Ik denk dat het gezochte woord ‘tondeldoos' is. De tondeldoos is eigenlijk de voorloper van de lucifer, en diende dus om ‘vuur’ te maken. Het was een doosje waarvan de inhoud bestond uit tondel, een licht ontvlambaar materiaal. Dit kon bijvoorbeeld een stukje gedroogde tonderzwam zijn. Hiernaast had men nog een vuursteentje en een metalen ring, het vuurstaal, nodig. Deze bestond uit koolstofhoudend ijzer. Als de vuursteen dicht genoeg bij het katoen werd gehouden, kon men proberen om met de metalen ring een vonk op de stof te doen belanden. Indien dit lukte, kon een behendige gebruiker door wat te blazen een vlammetje opwekken. Als de stof goed genoeg in brand stond werd het weer uitgeblazen, waardoor de stof bleef smeulen. Door de tondeldoos weer te sluiten, kon de smeulende stof op een veilige manier aan een kettinkje worden meegevoerd en zo nodig kon de vlam weer worden aangewakkerd.
Begin 20e eeuw raakte de tondeldoos in onbruik.
Toegevoegd na 1 dag:
Na uitbreiding van de vraag denk ik dat 'tondeldoos' inderdaad de gezochte oorsprong is. 'Tintel' wordt letterlijk aangegeven als de oudere, mogelijk oorspronkelijke vorm van 'tondel' in mijn etymologisch woordenboekje. Tegenwoordig noemen het ding 'telefoonbotje' maar voor het gebruik van elektriciteit moest men andere associaties hanteren, zoals de vonk en het knetteren van de smeulende stof in zo'n tondel- oftewel tinteldoosje.
Waar het precies bedacht is zal moeilijk na te gaan zijn omdat het meer spreek- dan schrijftaal is. Zie het meer als een (te koesteren) stukje taalkundig erfgoed uit de middeleeuwen.
- Bronnen:
-
http://nl.wikipedia.org/wiki/Tondeldoos
-
http://www.thecoinhunter.com/Pages/vondste...