Ga naar de inhoud

Yesilgöz roept ‘voor de kerst kan het klaar zijn’, maar formatie verloopt stroperig 

Kabinetsformatie Bron © Instagram. Verkenner Wouter Koolmees (l) heeft de handen vol aan hetv formeren van een nieuwe regering, terwijl Dilan Yesilgöz van de VVD zegt dat het zo gepiept kan zijn. 

“Voor de kerst kan het klaar zijn”, zegt VVD-leider Dilan Yesilgöz zelfverzekerd tijdens haar gesprek met verkenner Wouter Koolmees. De formatie is nog maar net begonnen, maar de toon is gezet. Terwijl Yesilgöz gelooft in een snelle afronding, waarschuwt Koolmees juist dat de kans op een kabinet vóór kerst niet heel groot is.

Hoog tempo

Tussen optimisme en realisme probeert de verkenner orde te scheppen in een politieke lappendeken waarin standpunten botsen, blokkades blijven bestaan en het vertrouwen tussen partijen broos is. Sinds zijn aanstelling voert Koolmees in hoog tempo gesprekken met partijleiders. Zijn missie: peilen wie bereid is water bij de wijn te doen, en wie liever vasthoudt aan campagneretoriek. “Alle opties zijn nog open”, zei hij na zijn eerste ronde. Maar in de praktijk blijkt de bewegingsruimte beperkt.

Lees verder onder de video >>

Yesilgöz herhaalde tijdens haar gesprek dat de VVD ‘er klaar voor’ is om te regeren, maar ook dat samenwerking met GroenLinks-PvdA onbespreekbaar blijft. “Er is niet 1 onderwerp waar we dezelfde opvatting hebben over het probleem of de oplossing”, aldus Yesilgöz. Daarmee houdt ze de deur dicht voor 1 van de belangrijkste denkbare combinaties.

Aan de andere kant van het spectrum zit Jesse Klaver, die namens GroenLinks-PvdA juist benadrukt dat zijn partij ‘geen blokkades’ heeft en constructief wil meedenken. “Wij staan open voor samenwerking”, zegt hij, maar voegt eraan toe dat de VVD in de ‘campagnestand’ blijft.

Lees verder onder het bericht >>

Terwijl Yesilgöz spreekt over voor de kerst klaar, waarschuwt Koolmees voor hooggespannen verwachtingen.

Jarige Bontenbal: Het probleem ligt niet bij mij

Tussen die 2 uitersten probeert Koolmees bruggen te slaan. Hij ziet hoe partijen elkaar aftasten, maar nog niet bewegen. CDA-leider Henri Bontenbal schoof vanochtend, op zijn verjaardag, opnieuw aan voor een vervolggesprek met Koolmees. “Het probleem ligt niet bij mij”, zei hij bij aankomst. “Niet bij het CDA. De verkenner moet maar kijken bij wie wel.”

Bontenbal wordt gezien als een van de weinigen die de partijen in het midden kunnen verbinden. Hij heeft herhaald dat het CDA bereid is over zijn schaduw heen te springen om tot een stabiel kabinet te komen. Toch erkent hij dat de echte blokkades elders liggen, met name bij de grote spelers VVD en GroenLinks-PvdA.

Meer hobbels op de weg

De situatie wordt bemoeilijkt door de verkiezingsuitslag. In de Tweede Kamer is het al lastig om een meerderheid te vinden, maar in de Eerste Kamer is dat nog moeilijker. Die Senaat is cruciaal, omdat wetsvoorstellen daar hun definitieve goedkeuring krijgen.

Zonder steun in de Eerste Kamer valt elk hervormingsplan in het water. “Zonder stabiele meerderheid in beide Kamers blijft elke coalitie wankel”, analyseert politiek verslaggever Floor Bremer van NPO Radio 1.

Lees verder onder de video >>

VVD blokkade maakt breed middenkabinet praktisch onmogelijk

Koolmees probeert intussen de vaart erin te houden. Hij sprak inmiddels met vrijwel alle fractievoorzitters, van D66 tot JA21, en zal de komende dagen vervolggesprekken voeren met de leiders van de ‘motorblokpartijen’ D66, VVD en CDA. Daarna volgt zijn verslag aan de Tweede Kamer, waarin hij naar verwachting een eerste richting zal aangeven.

Toch waarschuwen meerdere analisten dat het tempo van Yesilgöz moeilijk te rijmen valt met de werkelijkheid. De VVD-leider klinkt kordaat, maar haar blokkade tegen GroenLinks-PvdA maakt een breed middenkabinet praktisch onmogelijk. Een centrum-rechts kabinet met VVD, D66, CDA en kleinere partijen zou wél kunnen, maar dan wordt steun in de Eerste Kamer een blijvend struikelblok.

Lees verder onder het bericht >>

Kerst met of zonder kabinet

Koolmees zelf blijft voorzichtig. Hij ziet hoopvolle signalen, Denk en enkele kleinere fracties tonen bereidheid tot samenwerking, maar weet dat het echte werk nog moet beginnen. Zijn taak is om binnen enkele dagen met een realistisch advies te komen over welke coalitie de meeste kans maakt. Daarbij moet hij rekening houden met inhoudelijke verschillen, politieke verhoudingen en machtsdynamiek in beide Kamers.

De formatie draait op volle toeren, maar schiet nauwelijks op. Terwijl Yesilgöz spreekt over ‘voor de kerst klaar’, waarschuwt Koolmees voor hooggespannen verwachtingen. Klaver reikt de hand, Bontenbal stelt dat het probleem niet bij hem ligt, en de verkenner noteert geduldig ieders woorden. De komende weken zullen uitwijzen of er meer bereidheid komt om echt te bewegen, of dat de kerst opnieuw voorbijgaat zonder kabinet op het bordes.

Bronnen:

NOS, AD

Eerder schreven wij >>

Rob Jetten (D66) bepaalt de nieuwe koers, welke gevolgen heeft dit voor je portemonnee?

Huidige afbeelding: Rob Jetten D66

5 november 2025 – D66 komt uit de verkiezingen als de grootste partij en neemt daarmee direct het voortouw bij de formatie van een nieuwe coalitie. Lijsttrekker en mogelijk nieuwe premier van Nederland Rob Jetten heeft daarmee de sleutel in handen voor het bepalen van de politieke koers die Nederland gaat varen.

door Ad Killian

Nu D66 de leiding neemt in de formatie, staat de vraag centraal welke gevolgen dat heeft voor thema’s als wonen, werk en belastingen, AOW, Asielbeleid, duurzaamheid en onderwijs. De speerpunten van D66 krijgen daarbij nadrukkelijk de aandacht.

