Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

'ge' ervoor en 'te' erachter - wanneer?

Er zijn veel woorden waar je 'ge' voor kunt zetten en 'te' erachter, om het woord "te veralgemeniseren" - ik weet geen betere uitdrukking.

Voorbeelden:
boom - geboomte
dier - gedierte
vogel - gevogelte
blad - gebladerte
steen - gesteente
berg - gebergte
been - gebeente

Is er een regel die vertelt bij welke woorden dit wel kan, en bij welke niet? Zo kun je het wel over gedierte en gevogelte hebben, maar niet over geviste. Het Zwitserse gebergte bestaat wel, het Limburgse geheuvelte niet.

Toegevoegd na 20 seconden:
Met dank aan Midas Wolf die, in zijn woorden, jacht maakte op "het gebigte".

Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
in: Taal
1.1K
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Ha kijk, nog een Vrolijk Weekblad liefhebber :)
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Al jaren! Toen wij allemaal uit huis waren, zegden mijn ouders het abonnement op. Dat gaf me een protesten! Binnen twee weken was er een nieuw abonnement! Het blad wordt nog steeds bij mijn moeder bezorgd, waarna het de ronde doet langs al haar kinderen.
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Haha, bekend verhaal, alleen liep het bij ons anders af. Nadat de jongste thuis 18 was, vond ons pap ons te oud en heeft het abonnement opgezegd, alle protesten ten spijt. We hebben het enkele maanden uitgehouden en toen heb ik zelf maar een abonnement genomen, dat ik nu nog steeds heb dus.

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Antwoorden (3)

Sprekers van levende talen houden volgens mij niet erg van regeltjes. In jouw voorbeelden lijkt het begin van een regelmaat er in te zitten, maar dat ge- te is volgens mij gewoon een hobby van Nederlandstaligen die dat op allerlei plekken doen zonder zich aan jouw regel te willen houden. Wat te denken van de woorden die al gauw aan mijn geestesoog voorbij trokken zoals:
gelofte - lof?
gemiste - dat kan je wel missen maar dat is niet de mis
gehalte - daar heeft de hal al geen fluit mee te maken
gestalte - met de stal wil ook niet
gemeente - de meen moet nog uitgevonden worden

Beste Rota ik heb er een hard hoofd in.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Het gaat er NIET om of er woorden zijn die met 'ge' beginnen en met 'te' eindigen. Het gaat erom wanneer je een bestaand woord kunt nemen, en daar 'ge' voor en 'te' achter kunt zetten. Uitgangspunt is dus het bestaande woord, niet de 'ge' en de 'te'. Anders had ik ook wel met geraamte en gedachte kunnen komen.
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
OK, dan doen we gemeente eruit.
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Een meen moet nog uitgevonden worden, maar een meent heeft dan weer lang bestaan...
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
@ Suzy: de meent was mij bekend maar voldoet niet aan de voorwaarden. @ Rota: volgens mij moeten we afwachten tot er een nieuwe ontstaat die algemeen ingang vindt.
Ik acht het niet uitgesloten dat een schrijver tussen het uitgestalde gecomputerde niets van zijn gading kan vinden en dat we er dan weer een bij hebben, maar misschien is het ook een gepasseerd station en wil de moderne Nederlander in het geheel niet meer aan deze constructie.
Goeie vraag. Zet me aan het denken of er een bodempje te leggen is onder het door jou genoemde fenomeen.
1) Je moet er een verzameling van kunnen maken. Maar geviste en geheuvelte kunnen inderdaad niet.
2) Ik zie ook geen overeenkomst in de woordvorm qua lettergrepen en klemtoonverdeling.
3) Je kunt wel analoge voorbeelden creëren die voor je gevoel wel of niet kunnen. 'Geviste' kan niet, maar 'gebigte' bekt wel.
4) Misschien mag de creatie niet te veel op een voltooid deelwoord gaan lijken? Zoals 'gewenste'
5) Speelt de context een rol? 'Gebigte' uit de mond van Midas is acceptabel. Ook na een dag woonboulevards aflopen: "Nou heb ik het voorlopig gehad met dat gemeubelte!"?
Ik ben er nog niet uit en ga er nog een tijdje over door denken.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Wat dacht je van Boef Geboefte?
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Geen antwoord op de vraag, maar wel een goeie!

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 2500
Gekozen afbeelding