Ga naar de inhoud

Verkiezingen: peilingen laten ongemeen spannende nek-aan-nek race zien

Peilingen Bron: © Wendy Ruittemanz. De 5 grootste partijen lopen een nek-aan-nek race in hun strijd om de macht. 

De peilingen voor de aankomende Tweede Kamerverkiezingen laten een ongekend spannend beeld zien. De 5 grootste partijen PVV, GroenLinks-PvdA, CDA, D66 en VVD lopen een nek-aan-nek race in hun strijd om de macht.

Verkiezingen: laatste ontwikkelingen

De verkiezingen komen eraan en er is veel te kiezen, te lezen en te bespreken. In deze rubriek nemen we je mee langs de laatste ontwikkelingen, verrassende weetjes en handige adviezen. Geen zware kost, maar toegankelijke en objectieve informatie die je helpt een eigen beeld te vormen. Of je nu wilt weten wat partijen écht bedoelen, welke thema’s spelen of gewoon wat luchtige verkiezingsfeitjes zoekt: hier vind je het allemaal overzichtelijk bij elkaar.

Niemand verzekerd van het Torentje

Uit de meest recente Ipsos I&O-peiling van 28 oktober blijkt dat PVV, GL-PvdA en D66 elk rond de 23 virtuele zetels schommelen, terwijl het CDA op 19 en de VVD op 17 zetels uitkomt. Daarmee is geen enkele partij nog verzekerd van de leiding en dus het Torentje, waar de nieuwe premier komt te zitten. De Nederlandse kiezer verdeelt zijn voorkeuren als nooit tevoren.

Geen zichtbare doorbraak

De campagne bereikt zo een zeldzaam hoogtepunt. Waar eerdere verkiezingen vaak 1 duidelijke favoriet kenden, lijkt nu elk debat, elk interview en elke misstap het verschil te kunnen maken. Politiek Nederland bevindt zich in wat Ipsos een ‘surplace’ noemt, een fase waarin de partijen elkaar scherp in evenwicht houden, zonder zichtbare doorbraak.

Lees verder onde de video >>

Opmerkelijke comeback D66

Volgens de Volkskrant maakt vooral D66 een opmerkelijke comeback. De partij van Rob Jetten weet de klap van vorig jaar te boven te komen, mede dankzij een nadruk op klimaat, onderwijs en Europese samenwerking.

Het CDA daarentegen verliest terrein, en dat heeft directe gevolgen voor de machtsbalans in het politieke midden. Aan de rechterkant blijft de PVV stabiel, maar de partij van Geert Wilders kampt met het bekende formatieprobleem: andere partijen zijn terughoudend om met hem in zee te gaan.

Waarom staan de partijen zo dicht bij elkaar?

Politieke analisten wijzen op een combinatie van factoren die samen zorgen voor het extreem krappe speelveld:

  • Een recordaantal zwevende kiezers: bijna 40 procent van de Nederlanders weet nog niet zeker op wie hij stemt. Daardoor kunnen kleine gebeurtenissen grote effecten hebben.
  • Vervagende ideologische grenzen: het verschil tussen centrumlinks en centrumrechts is voor veel kiezers minder duidelijk dan voorheen. Persoonlijk leiderschap weegt zwaarder dan partijprogramma’s.
  • Versnippering door nieuwe partijen: JA21 profiteert van onvrede bij rechtse kiezers en stijgt volgens Ipsos richting dertien zetels. Ook NSC blijft een factor, al zakt de partij licht.
  • Media-invloed en campagnemomentum: kiezers reageren sneller op debatten en nieuwsframes dan op concrete beleidsvoorstellen. Wie de dag domineert, wint de week.

Die dynamiek maakt dat er vrijwel dagelijks verschuivingen plaatsvinden in de peilingen. Politicoloog Tom Louwerse van de Peilingwijzer noemt dit een ‘momentumdemocratie’: het politieke landschap beweegt continu, maar zonder dat de onderliggende voorkeuren fundamenteel veranderen.

Nederland heeft behoefte aan stabiliteit en bestuurlijke rust

Complexe coalitievorming in het vooruitzicht

Het gevolg van die minimale verschillen is dat geen enkele partij nog kan rekenen op een eenvoudige coalitie. Zelfs een combinatie van 3 partijen is mogelijk onvoldoende om tot de vereiste 76 zetels te komen. Daarmee stevent Nederland af op een periode van intensieve onderhandelingen, vergelijkbaar met de lange formatie van 2021.