Lees verder onder de video >>

Coalitie-opties + gevolgen

Op basis van de verkiezingsuitslag en politiek verhoudingen zijn dit de belangrijkste opties.

D66 geeft aan dat samenwerking met GroenLinks‑PvdA, CDA en VVD tot de mogelijkheden behoort. Punt is wel dat de VVD dit samenwerkingsverband vooralsnog niet ziet zitten.
Wat betekent dat voor jou?

  • Grote kans op investeringen in zaken als onderwijs, woningbouw, duurzaamheid mogelijk: je ziet sneller nieuwbouw of meer subsidie voor isolatie.
  • Mogelijk komt er extra druk op de belasting of heffingen om die uitgaven te dekken, dat merk je in je portemonnee.
  • Stabiliteit en samenwerking tussen partijen in deze coalitie kan betekenen dat beleidsplannen sneller worden uitgevoerd – handig als je bijvoorbeeld al een huis zoekt of verduurzaming wilt.

2. Centrum-rechtse coalitie (D66 + VVD + CDA + JA21)

Hoewel D66 een voorkeur toont voor progressievere samenwerking, is ook een centrum-rechtse combinatie met VVD, CDA en JA21 in theorie mogelijk.
Wat betekent dat voor jou?

  • Meer nadruk op economische groei en lastenverlichting dan op grote nieuwe sociale plannen. Voor jou kan dit betekenen dat de belasting iets minder omhoog gaat of dat er minder radicale veranderingen in bijvoorbeeld het onderwijs plaatsvinden.
  • Minder uitgesproken beleidsvernieuwing misschien. Als jij hoopt op snelle stapjes in duurzaamheid of sociale vernieuwing, kun je teleurstelling ervaren.
  • Stabiliteit kan groter zijn, en dit kan betekenen: een wat trager maar zeker pad van verandering, wat prettig kan zijn als je behoefte hebt aan rust in de tent.

Lees verder onder het bericht >>

3. Brede coalitie met kleinere partijen

Door de versnippering in de Kamer kunnen ook grotere coalities met meerdere partijen of combinaties met minder voor de hand liggende partners ontstaan.
Wat betekent dat dan voor jou?

  • Het beleid kan wat meer compromisgericht en daardoor minder scherp zijn. Voor jou: plannen worden mogelijk minder ambitieus of met meer tussentijdse aanpassingen.
  • Verandering kan langzamer tot stand komen of eerder worden uitgesteld, hierdoor merk je minder direct effect van nieuwe beleidslijnen.
  • Tegelijk kan zo’n brede coalitie ook zorgen voor een breed draagvlak, wat positief is voor beleidsstabiliteit en zekerheid voor jou als burger.

De hete hangijzers

Hoogte en toekomst van de AOW

Het zijn opnieuw onderwerpen van politiek debat. Binnen D66 klinkt de roep om het AOW-stelsel toekomstbestendig te maken, bijvoorbeeld door de koppeling aan de levensverwachting te handhaven en ouderen te stimuleren langer actief te blijven op de arbeidsmarkt.

In een mogelijke coalitie met GroenLinks-PvdA zou daarentegen meer druk kunnen ontstaan om de AOW te verhogen of te ontzien bij lagere inkomens.

Voor jou betekent dat: afhankelijk van de uiteindelijke coalitie kan de AOW-leeftijd licht stijgen of stabiel blijven, en kunnen uitkeringen of belastingen voor gepensioneerden veranderen.

Migratie en asielbeleid:

Migratie blijft een van de heetste hangijzers in de formatie. D66 pleit voor een humanere, goed georganiseerde aanpak, met meer Europese samenwerking en eerlijke verdeling van vluchtelingen over gemeenten. In een coalitie met GroenLinks-PvdA zou de nadruk liggen op opvang en integratie, terwijl samenwerking met VVD of JA21 eerder zou leiden tot strengere instroomregels en nadruk op terugkeerbeleid.

Voor jou betekent dat: het beleid rond huisvesting, sociale voorzieningen en arbeidsmarkt kan merkbaar veranderen. Gemeenten kunnen meer statushouders toegewezen krijgen, of juist minder, afhankelijk van de koers van de nieuwe coalitie.

Woningmarkt en bouwen:

D66 wil bijvoorbeeld versneld bouwen, vooral in de grote steden. Je zou merken: sneller beschikbare woningen of meer nieuwe projecten in jouw regio. Let op: dit is geen garantie.

Lees veder onder het bericht >>

Onderwijs & werk

Investeringen in onderwijs staan hoog op D66-agenda. Voor jou of je (klein)kinderen: mogelijk betere faciliteiten, meer aandacht voor leraren, of verandering in het curriculum.

Klimaat & duurzaamheid:

D66 zet in op duurzaamheid, en een coalitie met dit thema kan betekenen dat je energierekening verandert of dat je bijvoorbeeld meer moet betalen voor milieuheffingen – of juist subsidie krijgt voor isolatie.

Stabiliteit van beleid:

Hoe stabieler de coalitie, hoe meer zekerheid over toekomstig beleid, belangrijk als je bijvoorbeeld plannen hebt voor een huis, gezin of bedrijf.

Buitenland weegt de koers

Het betekent ook dat vanuit het buitenland wordt gekeken naar Nederland met de gedachte hoe gaat het verder in Nederland? Dit betekent dat plannen en beleid niet alleen binnen Nederland bekeken wordt, maar ook in internationaal perspectief. Denk aan Europese samenwerking, grenzen aan migratiebeleid of klimaatverplichtingen waar Nederland aan mee doet.

Hoe werkt de coalitievorming?

Aan het vormen van een coalitie gaan procedures vooraf. Dit is momenteel gaande achter de schermen:

  • Er wordt eerst een verkenner aangesteld door de Tweede Kamer (of de Kamervoorzitter) om te onderzoeken welke coalitiecombinaties haalbaar zijn.
  • Vervolgens benoemt de Kamer een informateur die de onderhandelingen tussen de partijen begeleidt – over inhoud, programma en mogelijke samenwerkingspartners.
  • Ten slotte komt de formateur in beeld wanneer een regeerakkoord in zicht is: hij of zij richt zich op portefeuilleverdeling en de personele invulling van het kabinet, meestal is dat de beoogde minister-president.

