Waarom wilde Achnaton maar 1 god vereren?

Achnaton was de jongste zoon van Amenhotep III en net als zijn vader een man van ideeën. Zo liet Amenhotep III als eerste farao zich al bij zijn leven vereren als god en ruimde hij een grote plek in voor de cultus van de zonnegod Aton. De jonge Achnaton ging tijdens zijn regering (1353-1336 voor Christus) nog een stap verder. Hij wilde uitsluitend de zonnegod Aton aanbidden en provoceerde de machtige priesterkaste door pal naast de tempel voor de god Amon in Karnak enkele Aton-tempels te bouwen.
Rond zijn vijfde regeringsjaar besloot Achnaton definitief een streep onder het verleden te zetten. Hij veranderde zijn naam van Amenhotep IV ('Amon is tevreden') in Achnaton ('Hij die zich nuttig maakt voor Aton'). In de tempels regeerde de Aton-cultus, terwijl alle oude goden werden afgeschaft.
Vaak wordt Achnatons geloof gelijk gesteld met monotheïsme, maar helemaal zuiver is deze vergelijking niet, omdat de farao zelf en zijn gezin ook als goden werden vereerd. Achnaton ging zelfs zo ver te stellen dat hij de enige was die Aton echt begreep en dus fungeerde als intermediair tussen de god en de mensen.

Er is een lied van Achnaton dat lijkt op psalm 104 uit de Bijbel.
Er is i die tijd een relatie tussen de Hebreeuwse godsdienst en de Egyptische.
De eerstgenoemde dient één God.

Wat niet iedereen weet, is dat al vóór Amenhotep III (Achnatons vader dus), de zonneverering steeds belangrijker werd. Thoetmosis III (Achnatons over-overgrootvader, die leefde rond 1450 v. Chr.) bouwde al een zonneheiligdom in zijn Feesttempel, die aan de achterkant van de tempel van Karnak ligt. Tijdens de regering van Thoetmosis IV (Achnatons grootvader) zie je voor het eerst dat ook niet-koninklijke figuren offers brengen aan de goden, die bestonden uit beelden van zichzelf met een stèle met een hymne aan de zon erop.
Waarom de god Aton voor Achnaton zo belangrijk is geworden, is niet helemaal duidelijk. Het is wél zeker dat Aton al onder Amenhotep III veel belangrijker werd, maar andere goden werden toen nog steeds aanbeden. Misschien dat de enorme macht van de Amon-priesters Achnaton ook een doorn in het oog is geweest, maar dat verklaart natuurlijk niet waarom hij op een bepaald moment de cultus van bijna alle goden behalve Aton verbood (maar opmerkelijk genoeg de scheppingsgod Ptah en de goden van de dood Osiris en Sokar bleef aanbidden!).
Hij is in ieder geval een godsdienstfanaticus geweest die zo opging in de aanbidding van "zijn" god dat hij de Egyptische invloed in het buitenland en het welzijn van zijn eigen bevolking uit het oog verloor. Uit de zg. "Amarnabrieven" - correspondentie met vorsten van stadstaten in wat nu Israël en Libanon is - blijkt dat hij niet wilde helpen bij onderlinge conflicten. En inwoners van zijn nieuwe stad Achetaton, die hij op maagdelijk terrein in de woestijn liet bouwen, moeten een slecht leven hebben geleid. Toen hun beenderen werden gevonden en onderzocht, bleek niet alleen dat ze zware arbeid hadden moeten verrichten, maar ook dat ze ondervoed waren. En dat terwijl Egypte een land van overvloed was! Achnaton offerde het beschikbare voedsel aan Aton, ipv zijn onderdanen fatsoenlijk te eten te geven. Het is dus niet zo vreemd dat na zijn dood alles wat aan hem herinnerde met de grond gelijk werd gemaakt.
Dit is niet echt een antwoord op je vraag. Het antwoord is namelijk eigenlijk: niemand weet het precies.

Er wordt aangenomen dat godsdienst er eigenlijk niet zo veel mee te maken had. De farao was van oudsher 'god op aarde' en zijn macht ontleende hij dus grotendeels aan de god die hij 'was'. In de geschiedenis van Egypte vind je veel vaker van die veranderingen van staatsgod, niet uit geloofsovertuiging maar puur uit politieke overwegingen. Oorspronkelijk was de farao Horus, toen eventjes Seth, weer Horus en daarna een tijdje Ra. Toen Amon, Wosret en Mont, later Amon-Ra, eventjes Aton, weer Amon-Ra en daarna van alles en nog wat. Zelfs Sobek is aan de beurt geweest.
Aton was de fysieke zonneschijf, de letterlijke, concrete levengever in de vorm van warmte en licht. En dat gaf hij allemaal uitsluitend aan Achnaton en zijn familie. En Achnaton straalde het uit op de rest van de wereld. Tja, daar konden zijn concurrenten (edelen en priesters) natuurlijk niet tegenop. Een enkel god die alle macht in de schoot van de farao legt. Oppermacht.