VVD mijdt PVV

Mocht de PVV als grootste partij uit de bus komen, dan rijst direct de vraag wie bereid is met Geert Wilders samen te werken. VVD-leider Dilan Yeşilgöz liet al doorschemeren dat samenwerking niet vanzelfsprekend is. “Wij zullen altijd de democratische basis en rechtsstatelijke waarden bewaken”, zei ze, waarmee ze impliciet afstand nam van een coalitie met de PVV.

Een linkse coalitie?

Aan de linkerkant is het beeld niet minder complex. GL-PvdA en D66 liggen inhoudelijk dicht bij elkaar, maar verschillen in toon en prioriteit. Waar Frans Timmermans inzet op sociale gelijkheid en klimaattransitie, wil D66 de nadruk leggen op innovatie en Europese integratie. Een progressieve coalitie is dus mogelijk, maar vraagt om nauwe afstemming.

Lees verder onder de video >>

CDA: behoefte aan stabiliteit

Het CDA bevindt zich in een lastige positie. De partij verliest zetels, maar blijft cruciaal als verbindende factor. CDA-leider Henri Bontenbal benadrukt in de Volkskrant dat “Nederland behoefte heeft aan stabiliteit en bestuurlijke rust.” Toch is het de vraag of kiezers die boodschap belonen.

JA21, niet schreeuwen, maar meedoen

Ondertussen schuift JA21 op als mogelijke kingmaker. Niet de grootste of machtigste is partij, maar wel die club die door het aantal behaalde zetels kan bepalen wie de macht in handen krijgt. Met een verwachte zetelgroei tot 13 plaatsen kan de partij een cruciale schakel worden in een centrumrechtse coalitie. Joost Eerdmans profileert zich nadrukkelijk als de man van de redelijkheid op rechts. “Wij willen niet schreeuwen, wij willen meedoen”, zei hij in de Telegraaf.

Race die alle kanten op kan

Alles wijst erop dat de uitslag van deze verkiezingen bijzonder close zal zijn. Het verschil tussen de grootste en de tweede partij kan uiteindelijk slechts 1 of 2 zetels bedragen. Daarmee krijgt de formatie niet alleen een politiek, maar ook een symbolisch karakter: wie wordt de grootste, en dus de aangewezen partij om de premier te leveren?

Geen duidelijke lijn of richting

Volgens analisten is het onvermijdelijk dat de volgende regering breder en diffuser zal zijn dan de huidige. De verhoudingen tussen partijen zijn onduidelijk; er is geen duidelijke lijn of richting meer. Meer partijen betekent meer compromissen, langere onderhandelingen en een moeilijkere taak om kiezersvertrouwen vast te houden. Toch klinkt er ook optimisme: de machtsbalans dwingt partijen tot samenwerking over oude grenzen heen, en dat kan leiden tot meer evenwichtige besluitvorming.

Lees verder onder de video >>

Verwarrend, maar ook verfrissend

De peilingen tonen een politieke strijd die tot het laatste moment openligt. Voor de kiezer is dit misschien verwarrend, maar ook verfrissend: geen partij kan zich nog verschuilen achter vanzelfsprekendheid.

Disclaimer: Deze rubriek is puur informatief en onafhankelijk. We kiezen geen kant, maar helpen je wegwijs worden in het verkiezingsnieuws. Voor de officiële standpunten verwijzen we altijd naar de partijen zelf.

Blijf op de hoogte van al het politieke nieuws:

Bronnen:

Ipos I&O, Peilingwijzer

Eerder schreven wij >>

Oudere kiezers laten van zich horen en weten de stembus te vinden

Huidige afbeelding: Stembus Verkiezingen

24 oktober 2024 – Het aantal ouderen van 65 jaar of ouder dat naar de stembus gaat, is groter dan ooit, meldt het CBS. Hoe komt het dat juist zij in relatief grotere getale stemmen en op wie stemmen zij?

door Ad Killian

Belang en verantwoordelijkheid

Een 65-plusser schrijft op X: “Het gaat over mijn pensioen en zorg, dat raakt mij direct.” Dit soort uitspraken geeft aan hoe de oudere kiezers hun stem verwoorden. Ze ervaren een direct belang en een gevoel van verantwoordelijkheid.

