Ga naar de inhoud

Deurwaarders slaan alarm: Soevereinen veroorzaken explosieve toename in geweld

deurwaarders bedreigd door soevereinen Bron: © AndreyPopov Canva - deurwaarders bedreigd door soevereinen 

Sinds de coronacrisis stijgt het geweld tegen deurwaarders schrikbarend. De boosdoeners? Steeds vaker gaat het om zogenaamde ‘soevereinen’, mensen die zich onttrekken aan de Nederlandse rechtsstaat en weigeren belasting of boetes te betalen. De impact op deurwaarders is enorm. De Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG) slaat alarm.

Geweld tegen deurwaarders neemt fors toe

De cijfers spreken voor zich: in 2022 registreerde de KBvG 445 meldingen van geweld of intimidatie tegen deurwaarders. In 2023 steeg dat aantal al naar 716, en in 2024 liep dit verder op tot 771 meldingen.

De incidenten variëren van verbale agressie en bedreigingen tot fysiek geweld en zelfs pogingen tot brandstichting. De KBvG noemt de situatie ernstig en structureel verslechterend.

We worden bedreigd, uitgescholden en soms zelfs aangevallen.

Wie zijn die ‘soevereinen’ en waarom zijn ze gevaarlijk?

Soevereinen zijn mensen die de autoriteit van de overheid niet erkennen. Zij weigeren bijvoorbeeld boetes, belastingen of zorgpremies te betalen en zien zichzelf als autonoom. Ze baseren zich vaak op complottheorieën en valse juridische redeneringen. In extreme gevallen ontaardt hun verzet in geweld, zoals de poging van een soeverein om een deurwaarder en agent in brand te steken.

Volgens KBvG-voorzitter Chris Bakhuis-Van Kesteren schuilt achter veel van deze zelfbenoemde autonomen diepe financiële problematiek. “Sommigen zoeken een uitweg in een schijnwereld om onder verplichtingen uit te komen. Het maakt het werk voor deurwaarders ronduit gevaarlijk.”

Lees ook: 8,8% van de huishoudens heeft stijgende schulden.

Gelijk aan agenten: oproep tot sterkere rechtspositie

De KBvG pleit voor een juridische aanpassing waarbij de verklaring van een deurwaarder net zoveel gewicht krijgt als die van een politieagent. Nu worden aangiftes vaak geseponeerd omdat er geen getuigen zijn: “Het is dan ons woord tegen dat van de dader,” aldus Bakhuis-Van Kesteren. Een sterkere rechtspositie zou ook de aangiftebereidheid onder deurwaarders verhogen.

Incidenten aan de deur: ‘Geen gesprek mogelijk’

Waar deurwaarders verbaal geweld gewend zijn, loopt het bij confrontaties met soevereinen regelmatig uit de hand. Volgens Bakhuis-Van Kesteren is dialoog vaak onmogelijk: “Ze leven in hun eigen werkelijkheid. Maar hoe dan ook, we leven in een rechtsstaat en wij voeren onze taak uit.” De veiligheid van deurwaarders komt daarmee steeds vaker in het geding.

De tekst gaat onder het bericht verder >>

Politiek en experts buigen zich over de kwestie

Vandaag spreekt de voorzitter van de KBvG met Kamerleden, gemeenten en terrorismedeskundigen om de ernst van de situatie onder de aandacht te brengen. De beroepsorganisatie hoopt op politieke steun voor juridische hervorming én een krachtig signaal: wie zich tegen de rechtsstaat keert, mag op stevige straffen rekenen.

Rechtsstaat onder druk, bescherming nodig

De opkomst van soevereinen legt een directe druk op de handhaving van wet en recht. De toenemende agressie richting deurwaarders toont aan hoe urgent deze kwestie is. Een gelijkstelling met politieagenten in de wet kan een eerste stap zijn naar betere bescherming. Want zoals Bakhuis-Van Kesteren duidelijk stelt: “De rechtsstaat is geen keuzemenu.”

Lees ook het eerder artikel onder de berichten >>

Luister de uitzending terug: NPO radio 1

Bronnen

NOS, NPO radio 1

Eerder schreven wij >>

Ambtenaren voelen zich steeds vaker bedreigd door soevereinen

Huidige afbeelding: Soevereinen

21 januari 2025 (Harro van Uffelen) – Ambtenaren en deurwaarders worden steeds vaker bedreigd door soevereinen, mensen die de overheid wantrouwen en wetten aan hun laars lappen. Op internet circuleren verschillende filmpjes van deurwaarders die te maken krijgen met soevereinen. De ene keer ontstaat er een dreigende situatie, dan weer een eindeloze discussie.

Deurwaarder wordt behoedzamer

Dennis de Jonge werkt als gerechtsdeurwaarder bij Landheer Deurwaarders in Hardenberg. Volgens hem heeft de opkomst van deze soevereinenbeweging zijn werk veranderd. “Je wordt behoedzamer”, zegt hij op nieuwssite Oost”

De slechte ervaringen die hij met de groep heeft opgedaan, zijn niet meer op 1 hand te tellen. Er zijn soevereinen bij die hun huis als een ambassade van de soevereinen bestempelen. “Als je bij de voordeur zo’n ambassadebordje ziet hangen, ben je voorbereid”, zegt de deurwaarder.

