovereenkomsten en de wijze van terugbetaling bij opzegging door de werknemer. Het uitgangspunt is dat als een werknemer akkoord is gegaan met een studieovereenkomst, hij ook gebonden is aan deze overeenkomst. Hoe gedetailleerder het studiekostenbeding is opgesteld, des te groter is de kans dat de werkgever een beroep kan doen op deze overeenkomst indien de werknemer vroegtijdig vertrekt. Hierbij is onder andere van belang dat duidelijk in de studieovereenkomst is overeengekomen hoe hoog de kosten van de opleiding zijn en hoe de kosten zijn opgebouwd. Daarnaast dient te zijn beschreven volgens welke berekening de opgebouwde studieschuld moet worden terugbetaald. Gebruikelijk is dat er in de studieovereenkomst een tijdsbestek wordt vastgesteld waarover de studieschuld wordt terugverdiend. Meer concreet: na verloop van tijd heeft een werknemer geen studieschuld meer. Andere elementen die kunnen terugkeren in de studieovereenkomst zijn de terugbetaling van de gemaakte reis- en verblijfkosten en het ontvangen van loon gedurende de opleiding. Ook indien een werknemer zich niet houdt aan studieverplichtingen (maken tentamens) of de studie door zijn schuld niet binnen de normale opleidingstijd kan afronden, zijn voor een werkgever gronden de studiekosten te verhalen op de werknemer."

http://www.bdjuristen.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=89&Itemid=21