Lees verder onder de video >>

Koolmees als verkenner

NS-directeur, en oud vice-premier en minister Wouter Koolmees is aangesteld als verkenner. Hij is op verzoek van D66 en de Tweede Kamer gesprekken begonnen met alle fractievoorzitters, om uit te zoeken welke coalitie het meeste kans heeft.

De beginfase van de formatie is daarmee gestart.

Bronnen:

Parlement.nl. EenVandaag

Eerder schreven wij >>

Huidige afbeelding: Rob Jetten

30 oktober 2025 – De verkiezingen zitten erop, de stemmen zijn bijna allemaal geteld en de spanning is ongekend. Het verschil is stemmen tussen PVV en D66 is miniem. Wie wordt de grootste partij en welke combinatie van partijen smeden straks een nieuwe coalitie? Volgens de huidige voorlopige uitslagen liggen de kaarten open.

door Ad Killian

Het puzzelen is begonnen, welke opties zijn er? We nemen de scenario’s met je door:

Verkiezingen: laatste ontwikkelingen

De verkiezingen komen eraan en er is veel te kiezen, te lezen en te bespreken. In deze rubriek nemen we je mee langs de laatste ontwikkelingen, verrassende weetjes en handige adviezen. Geen zware kost, maar toegankelijke en objectieve informatie die je helpt een eigen beeld te vormen. Of je nu wilt weten wat partijen écht bedoelen, welke thema’s spelen of gewoon wat luchtige verkiezingsfeitjes zoekt: hier vind je het allemaal overzichtelijk bij elkaar.

Zetelverdeling

Op dit moment blijkt dat D66 en Partij voor de Vrijheid PVV beiden rond de 26 zetels uitkomen in de 150-zetels tellende Tweede Kamer. D66 maakte een historisch grote sprong van slechts 9 zetels naar 26 sinds de vorige verkiezing. De PVV daarentegen verliest fors ten opzichte van het verleden.

Lees verder onder de video >>

Andere partijen springen ook in het oog: de centrum-rechtse CDA groeide naar zo’n 18-19 zetels. De VVD krijgt ongeveer 22 zetels. De centrum-linkse alliantie van GL/PvdA komt uit op circa 20 zetels, een verlies ten opzichte van eerder. Het heeft aanvoerder Frans Timmermans doen besluiten om zich als partijleider terug te trekken.

Omdat een meerderheid in de Kamer 76 zetels vraagt, is sprake van een ferme puzzel: geen enkele partij komt in de buurt van die drempel alleen. De vorming van een stabiele coalitie is dus onvermijdelijk.

Veel blanco stemmen?

Opmerkelijk is dat dat veel mensen blanco hebben gestemd. Het aantal blanco stemmen, is verdubbeld ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. Toen leverden iets meer dan 19.000 mensen een leeg stembiljet in. Gisteren was dat meer dan 39.500, meldt ANP op basis van voorlopige cijfers.

Uit de berichten blijkt dat veel kiezers geen van de partijen als bevredigend antwoord zien op de huidige problemen. Dit draagt bij aan de spanning rondom de uitslag: niet alleen is het spannend wie de grootste wordt, maar ook hoe groot de vertrouwensbasis straks is voor een nieuwe regering.

Welke kant gaan het op

Met de voorlopige zetelverdeling in gedachten rijzen de volgende scenario’s voor een volgende regering:

  1. Centrum-rechts scenario: Een coalitie waarin partijen als D66, CDA en VVD samenwerken. Eventueel met een kleinere rechtser partij erbij, levert makkelijk de benodigde meerderheid. Dit zou neigen naar een bestuur met liberale en christendemocratische accenten.
  2. Centrum-links scenario: Een samenwerking van D66 met GL/PvdA, eventueel aangevuld met de VVD of een andere middenpartij, zou een eerder sociaal-liberaal profiel geven.
  3. Uitsluiting van de PVV: Belangrijk is dat grote mainstream partijen aangeven geen samenwerking te willen met de PVV wegens diens uitgesproken standpunten, waardoor een rechtse populistische coalitie minder waarschijnlijk is.

Lees verder onder het bericht >>

Wie trekt straks aan de touwtjes?

Op basis van de cijfers lijkt de centrum-rechts coalitie momenteel het meest waarschijnlijk: D66, CDA en VVD samen zouden al op zo’n 66 à 67 zetels uitkomen, waarna een kleinere partij zoals JA21 het verschil kan maken en zo de 76-zetelslimiet halen. Tegelijkertijd zijn interne politieke tegenstellingen, vooral tussen VVD en GL/PvdA, relevant in een centrum-links scenario.

Als D66 inderdaad de grootste partij blijkt, dan ligt de vraag voor: wie mag de formatie leiden? D66-leider Rob Jetten is favoriet voor dat traject. De grootste partij mag doorgaans een informateur of verkenner aanwijzen om de mogelijkheden voor een coalitie te onderzoeken.

Een regering die naar centrum-rechts neigt, zal waarschijnlijk inzetten op onderwerpen als een strengere migratiepolitiek, hervormingen in de woningmarkt en versterking van de ondernemerspositie. Een centrum-links kabinet zou meer accent leggen op sociale zekerheid, klimaatbeleid en inkomensherverdeling.

Omdat veel kiezers zich ontevreden tonen, staat de nieuwe regering direct onder druk: de hoge verwachtingen zijn gekoppeld de behoefte aan verandering en wantrouwen in de politiek. Succesvolle coalitieonderhandelingen en een stabiel kabinet zijn geen garantie meer voor brede maatschappelijke steun.

Kritische kiezer heeft hoge verwachtingen

In de nasleep van de verkiezingen is het spannend wie straks de grootste partij wordt en welke combinatie van partijen de coalitie gaat vormen.

De voorlopige zetelverdeling duidt erop dat Nederland waarschijnlijk kiest voor een centrum-rechtse regering, met D66, VVD en CDA als kern.

De deur naar een centrum-links variant is echter niet gesloten, maar de geografische en ideologische posities van de grote partijen maken die kans kleiner. Er is veel werk aan de winkel voor de nieuwe regering: de verwachtingen zijn hoog en de kiezers zijn kritisch.

Disclaimer: Deze rubriek is puur informatief en onafhankelijk. We kiezen geen kant, maar helpen je wegwijs worden in het verkiezingsnieuws. Voor de officiële standpunten verwijzen we altijd naar de partijen zelf.

