Het humaan papillomavirus (HPV) is veelvoorkomend in Nederland en vormt een stille bedreiging voor de gezondheid. Waarom is aandacht voor HPV juist nu zo relevant, en wat kun jij doen om jezelf en anderen te beschermen?
Wat is HPV en wie krijgt het?
HPV is een virus dat makkelijk overdraagbaar is via seksueel contact én huid-op-huidcontact met de slijmvliezen. Meer dan 80% van alle Nederlanders krijgt ooit een HPV-infectie, vaak zonder het zelf te merken. Meestal verdwijnt het virus vanzelf, maar bij een kleine groep blijft het virus jarenlang in het lichaam aanwezig.
Welke soorten kanker veroorzaakt HPV?
Sommige typen HPV veroorzaken kanker. De bekendste is baarmoederhalskanker, maar het virus kan ook kanker veroorzaken in:
- Vagina
- Schaamlippen
- Aars
- Penis
- Keel en tong
Jaarlijks krijgen in Nederland ruim 1.100 vrouwen en bijna 400 mannen kanker door HPV. Ongeveer 1.000 mensen overlijden aan kanker elk jaar aan. Vooral het type 16 en 18 van het virus zijn berucht, omdat zij verantwoordelijk zijn voor het merendeel van de HPV-gerelateerde kankers.
Symptomen en gevolgen op lange termijn
Een HPV-infectie veroorzaakt meestal geen klachten. De meeste mensen merken niet dat ze besmet zijn. Maar als het virus jarenlang in het lichaam aanwezig blijft, kan het na 10 tot 15 jaar zorgen voor veranderingen in lichaamscellen, die kunnen uitgroeien tot kanker. Hier gaat vaak een voorstadium van kanker aan vooraf, dat bij vrouwen via het bevolkingsonderzoek kan worden opgespoord.
Vaccinatie: een kans op bescherming
De overheid biedt sinds 2010 gratis vaccinatie tegen HPV aan meisjes aan via het Rijksvaccinatieprogramma. Inmiddels komen ook jongens vanaf 10 jaar hiervoor in aanmerking. De vaccinatie beschermt vooral tegen de gevaarlijkste virustypes, waaronder 16 en 18. Door jongens ook te vaccineren bouwen ze samen aan groepsbescherming én voorkomen ze ook kanker bij mannen.
In 2022 was ongeveer 66% van de meisjes gevaccineerd. De overheid wil dit percentage de komende jaren verhogen en ook meer jongens beschermen.
Kritiek en zorgen over vaccinatie
Hoewel vaccinatie tegen HPV door de overheid en medische experts sterk wordt aanbevolen, zijn er ook mensen die terughoudend zijn. Tegenstanders of twijfelaars wijzen vaak op mogelijke bijwerkingen, de relatief nieuwe plaats van het vaccin in het Rijksvaccinatieprogramma, of de overtuiging dat gezonde leefstijl en regelmatige screening voldoende bescherming bieden.
Daarnaast spelen soms religieuze overtuigingen of een bredere scepsis tegenover vaccinatieprogramma’s een rol. Het is belangrijk om deze zorgen serieus te nemen en ruimte te laten voor een open gesprek, zodat iedereen weloverwogen keuzes kan maken.
Het belang van screening, ook op latere leeftijd
Vaccinatie verkleint misschien het risico op HPV-gerelateerde kankers, maar is geen garantie. Er bestaan immers meer HPV-typen. Daarom is het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker van groot belang: vrouwen tussen de 30 en 60 jaar worden hiervoor uitgenodigd.
Hier kunnen afwijkingen vroeg opgespoord worden en behandeld, vaak nog voordat er kanker ontstaat.
De tekst gaat onder de video verder >>
Waarom is dit vooral belangrijk voor 60-plussers?
Ook als je ouder bent, kun je drager zijn van HPV zonder het te weten. Sommige HPV-infecties die op jonge leeftijd zijn opgelopen geven pas na jaren problemen. Screening blijft daarom belangrijk. Bovendien kun je het virus doorgeven aan een partner, ook op latere leeftijd.
Wat kun jij doen?
- Laat je goed informeren over HPV en de risico’s.
- Stimuleer (klein)kinderen of familie tot vaccinatie als ze nog niet beschermd zijn.
- Ben je vrouw tussen de 30 en 60? Neem deel aan het bevolkingsonderzoek.
- Benoem gerust vragen of zorgen bij de huisarts.
Met vaccinatie en screening kunnen we samen werken aan een toekomst zonder HPV-gerelateerde kanker. Wacht niet tot klachten ontstaan, maar wees alert en laat je goed voorlichten!
Video: HPV virus is erg besmettelijk
Bekijk de video hieronder >>
Let op: Startpagina geeft geen medisch advies. Raadpleeg bij twijfel altijd een arts of specialist.
Bronnen
RIVM, hpvkankervrij.nl, vaccinatiecentrum.nl
Eerder schreven wij >>
Het HPV-virus en wat je erover moet weten
16 januari 2023 – Is het humaan papillomavirus (HPV) besmettelijk? Waarom stijgt het aantal besmettingen? Wat voor soort virus is HPV? Hoe gevaarlijk is dit virus? Bijna iedereen krijgt ooit een HPV-infectie, mannen én vrouwen. Hoe kun je besmetting voorkomen? Lees er in dit artikel alles over.
door Wendy Ruittemanz
Virus dat kanker kan veroorzaken
Nu het HPV zich over de wereld blijft verspreiden, worden meer mensen zich bewust van de mogelijke gevaren van het virus. Van HPV is bekend dat het verschillende soorten kanker veroorzaakt, variërend van baarmoederhalskanker tot kanker van de vagina, schaamlippen, anus, penis en zelfs de mond- en keelholte.
