Hoe komt spekkoek aan haar naam?

Het is een natte cake die laag voor laag gebakken wordt. Nogal bewerkelijk, en daarom werd het vroeger alleen voor feestelijke gelegenheden gemaakt. Het spek in de naam slaat niet op de smaak of ingrediënten, maar alleen op het uiterlijk: het lijkt op (ontbijt)spek. De cake is ontstaan in Nederlands Indië, uit nostalgie naar speculaas en andere decemberlekkernijen. De basis was ′lapis legit′, een typisch Indonesische in laagjes gebakken cake of koeksoort. Aan het deeg van ′lapis legit′ werden ingrediënten toegevoegd die ook terug te vinden zijn in de Hollandse speculaas: kaneel, kardemom, kruidnagel, nootmuskaat en steranijs. Nederland maakte er kennis mee door de Nederlanders die terugkwamen uit Nederlands-Indië.
Er is ook een andere bron voor de naam mogelijk, namelijk bij het snijden van deze lekkernij glijdt het mes door de koek als door spek.
Een minder waarschijnlijk verhaal is dat de koek oorspronkelijk afkomstig zou zijn uit Duitsland, waar men in tal van gebieden de specialiteit ′Baumkuchen′ kent. Baumkuchen (vertaald in Nederlands: boomkoek) is eveneens een in laagjes gebakken kruidige cake. De laagjes zijn echter opgerold en vormen bij het doorsnijden van de koek de ′jaarringen′ van een boomstam.