Het aantal huishoudens met schulden in Nederland is aanzienlijk toegenomen. Volgens het journalistieke platform Pointer is het aantal gestegen van 620.000 in 2021 naar 726.000 nu. Dit zijn de oorzaken.
Niet alleen wijst dit op een groeiende financiële kwetsbaarheid, maar het onthult ook tekortkomingen in het “vroeg-signalering-systeem”, bedoeld om betalingsachterstanden te voorkomen.
Wat is het vroeg-signalering-systeem?
Sinds 2021 dienen energie- en waterleveranciers, zorgverzekeraars en woningverhuurders betalingsachterstanden door te geven aan gemeenten. Het doel is om snel te reageren en te voorkomen dat mensen in problematische schulden belanden.
Uit het onderzoek van Pointer blijkt dat het vroeg-signalering-systeem niet optimaal functioneert. Particuliere verhuurders melden betalingsachterstanden niet consistent, wat het systeem ondermijnt en bijdraagt aan de stijging van huishoudelijke schulden.
Zorgverzekeraars
Zorgverzekeraars sturen verreweg de meeste vroegtijdige waarschuwingen, namelijk 45 procent. Dit komt omdat iedereen in Nederland van 18 jaar en ouder verplicht is om een persoonlijke zorgverzekering te hebben. Ook is de zorgverzekering vaak een van de eerste rekeningen die niet meer betaald wordt als er betalingsproblemen beginnen.
Beperking van huidige middelen
Het aanpakken van betalingsachterstanden door gemeenten vertoont ook tekortkomingen. De meest gebruikte methode, het sturen van brieven, blijkt vaak ineffectief.
Marco Florijn van de branchevereniging voor schuldhulp en financiële dienstverlening NvvK benadrukt dat mensen met problematische schulden vaak hun brieven niet meer openen.
Florijn constateert grote verschillen tussen gemeenten in de benadering van betalingsachterstanden. Hij pleit voor een minimale basisnorm om een uniforme dienstverlening te waarborgen, ongeacht de woonplaats.
Ombudsman
Mensen klagen bij de ombudsman, omdat het moeilijk is om met hun geld rond te komen. Problemen komen door lastige toeslagen, inkomenshulp, gedrag van schuldeisers, en problemen op het werk met veel tijdelijke contracten.
Veel Nederlandse gezinnen, 1 op de 5, hebben hier last van en hebben schulden. Vooral mensen met weinig geld hebben dit probleem, ook al krijgen ze hulp van de gemeente of de overheid.
Stijgende energieprijzen
Volgens ABN AMRO hebben steeds meer werkende mensen moeite om rond te komen. Door de hogere prijzen voor energie en boodschappen gebruiken ze hun spaargeld om de maandelijkse kosten te betalen. Maar op een gegeven moment is dat geld ook op en niet iedereen heeft een spaarpotje.
Mensen met minder geld besteden meestal een groter deel van hun inkomen aan de energierekening dan mensen met meer geld. Voor de laagste inkomensgroep is dat 14 procent van hun budget, terwijl het voor mensen met een gemiddeld of hoog inkomen maar 5 tot 8 procent is.
In 2024 verdwijnt het prijsplafond voor de energiekosten ook nog.
Lenen nog duurder in 2024
Het lenen van geld, rood staan, het afsluiten van een persoonlijke lening en kopen op afbetaling kunnen volgend jaar allemaal duurder worden. Dit komt door de geplande verhoging van de wettelijke rente van 6% naar 7%. De wettelijke rente, is de rente die een schuldeiser mag vragen als je een betalingsachterstand hebt.
De stijgende rente beïnvloedt keuzes soorten leningen en hypotheken.
Maximale rente 15%
De maximale rente die in rekening gebracht mag worden voor lenen, stijgt naar 15 procent. Hoe is deze 15% opgebouwd? Die rente is gemaximeerd op de wettelijke rente plus een opslag van 8 procent. En zo kom je uit op dit hoge percentage. Deze veranderingen kunnen van invloed zijn op de kosten van verschillende leenvormen en afbetalingsopties. Dit heeft het ministerie van Financiën bekendgemaakt.
Vroeg-signalering van schulden
Er komt extra geld vrij voor de aanpak van armoede en schulden. Dit is bepaald in de gewijzigde begroting van SZW voor 2023, die de Eerste Kamer gisteren heeft aangenomen. Gemeenten krijgen middelen voor dienstverlening, vroegsignalering van schulden en bijzondere bijstand.
— Ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid (@MinisterieSZW) July 12, 2023