Lees verder onder de video >>

Geen marginaal groepje

De vergrijzing in Nederland is volop aan de gang. Het aandeel van stemgerechtigden dat 65 jaar of ouder is, ligt volgens recente cijfers op ongeveer 28 %. Daarmee is deze groep een substantieel deel van het electoraat geworden.
Dat betekent: oudere kiezers vormen geen marginaal groepje meer, maar een krachtige stem in het stemhokje.

Lees verder onder het bericht >>

Gewend om te stemmen

Historisch gezien stemmen ouderen vaker dan jongeren, en zij zijn doorgaans goed vertegenwoordigd in de stemgerechtigde bevolking. Een belangrijke verklaring is dat ouderen vaak langer kiesgerechtigd zijn en gewend zijn om te stemmen. Bijna 64 % van de ouderen onderschrijft de stelling ‘Ik heb een goed beeld van de belangrijkste politieke problemen in ons land’.”

Een 65-plusser meldt op Instagram: “Mijn gewoonte is: ik ga stemmen, want anders hoor ik er straks niet meer bij.” Uitspraken op sociale media reflecteren het sterke burgerbewustzijn bij veel ouderen.

Stemmen als burgerplicht

Voor oudere kiezers spelen concrete thema’s als pensioen, zorg, wonen en veiligheid een grotere rol. Een artikel over 50-plussers benadrukt dat pensioen, zorg en wonen thema’s zijn die direct het dagelijks leven raken.
Een 65-plusser op X schrijft: “Ik wil dat de zaak voor mensen zoals ik centraal staat – daarom stem ik.”

Voor de kinderen en kleinkinderen

Gaan stemmen zien veel ouderen als burgerplicht en uiting van goed burgerschap. Hoewel ouderen het gevoel hebben minder invloed te hebben op het politieke proces, zien zij hun stem zien als onderdeel van hun verantwoordelijkheid.

Op sociale media schrijft een 65-plusser: “Ik kom al jaren naar het stembureau, dit keer ook. Ik stem voor de kinderen en kleinkinderen.” Het laat zien dat de motivatie vaak verder reikt dan alleen eigen belang: het gaat ook om nabestaanden en de samenleving.

Lees verder onder de berichten >>

Op welke partijen stemmen ouderen

De vraag welke partijen de voorkeur heeft van de oudere kiezers, kent geen eenduidig antwoord, maar er zijn wel duidelijke trends te herkennen.

  • Uit een opiniepanel van EenVandaag blijkt dat partijen zoals de VVD en de CDA goed scoren onder ouderen. Vooral de de grote partijen doen het goed onder ouderen.
  • Uit de peiling blijkt verder dat van de huidige zetels van de VVD ongeveer tweederde afkomstig is van 50-plussers.
  • Oudere kiezers kiezen voor partijen waarmee zij vertrouwd zijn en die stabiliteit beloven.

Ouderen- of belangenpartijen

Er bestaan partijen die expliciet de ouderenbelangen nastreven, zoals de 50PLUS-partij. Maar uit onderzoeksgegevens blijkt dat deze partij weinig zetels haalt, wat suggereert dat veel oudere kiezers toch kiezen voor bredere partijen met meerdere thema’s in plaats van alleen ouderenissues.

Conclusie: oudere kiezers vormen geen één-dimensionale doelgroep, ze kiezen ook op basis van partijprogramma’s en thema’s.

Hoewel de tendens bestaat dat ouderen vaker voor centrumrechts kiezen, is het geen harde wet. Ouderen stemmen niet alleen conservatief en jongeren stemmen ook op rechtse partijen.

Dat betekent dat oudere kiezers een variëteit aan overwegingen hebben – zorg, immigratie, wonen, veiligheid – en kiezen niet automatisch uit ideologische overwegingen alleen.

Persoonlijke motivatie aan de stembus

Op sociale media schrijft een oudere: “Ik stem op een partij die belooft mijn generatie niet te vergeten.” Deze uitspraak combineert eigenbelang én generatienorm: “mijn generatie” en “niet te vergeten”. Dergelijke bewoordingen komen regelmatig voor in discussiefora onder ouderen.

