Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Bestaat er een regel voor het leggen van de klemtoon bijeen meerlettergrepig woord?

Vaak wordt ik door mijn omgeving op de vingers getikt omdat ik de klemtoon verkeerd zou leggen.
Zo noem ik b.v. mijn zwager Johan steeds Johan met de klemtoon op Han. en Valys op lies.

Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
in: Taal
4.5K

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Het beste antwoord

Helaas, er zijn geen regels die je altijd en overal kunt gebruiken.

Toch wel een paar tips:
- klemtonen bij een afleiding liggen nooit op het deel dat geen zelfstandige betekenis heeft. Voorbeeld: 'werkloos'-> klemtoon op 'werk'. Zo ook 'doelloos', 'wezenloos', maar hetzelfde geldt voor woorden met -dom, -heid, –schap, –nis, -e, -ede, -ing, –in, -baar, -ig, -lijk, -loos en –zaam erin: daarop ligt nooit de klemtoon.
Het is dus 'OLIEdom', 'MENSheid', 'BOODschap', 'HEERlijk' en 'EENzaam', om er maar enkele te noemen.

De voornaam Johan kan overigens op twee manieren uitgesproken worden, net zoals de ouders hun kind hebben genoemd. Als 'Valys' uit het Latijn afkomstig is (volgens mij niet) dan moet het in ieder geval met de klemtoon op de eerste lettergreep worden uitgesproken (omdat alle tweelettergrepige Latijnse woorden met de klemtoon op de eerste lettergreep worden uitgesproken). Het is maar net hoe het bedrijf zich noemt. 'Valies' ('koffer') is natuurlijk wel met de klemtoon op de tweede.

Overigens zijn er zeer veel mensen die de klemtoon verkeerd leggen, zelfs mensen die beter zouden moeten weten.
Je hoort vaak 'demenTIE' maar het moet 'deMENtie' zijn, naar de Latijnse oorsprong van het woord. Net als 'intelligentie', 'frequentie' en 'adolescentie'.
En hoe vaak hoor je niet 'kinderBIJslag, wat toch echt 'KINderbijslag' moet zijn (net als in de samenstellng 'kinderboek' en 'kinderzitje'.) Misschien afgekeken van de Rotterdamse uitspraak van Oranjeboomstraat, met een merkwaardige klemtoon op 'boom' in plaats van op 'Oranje'.
(Lees meer...)
Computoon
11 jaar geleden
rose
11 jaar geleden
Volgens van Dele mag het allebei: http://www.onzetaal.nl/taaladvies/advies/dementie
Computoon
11 jaar geleden
Mijn Van Dale ('veertiende herziene uitgave') geeft zelfs alleen de foute uitspraak met de klemtoon op de laatste lettergreep.
Van Dale volgt het taalgebruik van de Nederlander maar schrijft het niet voor. Het valt mee dat ze het bij caTAlogus wel goed hebben gedaan (terwijl nogal wat mensen cataLOgus zeggen.)
rose
11 jaar geleden
Tja, een taal past zich nu eenmaal aan aan die gebruikers die haar niet beheersen.

Andere antwoorden (1)

In het Nederlands leg je normaliter de klemtoon op de eerste lettergreep van het woord.
Bij samenstellingen blijven de klemtonen op de eerste lettergrepen van de samenstellende delen. Dit is de basis van onze taal.
Bijv. SAmenSTELingen, KLEMtoonREgels.

Toegevoegd na 4 minuten:
Alleen bij leenwoorden (uit een andere taal dus) zijn er wel eens uitzonderingen. Maar daarvoor moet je je in de spraakkunst van de desbetreffende taal verdiepen. Dat is hun taal, niet de onze.
(Lees meer...)
amc
11 jaar geleden
rose
11 jaar geleden
beSTAANSminiMUM?
rose
11 jaar geleden
deMENtie (of demenTIE)

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 2500
Gekozen afbeelding