Bron: © Canva. Als koraalriffen werkelijk verdwijnen heeft dat veel impact.
De tropische koraalriffen van onze planeet hebben volgens een groot internationaal onderzoek hun kritieke kantelpunt bereikt. Dat betekent dat deze unieke ecosystemen zo zwaar beschadigd zijn door de opwarming van de oceanen, dat volledig herstel vrijwel onmogelijk lijkt.
Het zorgwekkende bericht komt uit het nieuwe Global Tipping Points Report, waaraan 160 wetenschappers uit 23 landen meewerkten.
Meer dan 80 procent verbleekt
Volgens de onderzoekers is inmiddels meer dan 80 procent van de koraalriffen verbleekt door herhaalde hittestress. Koraalverbleking ontstaat wanneer koralen hun symbiotische algen verliezen door hoge watertemperaturen. Zonder deze algen verzwakken de rifstructuren en verliezen ze hun kleur én hun vermogen om te overleven.
De verwachting is dat koraalriffen steeds minder soortenrijk zullen worden en langzaam worden overgenomen door organismen zoals algen en sponzen. Uiteindelijk kan dit leiden tot massale sterfte van riffen, met grote gevolgen voor de biodiversiteit.
De tekst gaat onder het X-bericht verder >>
— Peter de Haan (@Peter26061980) October 13, 2025
Kantelpunten wereldwijd
Het rapport waarschuwt dat koraalriffen niet de enige ecosystemen zijn die gevaar lopen. Ook het Amazone-regenwoud en het ijs op Groenland en West-Antarctica naderen volgens de wetenschappers hun kritieke grenzen. Bij onverminderde opwarming dreigt het regenwoud “onomkeerbaar” te veranderen en kunnen ijskappen instorten, met een sterke stijging van de zeespiegel tot gevolg.
Waarom koraalriffen zo belangrijk zijn
Koraalriffen beslaan minder dan 1 procent van de oceaanbodem, maar zijn van levensbelang voor de planeet:
- Ze vormen het leefgebied van 1 op de 4 zeedieren.
- Miljoenen mensen zijn afhankelijk van riffen voor voedsel, inkomen en kustbescherming.
- Riffen zijn cruciaal voor de stabiliteit van het hele mariene ecosysteem.
Het verdwijnen van koraalriffen zou niet alleen een ecologische ramp betekenen, maar ook een sociaaleconomische crisis voor kustgemeenschappen wereldwijd.
Urgente oproep tot actie
De onderzoekers benadrukken dat de enige manier om verdere kantelpunten te voorkomen is het drastisch terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen. Alleen zo kan de verdere opwarming van de aarde worden gestopt. Lokale maatregelen zoals het terugdringen van vervuiling en overbevissing kunnen de veerkracht van riffen enigszins vergroten, maar zijn volgens de studie niet genoeg om de huidige trend te keren.
Een nieuw tijdperk
De conclusie van het rapport is ontnuchterend: de wereld is officieel een nieuw tijdperk binnengegaan waarin klimaatverandering al zichtbare, onomkeerbare schade veroorzaakt. Voor tropische koraalriffen lijkt het kantelpunt bereikt, maar voor andere ecosystemen is er nog tijd om te handelen.KoraaDe boodschap van de wetenschappers is duidelijk: hoe sneller we de opwarming afremmen, hoe meer kantelpunten we kunnen vermijden.
Lees hieronder wat we eerder over de koraalriffen schreven >>
Gaan de koraalriffen langzaam dood?
29 maart 2024 – Stijgende temperaturen in oceaanwater hebben een verwoestend effect op koraalriffen, de ‘regenwouden van de oceaan’. Een kwart van al het zeeleven is afhankelijk van deze ecosystemen. Wetenschappers vrezen dat tegen het einde van de eeuw, bij een opwarming van meer dan 1,5 °C, er bijna geen levend koraal meer is.
door Yvette Juch
Waarom is het koraal in levensgevaar?
Koraal is geen plant of steen. Het is een dier. Een poliep om precies te zijn en het vormt samen met algen een symbiotische relatie. Deze algen geven het koraal hun kleurrijke uiterlijk. Ze zijn ook essentieel voor de overleving van het koraal door het produceren van glucose via fotosynthese. Warmwaterkoraal, dat alleen in warme zeeën voorkomt, bloeit bij een watertemperatuur rond de 25 °C.
Te hoge temperaturen leiden tot koraalverbleking. Hierdoor verliest het zijn kleur en voedselbron, wat uiteindelijk resulteert in de dood van het koraal. Het koraal loopt dus groot gevaar.
Koraalriffen ook onder druk door verzuring oceanen
Naast de opwarming van de aarde bedreigt de verzuring, de vervuiling, en de andere menselijke activiteiten de riffen. Deze factoren leiden tot een verminderde koraalbedekking en gezondheid van riffen wereldwijd. Waaronder Caribisch Nederland waar de koraalbedekking significant afneemt.
Lokale maatregelen zoals het verminderen van erosie helpen een deel van de schade te beperken. De hoofdoorzaak blijft de globale opwarming en verzuring van de oceanen.
Bekijk hier de video waarin je ziet hoe duikers in Jamaica het koraal proberen te redden, en lees daarna verder >>
De opwarming van de aarde zorgt ook voor het extremer weer in Nederland.
Waarom komen duurzame maatregelen niet van de grond?
Er zijn ook wetenschappers die schrijven over het klimaat en de menselijke impact erop, zoals wetenschapsjournalist Marcel Crok. Hij bespreekt in zijn boek ‘De staat van het klimaat’ het debat over ‘de opwarming’. Hij stelt in het boek ook de vraag ‘Waarom komen duurzame maatregelen niet van de grond?’
Bron: KNMI.