Bovendien wordt opgemerkt dat ouder wordende kiezers vaak de behoefte hebben om een bijdrage te leveren en gehoord te worden.

Invloed oudere kiezers neemt toe

De invloed van de oudere kiezers neemt toe, zowel in kwantiteit als in invloed. Hun opkomst én hun stemkeuze vormen een steeds belangrijker onderdeel van het democratisch proces. Ze gaan naar het stemhokje met directe belangen maar ook met het besef dat hun stem deel is van een groter geheel: generaties, nabestaanden, samenleving.

Partijen die luisteren naar hun zorgen, bekend zijn en vertrouwen wekken, hebben er alle belang bij om de groep serieus te nemen.

Niet blind voor actuele thema’s

Oudere kiezers kiezen immers vaak voor vertrouwde partijen, maar zijn niet blind; thema’s, partijprofielen en actuele standpunten tellen mee. Wanneer oudere kiezers in hoge mate de stembus weten te vinden, kan dit de balans in de Tweede Kamer aanzienlijk beïnvloeden.

In een tijd waarin veel politieke aandacht naar jongeren gaat, is het goed te constateren dat ouderen niet aan de zijlijn blijven staan. Ze laten van zich horen.

Disclaimer: Deze rubriek is puur informatief en onafhankelijk. We kiezen geen kant, maar helpen je wegwijs worden in het verkiezingsnieuws. Voor de officiële standpunten verwijzen we altijd naar de partijen zelf.

Blijf op de hoogte van al het politieke nieuws:

Bronnen:

CBS, MAX Vandaag, EenVandaag

Eerder schreven wij >>

Wie wordt de nieuwe premier van Nederland?

Huidige afbeelding: De Nieuwe premier

13 oktober 2025 – In het rondreizende debat tussen de lijsttrekkers staat één vraag centraal: wie wordt de nieuwe premier van Nederland? Aan de vooravond van de verkiezingen op 29 oktober wordt druk en intensieff geanalyseerd, gefilterd en gespeculeerd, maar is er geen eenduidig antwoord. Toch tekenen zich duidelijke favorieten af volgens politieke analisten.

door Ad Killian

In het rondreizende debat tussen de lijsttrekkers staat één vraag centraal: wie wordt de nieuwe premier? Aan de vooravond van de verkiezingen op 29 oktober wordt druk en intensief geanalyseerd, gefilterd en gespeculeerd, maar er er geen eenduidig antwoord. Toch tekenen zich duidelijke favorieten af volgens politieke analisten.

Wie is in staat een coalitie te smeden?

De strijd om de titel nieuwe premier wordt nu openlijk gevoerd, en het recente lijsttrekkersdebat zet de verhoudingen op scherp. In de politieke arena is het nu vooral zaak om gezien te worden stabiel en daadkrachtig over te komen met kennis van zaken, in staat tot om samen te werken en een coalitie te smeden.

Lees verder onder het bericht >>

Geert Wilders de grote afwezige

Sinds het vertrek van de PVV uit de coalitie is het kabinet-Schoof (met Dick Schoof als demissionair premier) opgetreden als een interim-administratie. Totdat een nieuw kabinet is vervormd na de verkiezingen die 29 oktober plaatsvinden.

In de tussentijd voeren de lijsttrekkers van VVD (Dilan Yeşilgöz), CDA (Henri Bontenbal), GroenLinks-PvdA (Frans Timmermans) en D66 (Rob Jetten) het debat, waarbij de PVV (Geert Wilders) schittert door afwezigheid vanwege veiligheidsperikelen.

De afwezigheid van Wilders wordt door commentatoren gezien als een kans voor de andere partijen om zich op inhoud te profileren in plaats van over de hete hangijzers van de populistische agenda.

Lees verder onder het bericht >>

Wie heeft de meeste kans om nieuwe premier te worden?

Op grond van analyses, peilingen en strategische inschattingen vallen deze kandidaten op

Timmermans is al geruime tijd de linker centrumkandidaat die veel stemmen trekt op ervaring en profiel, zowel nationaal als internationaal. Hij wordt in analyses vaak genoemd als de kandidaat voor een progressief coalitiealternatief.