Blijf op de hoogte van al het politieke nieuws:

Bronnen:

EenVandaag

Eerder schreven wij >>

De verloren stem wat het is en waarom het vaker gebeurt dan je denkt?

Huidige afbeelding: Stemhokje

26 oktober 2026 – Je staat in het stemhokje, het rode potlood in de hand, en je weet het nog steeds niet. Op wie ga je stemmen? Of je besluit je helemaal niet te gaan omdat je je geloof in de politiek hebt verloren. Dan laat je je stem liggen, een verloren stem. Wat betekent het eigenlijk? En waarom doen zoveel mensen het?

door Ad Killian

Wat bedoelen we met een verloren stem?

Een verloren stem is een stem die geen invloed heeft op de verkiezingsuitslag. Dat kan zijn omdat je helemaal niet gaat stemmen, maar ook omdat je blanco of ongeldig stemt. In alle gevallen telt je stem dan niet mee voor de verdeling van de zetels.

De Kiesraad legt uit dat alleen stemmen die op 1 kandidaat zijn uitgebracht meetellen voor de uitslag. Als je het stembiljet leeg laat, meerdere kandidaten kiest of iets op het papier schrijft waardoor het ongeldig wordt, is je stem verloren. Het enige wat dan nog telt, is dat je wel of niet bent komen opdagen.

Waarom laten zoveel mensen hun stem liggen?

De redenen lopen uiteen:

  1. Sommigen weten simpelweg niet op wie ze moeten stemmen.
  2. Anderen hebben het gevoel dat hun stem toch niets uitmaakt.
  3. Dan zijn er ook nog mensen die het politieke spel helemaal beu zijn.

Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ligt de opkomst bij Tweede Kamerverkiezingen meestal tussen de 77 en 80 procent. Dat betekent dat ruim 2 miljoen kiesgerechtigden thuisblijven. Vooral jongeren, lager-opgeleiden en mensen met minder vertrouwen in de politiek blijven vaker weg.

Daarnaast zijn er kiezers die wel naar het stembureau gaan, maar hun stem alsnog ongeldig maken. Soms per ongeluk, soms expres – als protest. In 2023 ging het om bijna 43.000 blanco en ongeldige stemmen, meldt Parlement.com. Die stemmen tellen mee voor de opkomst, maar niet voor de uitslag.

Lees verder onder de berichten over verloren stemmen >>


Nederlandse stem in het buitenland

En dan is er nog een opvallende groep: Nederlanders die in het buitenland wonen. Volgens het AD wonen er wereldwijd zo’n 890.000 Nederlanders die mogen stemmen. Maar slechts 135.000 van hen hebben zich daadwerkelijk geregistreerd om te kunnen stemmen. En van die groep brengt maar 2/3 uiteindelijk een stem uit.

Daarmee bepaalt deze groep hooguit 1 of 2 zetels in de Tweede Kamer, terwijl het er theoretisch 12 kunnen zijn. “Een grote groep weet niet eens dat ze mogen stemmen vanuit het buitenland,” zegt politicoloog Henk van der Kolk in het AD.

Ook noemt Stichting Nederlanders buiten Nederland (SNBN) het proces “bureaucratisch en onduidelijk”. De organisatie pleit daarom voor digitaal stemmen, zodat minder stemmen verloren gaan door trage of foutieve postbezorging.

Lees verder onder de video >>

Wat maakt een stem ongeldig of blanco?

Een blanco stem is een stembiljet waarop je helemaal geen bolletje inkleurt. Je zegt daarmee: ik ben gekomen, maar ik wil geen keuze maken. Je stem telt mee voor de opkomst, maar niet voor de zetelverdeling.

Een ongeldige stem ontstaat bijvoorbeeld als je 2 bolletjes inkleurt, iets opschrijft of het potlood verkeerd gebruikt. Ook dan wordt je stem wel geregistreerd, maar niet meegeteld. De Kiesraad benadrukt dat het belangrijk is het stembiljet zorgvuldig in te vullen om te voorkomen dat jouw stem verloren gaat.

Hoe groot is het probleem eigenlijk?

Als je alle vormen van stemverlies bij elkaar optelt: niet-stemmers, blanco stemmen, ongeldige stemmen en niet-geregistreerde kiezers in het buitenland, dan gaat het om miljoenen Nederlanders.

Bij de verkiezingen van 2023 bracht ruim 77 procent van de stemgerechtigden een geldige stem uit. Dat klinkt hoog, maar betekent ook dat meer dan 3 miljoen stemmen geen invloed hadden op de uitslag. Onder de Nederlanders in het buitenland ligt dat percentage nog veel hoger. “Elke stem die verloren gaat is er één te veel,” zegt SNBN-voorzitter Eelco Keij.

Ook de politieke voorkeur van deze verloren stemmen is interessant. In het buitenland stemt een groot deel van de geregistreerde kiezers op internationale of progressieve partijen zoals GroenLinks-PvdA, die daar 28 procent van de stemmen kreeg, bijna 2 keer zoveel als in Nederland zelf.

PVV kreeg buiten Nederland slechts 6 procent, tegenover 23 procent in eigen land. Dat betekent dat als alle Nederlanders in het buitenland zouden stemmen, de Tweede Kamer er waarschijnlijk linkser uit zou zien.

Lees verder onder het bericht >>

Stem gaat naar de grootste partij

Veel mensen denken dat hun stem toch niets verandert, zeker niet bij grote partijen of ingewikkelde coalities. Juist die gedachte maakt het verschil kleiner. Niet-stemmen heeft in de praktijk hetzelfde effect als stemmen op de grootste partij, omdat de zetels worden verdeeld over de stemmen die wél zijn uitgebracht. Als jij thuisblijft, vergroot je indirect de invloed van anderen.

Daarnaast is stemmen een vorm van representatie. Wanneer bepaalde groepen structureel minder stemmen, worden hun belangen minder goed gehoord.
Zo blijkt uit onderzoek van het SCP dat mensen met lagere inkomens en jongeren minder vaak stemmen, terwijl juist hun thema’s, zoals wonen en bestaanszekerheid, hoog op de agenda staan.