Waakzaam en afstand houden

De toenemende dreigementen maken De Jonge waakzamer en dat betekent: genoeg afstand houden bij de voordeur, nooit naar binnen gaan en gesprekken koste wat het kost niet laten escaleren. Zijn auto parkeert hij tegenwoordig zodanig dat hij zo snel mogelijk weg kan komen.

De deurwaarder weigert echter terug te deinzen voor een bezoek aan soevereinen en laat zich niet makkelijk intimideren. “Het is part of the job”, zegt hij. “Documenten moeten persoonlijk worden afgegeven om ze te laten tekenen. Het gaat om een dagvaarding of een uitspraak van de rechter.”

Lees verder onder de video >>

Wrijving met de overheid

Een ambtenaar die niet met naam en toenaam genoemd wilt worden vanwege de dreigementen die hem en zijn collega’s ervaren vertelt tegen nieuwssite Oost dat de wrijving tussen inwoners en overheid is toegenomen sinds corona en de toeslagenaffaire. Mensen willen zich niet aan de regels houden en maken dat duidelijk op een manier waarmee ambtenaren angst wordt ingeboezemd.

‘Ik weet waar je kind op school zit’

Thuis heeft hij zijn veiligheidsmaatregelen getroffen. Confrontaties met soevereinen spelen zich weliswaar op het werk af, onbewust neemt hij ze wel mee naar zijn huis. Daar praat hij er zo min mogelijk over.

Situaties waarin ambtenaren thuis bezoek krijgen en uitspraken als ‘ik weet waar je kind op school zit’ zijn aan de orde van de dag. “Wij doen werk dat mensen direct raakt. Ze merken de effecten en komen sneller in verzet”, legt de hij uit.

Laatste strohalm

Deurwaarder De Jonge ziet het aantal soevereinen in zijn omgeving groeien. Kwam hij er voorheen 1, misschien 3 per jaar tegen, nu is dat minimaal 1 per week. Het wringt bij hem dat veel zelfverklaarde soevereinen niet weten waar ze mee bezig zijn. “Ze klampen zich als een laatste strohalm vast aan een beweging, omdat het water hen aan de lippen staat.” Hij laat zich echter niet uit het veld slaan door de ontwikkelingen, daarvoor vindt hij zijn werk te leuk. “Het is maar een klein gedeelte van de bevolking.”

Sheriffs en volkstribunalen

Uit strafdossiers van het OM blijkt dat de soevereinen zijn betrapt op vuurwapenbezit en door de politie opgespoord. Uit berichten in chatgroepen op Telegram en Signal valt op te maken dat de soevereinen zijn aangesloten bij Common Law Nederland Earth (CLNE).

Volgens justitie is dat een landelijk opererende radicale groep die als doel heeft om terroristische misdrijven te plegen. De organisatie zou bestaan uit een kerngroep, met daarnaast lokale milities, ‘sheriffs’ en ‘volkstribunalen’. Bovendien zouden er plannen zijn om provinciale afdelingen op te zetten.

Aantal soevereinen toegenomen

Het aantal zogenoemde soevereinen in Nederland is toegenomen sinds de coronapandemie, blijkt uit onderzoek van de AIVD en NCTV.

Met een rechtszaak tegen een aantal radicale soevereinen die geweld niet schuwen wil het OM aantonen dat ze met vuurwapens een opstand willen beginnen tegen de Nederlandse overheid.

De AIVD inlichtingendienst ziet dat de soevereinen onjuiste verhalen verspreiden over kwade intenties die de overheid zou hebben. Uit analyses komt naar voren dat dit wantrouwen wordt gevoed door zaken als de toeslagenaffaire en het schandaal rond de gaswinning in Groningen.

Idealisten of terroristen?

De vraag is of soevereinen idealisten zijn of terroristen, zoals het OM ze beschouwt. Jelle van Buuren als terreurdeskundige verbonden aan de Universiteit Leiden, zegt tegen EenVandaag dat ze grofweg in 3 categorieën zijn in te delen.

  1. Groep 1 is het grootst en keert zich af van de samenleving. “Zij willen vrij en onafhankelijk leven, maar accepteren wel de spelregels van de samenleving”, aldus Van Buuren.
  2. Een kleinere groep wijst die spelregels af. Zij weigeren bijvoorbeeld verkeersboetes of belasting te betalen.
  3. De laatste groep is een kleine groep met echte radicalen.

Een heel klein groepje radicalen

Die 3e categorie, een heel klein groepje radicalen vinden het legitiem om zich desnoods met geweld te verzetten tegen het systeem.

De AIVD waarschuwt dat er dreiging is dat deze groep tot geweld overgaat en wijst op intimidatie en bedreiging van onder meer lokale politici, ambtenaren, rechters, journalisten en wetenschappers. Het aantal gewelddadige incidenten met soevereinen zal toenemen, verwacht de inlichtingendienst.

Lees verder onder het bericht >>

Wat zijn soevereinen?

Bekijk de uitleg in de video van Arjen Lubach hieronder >>

Bronnen:

EenVandaag, nieuwssite Oost.