Sterk:

  • Hij is niet verbonden aan extremen en wordt gezien als iemand die kan verbinden tussen links en midden.
  • Veel kiezers kijken naar inhoud, en hij profiteert van zijn verleden als Europees commissaris en politieke zwaarte.
  • In scenario’s waarin een coalitie wordt gezocht zonder PVV, wordt hij vaak genoemd als mogelijke leider.

Zwak:

  • Zijn steun buiten linkse kring is beperkt; sommige partijen vinden hem té links of té uitgesproken in klimaat- en migratiebeleid.
  • Hij is afhankelijk van hoe sterk GroenLinks-PvdA scoort, als de partij achterblijft, daalt zijn onderhandelingskracht.

2. Dilan Yeşilgöz (VVD)

Als lijsttrekker van de VVD heeft Yeşilgöz structurele troeven: haar partij is traditioneel centrumrechts en vaak een coalitiepartner.

Sterk:

  • De VVD blijft een belangrijke partij in de coalitiedynamiek, mits zij voldoende zetels haalt.
  • Zij heeft bestuurlijke ervaring en kan zich positioneren als stabiele centrale kracht.

Zwak:

  • Uit peilingen blijkt dat slechts 47% van haar eigen achterban haar als geschikte premier beschouwt.
  • De VVD zakt in recente peilingen en wordt ingehaald door het CDA.
  • Haar positie is kwetsbaar: interne spanningen en de externe perceptie van premier-geschiktheid kunnen haar plannen dwarsbomen.

3. Henri Bontenbal (CDA)

Bontenbal is een verrassingskandidaat die in peilingen en opinieonderzoeken stijgt in zichtbaarheid en aanzien.

Sterk:

  • In opiniepanelen wordt hij vaak genoemd als een van de meest geschikte kandidaten. Niet alleen onder CDA-kiezers, maar ook breder.
  • Hij wordt geprezen om integriteit, duidelijkheid en het vermogen om bruggen te slaan – eigenschappen die in een gepolariseerd landschap gewaardeerd worden.
  • Hij profiteert van het momentum van het CDA in de peilingen.

Zwak:

  • Het CDA is minder groot dan partijen als PVV of VVD, wat hem afhankelijk maakt van coalitiepartners.
  • Hij mist nog de politieke dominantie van ervaren zwaargewichten in formaties met meerdere partijen.

4. Rob Jetten (D66)

Jetten is jonger, moderner en profileert zich op vernieuwing. Hij wil niet meer genoegen nemen met een marginale rol.

Sterk:

  • Hij wordt geassocieerd met thema’s als klimaat, innovatie en onderwijs, relevant voor veel kiezers.
  • Hij is minder beladen qua verleden en kan in coalitiediscussies gemakkelijker acceptatie vinden.
  • In het media- en debatveld laat hij zien dat hij scherp kan reageren en zichzelf durft te profileren.

Zwak:

  • D66 is kleinschalig in zetelaantal, wat Jetten structureel als een minder vanzelfsprekende premierkandidaat positioneert.
  • In scenario’s waarin men kiest voor ervaring boven vernieuwing, kan hij overschaduwd worden door oudere collega’s.

5. Geert Wilders (PVV)

Wilders is politiek onverzettelijk, polarisering niet schuwend en electorale machtig.

Sterk:

  • Zijn partij is momenteel vaak de grootste volgens peilingen, wat hem een sleutelrol geeft in coalitiediscussies.
  • Hij heeft de loyaliteit van een vaste achterban en kan scherpe standpunten lanceren die duidelijkheid geven.

Zwak:

  • Veel partijen (met name centrum en centrumrechts) sluiten samenwerking met Wilders uit. De VVD heeft publiek verklaard niet opnieuw met Wilders te willen regeren vanwege gebrek aan vertrouwen.
  • Wilders nam niet deel aan het recente RTL-debat om veiligheidsredenen of dreiging, waardoor hij voor het publiek minder zichtbaar was.
  • Zijn reputatie als onhandelbare coalitiepartner remt vertrouwen in hem als premier.
  • Zelfs als PVV de grootste wordt, betekent dat niet noodzakelijk premier, vooral als andere partijen weigeren samen te werken.

Video: Timmermans bij VandaagInside

De tekst gaat onder de video verder >>

Wie heeft nu de beste papieren?