Voorkomen dat je stem verloren gaat

Zorg dat je weet hoe het werkt: controleer op tijd of je stemgerechtigd bent, neem een geldig identiteitsbewijs mee en vul het stembiljet zorgvuldig in. Als je twijfelt tussen partijen, gebruik een stemwijzer of vergelijk partijprogramma’s.
En als je in het buitenland woont, registreer je ruim op tijd, zodat je stembiljet op tijd aankomt. Kleine stappen, maar ze maken het verschil tussen invloed uitoefenen op het democratische proces en een verloren stem.

Een verloren stem lijkt onschuldig, maar het is precies wat verkiezingen minder representatief maakt. Of je nu in Nederland woont of daarbuiten, jouw stem telt pas als je hem uitbrengt én geldig maakt.
Twijfel niet langer in het stemhokje en kleur dat bolletje rood. Want wie zwijgt, laat anderen voor zich spreken.

Disclaimer: Deze rubriek is puur informatief en onafhankelijk. We kiezen geen kant, maar helpen je wegwijs worden in het verkiezingsnieuws. Voor de officiële standpunten verwijzen we altijd naar de partijen zelf.

Blijf op de hoogte van al het politieke nieuws:

Bronnen:

Kiesraad.nl, AD

Eerder schreven wij >>

Het vertrouwen in de politiek is zoek, we zijn het zat

Huidige afbeelding: Vertrouwen politiek

We zijn het vertrouwen in de politiek kwijt. Waar Den Haag druk is met crises, debatten en coalitiegesprekken, groeit onder de burgers vooral de overtuiging dat het allemaal niets meer oplevert.

door Ad Killian

Lees verder onder de video >>

Mensen gaan los op sociale media

Uit het nieuwste onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat bijna 60 procent van de bevolking vindt dat het de verkeerde kant opgaat met Nederland, en dat de politiek maar niet met oplossingen komt. “Ze ruziën over details terwijl het land in brand staat,”

“Ik heb het helemaal gehad met die Haagse poppenkast”, klinkt het op sociale media.

De uitspraken staan niet op zichzelf. Op sociale media regent het berichten van mensen die het vertrouwen in politici hebben verloren. Een ander reageert cynisch op een NOS-bericht over de val van het kabinet: “Nieuwe verkiezingen? Leuk, dan kunnen we weer stemmen op mensen die straks óók hun beloftes niet nakomen.”

Lees verder onder het bericht >>

Als je het niet meer durft te hebben over politiek bij de koffiemachine, dan is er echt iets mis.

Wantrouwen het nieuwe normaal

Volgens het SCP is dat wantrouwen inmiddels structureel. Sinds 2021 schommelt het vertrouwen in politiek Den Haag rond een historisch dieptepunt. Mensen zeggen dat grote problemen, zoals het woningtekort en de druk op de zorg, niet worden opgelost en eindeloos worden doorgeschoven.

Een deelnemer aan het SCP-onderzoek zegt het recht voor zijn raap: “Stelletje prutsers. Nemen geen enkele verantwoordelijkheid.”

Niet meer naar de stembus

Een ander vat de sfeer samen: “Ik vind het momenteel een puinzooi, zeker nu ook NSC eruit is gestapt.”

Het zijn geen geïsoleerde uitbarstingen van frustratie. Volgens SCP-onderzoeker Josje den Ridder is het lage vertrouwen hardnekkig. “Mensen hebben het gevoel dat ze zelf weinig kunnen doen aan de negatieve gevolgen van binnenlandse en buitenlandse ontwikkelingen,” zegt ze.

“Ze denken dat de overheid de problemen kán aanpakken, maar het niet doet of het verkeerde doet. Daardoor haken sommige mensen af en gaan ze niet meer stemmen.”

Lees verder onder het bericht >>

Vertrouwen is zoek

Het beeld van een groeiende kloof tussen burger en politiek wordt versterkt door recente gebeurtenissen. Na het opstappen van verschillende bewindslieden en de verdeeldheid over de internationale koers bijvoorbeeld rond de oorlog in Gaza zeggen veel Nederlanders het vertrouwen kwijt te zijn. “Het kabinet is te voorzichtig, te traag en te afstandelijk,” stelt een X-gebruiker. “Ze praten over waarden, maar ik zie geen daden.”

Volgens het SCP draagt ook de voortdurende polarisatie bij aan dat sombere beeld. Discussies over klimaat, asiel en identiteit zorgen voor harde tegenstellingen. Den Ridder waarschuwt dat mensen daardoor gesprekken met andersdenkenden mijden, en dat dit een risico vormt voor de democratie. “Als je het niet meer durft te hebben over politiek bij de koffiemachine, dan is er echt iets mis,” schrijft iemand op Facebook.

Een gevaarlijk signaal

Een groeiend aantal Nederlanders zegt dat het niets meer uitmaakt wie er regeert. Dat gevoel van machteloosheid is volgens sociologen een gevaarlijk signaal. Het leidt tot lagere opkomst bij verkiezingen, minder betrokkenheid bij lokale politiek, en meer proteststemmen.

Bovendien wordt het voor politici steeds lastiger om beleid te maken dat breed gedragen wordt. Wie een besluit neemt, krijgt meteen online de wind van voren, vaak van boze burgers die zich niet gehoord voelen. “Politiek is gewoon een spel voor mensen met macht,” aldus een anonieme reactie onder een Volkskrant-artikel. “Wij betalen de prijs, zij krijgen de bonus.”

Volgens het SCP neemt door dit soort gevoelens de bereidheid om samen te werken af. Mensen trekken zich terug in hun eigen kring of bubbel, waardoor het publieke debat verhardt. CBS-onderzoekers noemen dat een “splijtzwam in de samenleving”.

Vertrouwen win je niet met woorden, maar met daden

Wantrouwen als het nieuwe normaal

Ook in Den Haag begint men het ongemak te voelen. Politieke partijen erkennen dat de afstand tot burgers groot is, maar het lukt maar niet om geloofwaardig te laten zien dat ze luisteren. De premier noemde onlangs in een interview met RTL Nieuws “vertrouwen het nieuwe goud” een uitspraak die vooral op X tot cynisme leidt. “Als vertrouwen goud is, dan is het nu inflatie,” reageerde iemand droogjes.

Het SCP ziet een duidelijke trend: waar 20 jaar geleden het vertrouwen tijdelijk kelderde na de moord op Pim Fortuyn, lijkt de huidige dip langduriger én dieper. De conclusie is pijnlijk: wantrouwen is geen tijdelijke emotie meer, maar een nieuw normaal.

