hoe zijn musea eigenlijk ontstaan, is dat verzamelwoede van de elite geweest?

Dat klopt. Mensen hebben altijd mooie spullen, zoals bijvoorbeeld servies, verzameld. Voor eigen gebruik, om gasten te ontvangen en om mee te pronken. In de 17e en 18e eeuw ontstond de behoefte om collecties van welgestelde particulieren te bewaren. Vanaf 1800 groeide de verzameling kunstwerken. De adel en rijke burgerij lieten hun privécollecties, de kabinetten, na aan de stad. Deze kwamen ter beschikking als nationaal cultureel erfgoed en nu kan iedereen ze bezichtigen. Imposante gebouwen werden opgetrokken, zodat kunstliefhebbers naast het leven van alle dag in deze tempels van schoonheid kunnen genieten.

Toegevoegd na 6 dagen:
Overheden zijn zich pas later met het bezit van musea gaan bemoeien om op die manier rentmeester te worden van het collectieve erfgoed. Zij hadden de financiën om het zorgvuldig te beheren en toegankelijk te maken voor een breed publiek.

Door de toenemende versobering van de overheidsuitgaven wordt er tegenwoordig weer steeds meer aan particuliere initiatieven overgelaten.

Het oudste museum van Nederland is het Teijlersmuseum in Haarlem.
Pieter Teijler Verhulst was een zakenman, die oa natuurkundige apparatuur verzamelde.
Hij had maar 1 zoon die op de grote vaart zat.
In zijn testament had hij geregeld dat zijn verzameling een museum zou worden als binnen 100 jaar na zijn dood, zijn zoon of een nazaad niet gevonden werd.