Als we alle kandidaten met elkaar vergelijken en kijken naar de huidige analyses en peilingen, ontstaan de volgende inschattingen:

  1. Timmermans is de sterkste kandidaat in scenario’s waarin partijen kiezen voor een niet-populistische, verbindende koers. Zijn reputatie en profiel maken hem favoriet in centrum-links coalities.
  2. Bontenbal kan in een coalitieregio verrassend sterk zijn: hij combineert partijvoorsprong met populariteit buiten zijn partijen heen. In veel opinieonderzoeken scoort hij opvallend goed wat betreft premier-geschiktheid.
  3. Yeşilgöz blijft een belangrijke speler, maar of zij het premierschap claimt, hangt sterk af van de electorale resultaten van de VVD en haar succes in coalitiebinding.
  4. Jetten zou kunnen verrassen in scenario’s waarin vernieuwing centraal staat, maar mist de zetelbasis om solide machtspositie te claimen.
  5. Wilders heeft het de kiezers op de hand, maar zijn kansen om premier te worden zijn sterk beperkt door de weigering van veel partijen om met hem te regeren én zijn reputatie als onvoorspelbare coalitiepartner.

Een inschatting van de analisten: in de huidige situatie lijken Frans Timmermans en Henri Bontenbal de grootste kanshebbers om de titel van nieuwe premier te krijgen, afhankelijk van welke coalitie wordt gevormd. Wilders blijft een krachtige factor, maar zijn rol zal waarschijnlijk eerder buiten het Torentje dan erin zijn. Yeşilgöz en Jetten kunnen meedingen, maar zij moeten scherpe keuzes en constructieve coalitiepolitiek tonen om echt door te breken.

Disclaimer: Deze rubriek is puur informatief en onafhankelijk. We kiezen geen kant, maar helpen je wegwijs worden in het verkiezingsnieuws. Voor de officiële standpunten verwijzen we altijd naar de partijen zelf.

Bronnen:

EenVandaag, Ipsos I&O, Maurice de Hond, EW Magazine

Eerder schreven wij >>

Peilingen voorspellen harde dreun voor de VVD

6 oktober 2025 – De verkiezingspeilingen laten zien dat het niet goed gaat met de VVD. Waar de partij van Dilan Yeşilgöz ooit de stabiele motor van de Nederlandse politiek was, lijkt ze nu af te stevenen op een van de slechtste uitslagen in haar bestaan. Volgens de laatste cijfers van Maurice de Hond zakt de VVD verder weg en wordt ze inmiddels zelfs ingehaald door het CDA.

Lees verder onder de video >>

door Ad Killian >>

Kiezers die zich zorgen maken over migratie gaan naar de PVV, en kiezers die stabiliteit zoeken wijken uit naar het CDA.

Lees verder onder de video >>

VVD zakt onder het CDA

Volgens de laatste peiling van Maurice de Hond staat de VVD op slechts 13 zetels, waar ze begin dit jaar nog op 20 stond. Dat blijkt uit de cijfers op Peil.nl, waar De Hond wekelijks zijn onderzoek publiceert. Hij zegt tegen WNL dat “de VVD onder het CDA is gezakt, iets wat in 15 jaar niet is voorgekomen.”

In diezelfde peiling, stijgt het CDA naar 23 zetels en blijft de PVV de grootste partij. “De VVD heeft geen duidelijk profiel meer,” analyseert De Hond. “Kiezers die zich zorgen maken over migratie gaan naar de PVV, en kiezers die stabiliteit zoeken wijken uit naar het CDA.”

Ook Hart van Nederland meldt dat het voor het eerst in jaren is dat het CDA de liberalen voorbijstreeft. Politiek verslaggever Martine Wolzak van het Financieel Dagblad noemt het “een teken aan de wand dat veel kiezers zich niet meer herkennen in de koers van de VVD.”

Van regeringspartij naar randspeler

De daling komt op een moment dat de VVD al maanden kampt met interne verdeeldheid. Volgens oud-campagnemanager Mark Thiessen, die eerder in EW Magazine zijn analyse gaf, is de partij “een veerpontje geworden zonder thuishaven”. Ze schommelt volgens hem te veel tussen centrum-rechts en radicaal-rechts, zonder duidelijk ideologisch kompas.