Betrouwbaarheid belangrijker dan mediastunts

Toch is het beeld niet uitsluitend negatief. De meeste deelnemers aan het SCP-onderzoek hopen dat politici na de verkiezingen wél samenwerken om problemen echt aan te pakken. Bovenaan de wensenlijst staan: wonen, gezondheidszorg, onderwijs en veiligheid.

“We willen geen nieuwe praatprogramma’s, we willen huizen,” schrijft een Instagram-gebruiker.

Maar het vertrouwen moet eerst weer opleven. En dat lukt alleen als woorden in daden worden omgezet. Politicoloog Tom van der Meer stelt in de Volkskrant dat “transparantie en betrouwbaarheid belangrijker zijn dan charisma of mediastunts.” Hij waarschuwt dat “wanneer beloften niet worden waargemaakt, cynisme de overhand krijgt.”

Wat nu?

Als het geloof in de politiek verder afbrokkelt, wordt regeren steeds moeilijker. Burgers willen geen politieke soap meer, maar tastbare resultaten. Dat betekent: minder ruzie, meer samenwerking, en duidelijke uitleg over keuzes.

Het SCP adviseert politici om zich niet te verliezen in verkiezingsretoriek, maar om te doen wat ze beloven ook als dat niet populair is. Of zoals een anonieme gebruiker het kernachtig samenvatte op X: “Vertrouwen win je niet met woorden, maar met daden.”

Disclaimer: Deze rubriek is puur informatief en onafhankelijk. We kiezen geen kant, maar helpen je wegwijs worden in het verkiezingsnieuws. Voor de officiële standpunten verwijzen we altijd naar de partijen zelf.

Bronnen:

SCP, CBS, Facebook, X, CBS

Dit schreven we eerder >>


Bedreigingen politici, wie durft er nog in het kabinet?

Huidige afbeelding: kabinet

15 oktober 2025 – Bedreigingen richting politici zijn aan de orde van de dag. De vraag dringt zich op waarom je nog trek zou hebben in een politieke carrière? Je moet er stevig voor in de schoenen staan en niet bang zijn aangelegd.

door Ad Killian

‘Vieze kankerhond’

Frans Timmermans zit in een Amsterdams café als een man hem benadert. “Vieze kankerhond”, roept hij. Daarna volgt een Hitlergroet. Timmermans blijft even kalm zitten, maar doet later aangifte. Niet voor het eerst. “Ik doe wekelijks aangifte van intimidatie”, zegt hij. Het is zijn manier om een grens te trekken in een tijd waarin agressie richting politici steeds gewoner lijkt te worden. Geert Wilders:

Ik laat me niet kisten, ook al betaal ik daarvoor een hoge prijs.

Van ministers tot lokale raadsleden

Het incident is al lang geen uitzondering meer, maar een spiegel van wat zich in de hele Nederlandse politiek afspeelt: van Haagse ministers tot lokale raadsleden. Bedreigingen politici zijn inmiddels zo wijdverspreid dat ze niet alleen de veiligheid van bestuurders raken, maar ook het functioneren van de democratie zelf.

Lees verder onder de video >>

Van verrader en leugenaar, tot kogels en bommen

Het Team Bedreigde Politici registreert jaarlijks honderden meldingen. Haatmail, dreigtelefoontjes, online doodsbedreigingen en zelfs concrete plannen tot geweld. Volgens het Openbaar Ministerie komen de meeste meldingen via sociale media, het zijn anonieme accounts die politici uitmaken voor verrader, leugenaar of erger. In tientallen gevallen gaat het om expliciete dreigingen: kogels, messen of brandbommen worden genoemd. Een deel daarvan belandt voor de rechter.

De politie onderscheidt drie hoofdcategorieën:

  • Digitale bedreigingen, vaak via X, Facebook of e-mail.
  • Fysieke intimidatie, zoals confrontaties op straat of bekladde huizen.
  • Concrete aanslagdreiging, waarbij wapens of explosieven in beeld komen.

Achter die cijfers schuilen mensen die hun werk proberen te doen, maar daarbij steeds vaker rekening moeten houden met beveiliging, politieadvies of zelfcensuur.

‘Ik laat me niet kisten’

PVV-voorman Geert Wilders weet als geen ander wat het betekent om permanent beveiligd te leven. Sinds de moord op Theo van Gogh staat hij dag en nacht onder bescherming. “Ik laat me niet kisten”, zegt hij steevast, maar zijn vrijheid is tot op het bot ingeperkt. Hij kan niet spontaan een wandeling maken of ergens koffie drinken zonder beveiligers. Zijn leven speelt zich af in afgeschermde ruimtes en gepantserde auto’s.

Toch blijft hij spreken, debatteren en campagnevoeren. Volgens Wilders hoort het bij zijn politieke missie, al noemt hij het “een hoge prijs”. Een prijs die steeds meer collega’s betalen. Frans Timmermans:

Als mijn familie bang wordt, stel ik mezelf de vraag of ik dit nog mag doen.

Bedreigd in eigen land

Waar Wilders al decennia leeft met bewaking, wordt Timmermans pas de laatste jaren steeds vaker geconfronteerd met dreiging. Niet vanwege zijn toon, maar vanwege zijn zichtbaarheid. Online krijgt hij een stortvloed aan haatreacties; in het openbaar wordt hij uitgescholden. Toch blijft hij aangifte doen, omdat hij vindt dat zwijgen een verkeerd signaal zou zijn.

“Je moet blijven laten zien dat intimidatie niet mag winnen”, zegt hij. Maar hij erkent dat het hem raakt: “Als mijn familie bang wordt, stel ik mezelf de vraag of ik dit nog mag doen.” Het is die innerlijke strijd die veel politici herkennen, een confrontatie met dealen en angst. Fatihya Abdi, PvdA-gemeenteraadslid in Amsterdam:

Mensen gaan sneller de grens over. Eerst was het schelden, nu is het dreigen.

Haatberichten en doodsverwensingen

Niet alleen landelijke politici lopen er tegenaan. Ook op lokaal niveau loopt de spanning op. In Amsterdam, Den Haag en Rotterdam krijgen raadsleden en wethouders regelmatig te maken met bedreigingen, vooral via sociale media.

Fatihya Abdi, PvdA-gemeenteraadslid in Amsterdam, ontvangt geregeld haatberichten en doodsverwensingen. Soms gaat het om racistische taal, soms om pure woede over beleid. “De toon is harder geworden”, zegt ze. “Je voelt dat mensen sneller de grens overgaan. Eerst was het schelden, nu is het dreigen.”