Het aantal gevallen van kanker veroorzaakt door HPV in Nederland is de laatste jaren licht gestegen. Met deze alarmerende statistieken is het essentieel om de risico’s van het HPV te begrijpen en de maatregelen die genomen kunnen worden om de verspreiding van het virus te beperken.
Zeer besmettelijk
Het HPV is uiterst besmettelijk en kan wel 8 op de 10 mensen tijdens hun leven treffen. Gelukkig wordt niet iedereen die met het HPV besmet is ziek. Wel is het belangrijk om preventieve maatregelen te nemen om jezelf te beschermen. Vaccins, zoals Gardasil, kunnen het risico om het HPV op te lopen en de ernstige gezondheidsrisico’s die met het virus gepaard gaan sterk verminderen.
Je hebt waarschijnlijk niets in de gaten
HPV-infecties zijn vaak asymptomatisch, wat betekent dat je misschien niet eens merkt dat je het hebt. In de meeste gevallen ruimt je lichaam de infectie binnen 1 tot 2 jaar vanzelf op. Als het echter niet vanzelf opklaart, kan het na 10 tot 15 jaar overgaan in kanker. Bovendien kunnen bepaalde typen HPV, zoals type 6 en 11, genitale wratten veroorzaken, dat zijn wratten die bij de vagina of penis verschijnen. Genitale wratten worden meestal veroorzaakt door laag-risico varianten van HPV, en de eerste tekenen zijn meestal jeuk en irritatie bij de geslachtsdelen. Deze wratten kunnen verschijnen als 1 of meerdere gezwellen.
De symptomen herkennen
1. Symptomen bij mannen
Mannen kunnen de volgende symptomen ervaren; branderigheid, afscheiding, bloeding en pijn of afwijkingen in gebieden als de penis of anus. Als je een van deze symptomen ervaart, is het belangrijk om meteen medisch advies in te winnen.
2. Symptomen bij vrouwen
Vrouwen kunnen een reeks ongemakkelijke symptomen ervaren die verband houden met gynaecologische aandoeningen, waaronder een branderig gevoel, abnormale afscheiding, bloedingen en pijn in de schaamlippen of baarmoederhals. Helaas kan het door de aard van deze symptomen soms lang duren voordat de juiste diagnose wordt gesteld. Door de tekenen en symptomen vroeg te herkennen kunnen vrouwen sneller de juiste diagnose en behandeling krijgen.
Baarmoederhalskanker
De meest voorkomende HPV-kanker is baarmoederhalskanker. Dit wordt meestal veroorzaakt door een hardnekkige infectie met het HPV dat het lichaam niet heeft kunnen bestrijden. Het virus kan, als het onbehandeld blijft, leiden tot de ontwikkeling van baarmoederhalskanker. Vroege diagnose en behandeling van het virus is de sleutel tot het voorkomen van baarmoederhalskanker. Ondanks het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker overlijden jaarlijks meer dan 200 vrouwen aan de gevolgen van baarmoederhalskanker.
Uitstrijkje laten maken
Uitstrijkjes zijn een belangrijk hulpmiddel in de strijd tegen baarmoederhalskanker. Iedere vrouw tussen de 30 en 60 jaar in Nederland wordt uitgenodigd om elke 5 jaar een uitstrijkje te laten maken. Dit uitstrijkje kan de aanwezigheid van HPV opsporen, dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. Zelfs als een vrouw het HPV-vaccin heeft gehad, is een uitstrijkje nog steeds belangrijk om te controleren op eventuele andere HPV-gerelateerde kankers die mogelijk niet door het vaccin worden voorkomen.
HPV-vaccinatie
Met de invoering van het Rijksvaccinatieprogramma in 2022 komen jongens en meisjes tussen 10 en 18 jaar nu in aanmerking voor de HPV-vaccinatie. Deze vaccinatie biedt tot 95% bescherming tegen HPV-types 16 en 18, die verantwoordelijk zijn voor vele vormen van kanker. Bovendien biedt het vaccin (Cervarix®) ook enige bescherming tegen HPV-typen 45, 35, 31 en 52, waardoor het een onschatbaar hulpmiddel is in de strijd tegen HPV-gerelateerde ziekten.
Hoe krijg je HPV?
Mensen denken vaak dat HPV alleen via seksueel contact wordt overgedragen, maar dat is niet altijd het geval. Je kunt het virus ook krijgen als je op wat voor manier dan ook nauw contact hebt met iemand die besmet is. Zoals door zoenen, huid-op-huid contact, of het delen van voorwerpen zoals tandenborstels of handdoeken. Het HPV komt veel voor. De persoon met wie je omgaat is zich er misschien niet eens van bewust dat hij of zij het virus bij zich draagt. Daardoor kun je toch besmet raken.
Waardoor krijgt iemand wel of geen kanker door HPV?
De oorzaak dat iemand al dan niet kanker krijgt door het HPV hangt af van vele factoren. Mensen met een verzwakt immuunsysteem, mensen die langdurig aan virus worden blootgesteld, en mensen die roken hebben meer kans om door een HPV-infectie kanker te krijgen. Bovendien hebben bepaalde typen van het virus, zoals type 16 en type 18, meer kans om kanker te veroorzaken.
Het is belangrijk om te onthouden dat het HPV een heel gewoon virus is. Niet alle typen HPV veroorzaken kanker. Het kennen van de typen die kanker kunnen veroorzaken, helpt om weloverwogen gezondheidsbeslissingen te nemen en je risico op het ontwikkelen van kanker te verkleinen. Praat met je arts als je vragen of zorgen hebt over HPV en je risico op kanker.
Let op: Startpagina.nl geeft geen medisch advies. Raadpleeg bij gezondheidsklachten altijd een arts