De Hond ziet dezelfde trend: “De VVD is niet meer de partij van de middenklasse die stabiliteit zoekt, maar probeert kiezers te trekken die ze toch niet zal krijgen.” Dat verklaart volgens hem waarom de partij al maanden terrein verliest aan BBB en JA21, die wél een duidelijk profiel uitstralen.

Uit de meest recente cijfers van Peil.nl blijkt dat JA21 inmiddels richting de 10 zetels klimt en de BBB nog altijd stabiel blijft rond de 14. Daarmee is de concurrentie aan de rechterkant groter dan ooit.

Lees verder onder de berichten >>

Driepartijenrace maakt formatie na verkiezingen ingewikkeld

In de peiling van 6 september 2025, gepubliceerd op Maurice.nl, beschrijft De Hond dat Nederland afstevent op “de moeilijkste formatie ooit”. CDA en JA21 winnen elk 2 zetels, terwijl de PVV licht inlevert. “Er ontstaat een kopgroep van 3 partijen,” zegt hij, “maar geen van hen kan zonder een vierde partij een meerderheid vormen.”

Volgens Metro Nieuws lijkt de vrije val van de VVD daarmee weliswaar tot stilstand gekomen, maar heeft de partij daar weinig profijt van. “De PVV blijft dominant in de peilingen, en de VVD blijft bungelen rond de 15 zetels,” schrijft de krant.

Ook De Kanttekening constateert dat “de liberale partij terrein blijft verliezen door haar opstelling in het asieldebat en de botsing met haar eigen achterban over de hypotheekrenteaftrek.”

Lees ook: Verkiezingen: lijsttrekkers vullen Stemwijzer in en zetten thema’s op scherp.

Hypotheekrenteaftrek als splijtzwam

Dat laatste onderwerp zorgde recent nog voor onrust binnen de partij. De VVD lanceerde voor de verkiezingen een rekentool waarmee mensen konden berekenen wat het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek voor hun portemonnee zou betekenen. De partij benadrukte zelf dat de tool “niet representatief” was, maar de kritiek op sociale media was hevig. “De meeste reacties waren ronduit negatief,” zei Martine Wolzak in het NPO Radio 1-programma Mediaforum.

Volgens politiek commentator Frank Hendrickx speelt hier meer dan een mislukte campagneactie. “De VVD-achterban is verdeeld,” zegt hij. “Een deel wil de aftrek behouden, een ander deel wil hervormen. De partij probeert het CDA klem te zetten, maar raakt er zelf door verstrikt.”

Een crisis van koers en identiteit

Dat de VVD het zwaar heeft, is volgens Thiessen geen toeval. In zijn analyse in EW Magazine stelt hij dat de partij haar eigen crisis heeft veroorzaakt door zich te ver laten meeslepen door radicaal-rechtse retoriek. “De VVD is overbodig geworden,” zegt hij, “omdat ze haar eigen middenpositie heeft opgegeven.”

Ook oud-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff deelt dat gevoel. Hij waarschuwde eerder al dat “de belangrijkste scheidslijn in de politiek niet meer links tegen rechts is, maar democratisch tegen antidemocratisch.” De VVD bevindt zich precies op dat breukvlak en dat maakt haar positie kwetsbaar.

Lees verder onder de video >>

Eigen schuld of nationale schade?

De peilingen geven aan dat de VVD op de rand van een fors verlies staat. De partij lijkt niet langer de vanzelfsprekende regeringspartner van de afgelopen decennia. Volgens De Hond is dat “niet alleen een kwestie van leiderschap, maar van geloofwaardigheid.”

Wat er op 29 oktober gebeurt, zal bepalend zijn voor meer dan alleen de toekomst van Yeşilgöz. Als de VVD uit de formatie valt, waarschuwen politieke analisten, kan dat gevolgen hebben voor de stabiliteit van het hele politieke landschap. “Een meerderheidskabinet zonder de VVD is een nachtmerrie om te vormen”, zegt De Hond tegen Metro Nieuws.

De conclusie van veel waarnemers is hard: het verlies van de VVD is deels eigen schuld, maar de schade voor Nederland kan groot zijn. Want als de partij die decennialang het centrum-rechts blok vormde instort, verdwijnt ook een deel van de bestuurlijke balans die het land overeind houdt.

Bronnen:

Maurice de Hond, WNL, EW Magazine, Hart van Nederland

Meer over:

verkiezingen