Lees verder onder het bericht >>

‘We weten je te vinden’

In kleinere gemeenten is het niet anders. Wethouders krijgen brieven thuis, worden op straat aangesproken of zelfs gevolgd. Sommigen trekken zich terug uit de politiek, omdat ze hun gezin niet willen blootstellen aan angst. Een oud-wethouder uit Brabant vertelde dat hij zijn functie opgaf nadat iemand een foto van zijn huis op internet had gezet met de tekst ‘We weten je te vinden.’

Jonge raadsleden en gekleurde vrouwen haken af

De constante dreiging verandert de manier waarop politiek wordt bedreven. Campagnes worden kleinschaliger, bijeenkomsten beter bewaakt, en sommige Kamerleden mijden gevoelige onderwerpen. Volgens een onderzoek zegt een deel van de politici soms bewust niets over thema’s als migratie, stikstof of coronabeleid uit angst voor bedreigingen.

Het heeft ook invloed op wie zich nog kandidaat stelt. Jonge raadsleden en vrouwen van kleur haken bovengemiddeld vaak af, juist omdat ze disproportioneel veel haat ontvangen. Daardoor dreigt een verschraling van het politieke landschap, een democratische erosie die niet direct zichtbaar is, maar langzaam knaagt aan de openheid van het bestuur.

‘We zijn te ver gegaan in wat we normaal vinden’

Volgens Timmermans is de verharding van de samenleving 1 van de oorzaken. “We zijn te ver gegaan in wat we normaal vinden. Agressie is niet langer uitzondering, maar onderdeel van het debat.” Wilders zegt juist dat politici “tegen een stootje moeten kunnen, maar dat grenzen overschreden worden als geweld in beeld komt.”

Beiden staan lijnrecht tegenover elkaar in hun ideeën, maar delen 1 ervaring: bedreigingen zijn niet meer weg te denken uit hun dagelijks leven.

Lees verder onder de video >>

Wie durft er nog?

De vraag dringt zich op: wie durft er nog in het kabinet, of überhaupt in de politiek? Wie stapt nog met overtuiging een raadszaal binnen, wetend dat een uitspraak op sociale media kan leiden tot haat, angst of zelfs geweld?

Politiek bedrijven betekent tegenwoordig ook risico dragen, voor jezelf, je familie en je vrijheid. En toch zijn er mensen die blijven opstaan, ondanks alles. Wilders die onder bewaking campagne voert. Timmermans die ondanks beledigingen in het openbaar blijft praten, en raadsleden die elke week hun stad dienen terwijl ze online worden uitgescholden.

Zij doen het niet zonder vrees, maar ondanks die vrees. Wie vandaag kiest voor de politiek, kiest niet alleen voor overtuiging maar ook voor moed, misschien wel de hoogste vorm van dienstbaarheid.

Disclaimer: Deze rubriek is puur informatief en onafhankelijk. We kiezen geen kant, maar helpen je wegwijs worden in het verkiezingsnieuws. Voor de officiële standpunten verwijzen we altijd naar de partijen zelf

Bronnen:

OM, NOS, Een Vandaag

Lees hieronder wat we eerder schreven >>

Kabinet Schoof de balans na 2 jaar regeren, het vertrouwen is zoek

Huidige afbeelding: Dick Schoof

7 oktober 2025 – Je merkt het aan alles: het kabinet Schoof is een team dat nog op het veld staat, terwijl de tribunes al over verkiezingen praten. Wat begon als een ambitieus kabinet van orde, herstel en daadkracht, is inmiddels uitgeblust geraakt. Ministers draaien op routine, dossiers stapelen zich op, en de campagnekoorts overstemt het beleid. Tijd voor een balans: wat is bereikt, waar liep het vast, en waarom is het vertrouwen zoek?

door Ad Killian

Lees verder onder de video >>

Vliegende start met hoge verwachtingen

Toen Dick Schoof op 2 juli 2024 als premier werd beëdigd, stond hij voor een ongewone opdracht: het eerste kabinet onder leiding van een niet-partijgebonden premier. De coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB, beloofde een ‘bestuurlijke doorbraak’ en het ‘strengste migratiebeleid ooit’. De toon was zakelijk, sober en gericht op uitvoering.

De nieuwe ministeries Klimaat & Groene Groei en Volkshuisvesting & Ruimtelijke Ordening moesten zorgen voor focus. “We moeten weer gaan leveren”, zei Schoof bij zijn aantreden.

Lees ook: Dick Schoof: ‘De tijd vraagt om samen sterk te staan’ (oktober 2024)’.

In de eerste maanden leek dat te lukken. De formatie stond in het teken van stabiliteit en herstel van vertrouwen na de crisis rond Rutte IV. Al snel bleek dat het nieuwe kabinet gevangen zat tussen hoge ambities en politieke breekpunten.

Buitenlands beleid: zichtbaar en standvastig

Waar het binnenlands beleid stokt, blinkt het kabinet uit in het buitenland. De steun aan Oekraïne is voorbeeldig consistent. Nederland levert F-16’s, munitie, training en financiële steun; in februari 2025 landt de eerste Nederlandse straaljager in Oekraïne, meldt Reuters. Tegelijkertijd stort Nederland als een van de eerste NAVO-landen geld in de nieuwe PURL-fondsconstructie voor militaire steun, ter waarde van 500 miljoen euro.

Schoof bezoekt Kiev en Kopenhagen, spreekt met president Zelensky en benadrukt dat jullie strijd onze strijd is. Op de Europese top in Brussel verdedigt hij de Nederlandse lijn: onverminderde steun, maar géén snelroute naar EU-lidmaatschap. “We moeten niet beloven wat we niet kunnen waarmaken.” zegt hij, aldus schrijft Trouw.

Ook defensie krijgt prioriteit. De NAVO-norm van 2% van het bbp is eindelijk structureel bereikt, en de Nederlandse krijgsmacht wordt hervormd. Toch is er kritiek: de militaire investeringen drukken op andere begrotingen en roepen vragen op over prioriteiten.

Veel beloften, weinig resultaten

In eigen land blijkt het kabinet Schoof vooral bezig met ‘beheer’. De wetgevingsagenda bestaat voor een groot deel uit technische reparaties, meldt de Tweede Kameragenda. Wetgeving met maatschappelijke impact blijft steken in voorbereiding of politiek getouwtrek.

