wat is de moorse beschaving?

De historische inval van de Moren (Spaans: "Moros") in 711 via Tarifa en Gibraltar, op verzoek van enkele twistzieke Visigotische heersers nota bene, konden de Visigoten dan ook niet weerstaan. Zij waren te verdeeld en hadden geen steun bij de bevolking. Ze werden zelf nog teveel als vreemde overheersers beschouwd.

Zeven jaar later, toen het schiereiland al voor een groot deel in handen van de Moren was, startten de christenvorsten een tegenoffensief - de Reconquista - waarmee aanvankelijke successen werden geboekt in Covadonga, Asturië. De strijd zou duren tot in 1492. In die strijd zouden de partijen jarenlang in gewapende en betaalde vrede (taksen) met elkaar leven en wisselende bondgenootschappen sluiten. Zo zouden er Moren aan de zijde van de legendarische El Cid Campeador (geboren in Vivar bij Burgos) strijden tegen Moren en christenen.

In het noorden ontstonden verscheidene christelijke staten: Aragón, Navarra, León, en later ook Castilië en Portugal. Door huwelijken werden deze staten verenigd, tot ten slotte de overgebleven twee, Castilië en Aragon, door het huwelijk van Ferdinand II van Aragon met Isabella I van Castilië samengingen in het koninkrijk Spanje.

De bezetting door de Moren duurde bijna 7 eeuwen. Zij voerden de islam in en er ontwikkelde zich een Moors-Spaanse cultuur van het allerhoogste wereldniveau. Sevilla, Córdoba en Granada groeiden uit tot wereldsteden. Door een uitgekiend irrigatiesysteem bloeide de landbouw. De bloeitijd van de Moren lag tussen 926 en 1030 onder heersers als kalief Abd Er Rahman en Al-Mansoer, die als regent optrad voor kalief Hisham II.

De reconquista door de christenen was een langdurig proces. In 1212 werden de Moren verslagen in de Slag bij Las Navas de Tolosa. Ferdinand III van Castilië wist in 1236 Sevilla en in 1248 Córdoba te veroveren. Na die tijd was het met de bloeiperiode van het Moorse rijk gedaan en waren de Moren in het defensief. Maar door onderlinge verdeeldheid aan christelijke kant eindigde de reconquista pas met de val van Granada op 2 januari 1492 t.g.v. de belegering door de Reyes Católicos. Deze datum wordt vaak beschouwd als de eigenlijke vereniging van Spanje. Kort hierna tekenden Ferdinand II van Aragón en Isabella het zogenoemde Verdrijvingsedict, waarin alle Joden werden gedwongen zich te bekeren tot het christendom of het land, met achterlating van hun goud, zilver en geld, te verlaten.

711 tot 1238

De volkeren die de Straat van Gibraltar overstaken in de 7e eeuw worden de moslims genoemd, in Spanje ook wel 'de Moren' (Los Moros). De islamitische invasie van Valencia was meer dan alleen een ander tijdperk. Het is wat historici een "breuk van het historische proces". Het normale verloop werd abrupt onderbroken. De moren brachten niet alleen een andere taal en religie, maar ze brachten een geheel nieuwe samenleving. De familiebanden etniciteit werd veel belangrijker dan hiërarchie en veroverde gebieden. Het belang van familie is nog steeds ingebakken in de Spaanse mentaliteit, veel meer dan in andere Europese landen. De uitbreiding werd voortgezet totdat de Moren de Pyreneeën bereikten die Spanje afgrensden van Frankrijk. Daar maakten ze een niet-aanvalsverdrag met Karel de Grote van Frankrijk. Deze status quo bleefenige tijd, totdat de christenen terug begonnen te 'duwen' in wat genoemd wordt de Spaanse Re-Conquista. De moslims waren erg tolerant voor de lokale bevolking. Vrijheid van godsdienst bleef bij de mensen, maar in de loop van de tijd de nam de sociale orde het over en de bewoners 'gingen op' in de Moorse bevolking. Balansiya bloeide. De Moren brachten hun ingewikkelde irrigatiesystemen (die ze hadden ontwikkeld als een noodzaak in hun verbrande thuislanden) naar de droge terreinen van Spanje, waardoor het Valenciaanse platteland een weelderige tuin werd. De mensen die werkten op de Huerta (groene velden) behielden de rechten op hun eigen stukje grond, zodat het systeem werd opgezet om de gemeenschappelijke irrigatie zonder conflicten uit te voeren. Het was een bijna utopisch democratische Tribunal de las Aguas (Het Waterhof). De explosie in de bevolking was ook te wijten aan de Moorse superieure geneeskunde en gezondheidszorg, zoals specerijen in het voedsel om te voorkomen dat het bederft, en het mengen van wijn met drinkwater om het te ontsmetten. Twee bekende Valenciaanse producten zijn afkomstig van de Moren. Sinaasappelen zijn een groot deel van de handel van Valencia tot ver in de 20e eeuw, en ze werden meegenomen uit Afrika door de moslims. De paëlla zou niet bestaan zonder Moorse specerijen (met name saffraan).