De belofte van 100.000 nieuwe woningen per jaar blijkt moeilijk houdbaar. In 2024 worden er 82.000 woningen opgeleverd, aldus schrijft de Rijksoverheid in de Staat van de Volkshuisvesting 2024. Minister Mona Keijzer kondigt miljardensteun aan, 5 miljard tot 2029, maar erkent dat procedures, personeelstekort en stikstofregels de voortgang remmen. “Er is geld, maar geen tempo,” waarschuwt Platform31.

Ook de bouwsector zelf luidt de noodklok. Bouwend Nederland en Aedes vrezen dat huurbevriezing en strengere regulering investeringen ontmoedigen. “Het beleid jaagt partijen weg die juist moeten bouwen”, meldt EW Magazine.

Lees verder onder het bericht >>

Veel woorden, weinig beweging

Het stikstofdossier, het symbool van bestuurlijke verlamming, blijft muurvast. BBB wilde snelle versoepeling, maar juridisch is er weinig speelruimte. Het aangekondigde ‘Nationaal Herstelplan’ blijkt volgens de Kamer “leeg en teleurstellend,” aldus schrijft EW Magazine. Ook minister Wiersma erkent dat er “geen gemakkelijke uitweg” is.

Op 1 punt boekt het kabinet wél tastbaar resultaat. De aangekondigde btw-verhoging voor cultuur, sport en media van 9% naar 21% wordt in 2025 teruggedraaid, na breed maatschappelijk protest. De Kamer stemt in met behoud van het lage tarief. De beslissing levert politieke goodwill op, maar weinig structureel vertrouwen.

Asiel als struikelblok

Niets tekent de koers van het kabinet Schoof zo scherp als het asieldossier. De coalitie belooft de instroom te beperken en de regie te herwinnen. Er komen plannen voor een tweestatussysteem, strengere gezinshereniging en kortere verblijfsvergunningen. Maar de Raad van State kraakt de wet: onvoldoende onderbouwing dat dit juridisch houdbaar is, aldus de Raad.

De Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) gaat nog verder. De NOvA oordeelt dat 9 kabinetsvoorstellen de rechtsstaat direct schaden en 28 een risico vormen. “Een zorgwekkende trend,” aldus NOvA.

Toch drukt het kabinet door. In juli 2025 stemt de Tweede Kamer in met de 2 strengste asielwetten ooit. De spanning in de coalitie loopt op. PVV en BBB eisen snellere uitvoering; NSC en VVD wijzen op grondrechten.

3 maanden later valt het kabinet. Op 3 juni 2025 trekt de PVV de stekker uit de coalitie na een ruzie over de uitvoering van de asieldeal. Nederland heeft opnieuw een demissionair kabinet, nog vóór het tweede regeringsjaar is afgerond. De belofte van stabiliteit eindigt in chaos.

Lees ook: Geert Wilders trekt stekker uit coalitie: het waarom en de gevolgen.

Lees verder onnder het bericht >>

Niemand die de leiding neemt

Een belangrijk deel van de kritiek richt zich niet op beleid, maar op stijl. Waar Rutte IV nog bekendstond als ‘communicerend’, geldt het kabinet Schoof als ‘stil en technisch’. Ministers treden weinig op in de media en verwijzen vaak naar procedures of Europese verplichtingen. Het lijkt alsof niemand de leiding neemt, schrijft Trouw in een analyse over het vervagende dualisme.

Ook in de samenleving groeit het gevoel dat de overheid te ver van de burger staat. Organisaties als Movisie en SCP publiceren rapporten over de vertrouwenskloof tussen burgers en bestuur. Vertrouwen is zelf een beleidsdossier geworden.

Rechtsstaat en rechterlijke tikken

Het spanningsveld tussen daadkracht en juridische grenzen wordt meerdere keren zichtbaar. In maart 2025 dwingt de Hoge Raad de Staat om de exportvergunning voor F-35-onderdelen naar Israël opnieuw te beoordelen op risico’s voor het oorlogsrecht, aldus melden AP en Reuters.
Ook op migratie en stikstof wijzen rechters herhaaldelijk op de plicht tot motivering en evenredigheid. Die juridische rem fungeert als correctie, maar voedt tegelijk het beeld van een kabinet dat vastloopt op zijn eigen beloften.

Verkiezingskoorts en politieke verlamming

Inmiddels voeren partijen campagne. De peilingen van Maurice de Hond laten zien dat de PVV groot blijft, de VVD terrein verliest en JA21 licht stijgt. De kiezer straft bestuurdersgedrag af, stelt Metro.
D66 probeert zich te profileren als redelijke middenpartij en laat weten de wind in de rug te voelen.

Voor kiezers is het contrast duidelijk: buitenlands beleid is stabiel, binnenlands beleid wankel. Het kabinet Schoof schuift door in een soort politieke sluimertoestand: er wordt nog bestuurd, maar niet meer geregeerd.

De balans: 2 gezichten van 1 kabinet

2 jaar na de start laat het kabinet Schoof een verdeeld beeld achter:

Wat wél is bereikt:

  • Structurele militaire steun aan Oekraïne;
  • NAVO-doelen gehaald;
  • Btw-verhoging cultuur/sport/media geschrapt;
  • Start nieuwe ministeries voor Klimaat en Volkshuisvesting;
  • Enkele hervormingen in defensie en grenscontrole.

Wat níet is gelukt:

  • Structurele aanpak van asiel, stikstof en woningbouw;
  • Herstel van vertrouwen tussen burger en bestuur;
  • Behoud van coalitiestabiliteit.

Lees verder onder het bericht >>

Tussen beheer en belofte

Het kabinet Schoof begon met de ambitie orde te scheppen, maar eindigt in bestuurlijke berusting. Buitenlands gezien is Nederland betrouwbaar, binnenlands stilgevallen. De strengste asielwet ooit werd de valkuil die het kabinet brak.

Wat resteert, is een premier die zijn rol demissionair invult, een Kamer die al in campagnemodus is, en een kiezer die zich afvraagt: wie levert straks wél wat er wordt beloofd?

Disclaimer: Deze rubriek is puur informatief en onafhankelijk. We kiezen geen kant, maar helpen je wegwijs worden in het verkiezingsnieuws. Voor de officiële standpunten verwijzen we altijd naar de partijen zelf.

Bronnen:

Rijksoverheid, Trouw, EW magazine, Raad van State, NOvA

Meer over:

verkiezingen