Bron: © Canva. Sombere gevoelens hoeven niet altijd een teken te zijn dat er iets ‘mis’ is.
Wanneer de dagen korter worden en de avonden sneller donker zijn, voelen veel mensen hun energie wegzakken. Coach Geja Bouwmeester legt uit waarom somberheid in de herfst niet alleen biologisch te verklaren is, en hoe je ermee omgaat.
Waarom de herfst zo zwaar kan voelen
De wetenschap wijst bij een herfstdepressie vaak naar een tekort aan zonlicht. Minder zon betekent minder serotonine (het ‘geluksstofje’) en een verstoring van melatonine, dat ons slaap- en waakritme regelt. Toch speelt er volgens Geja meer:
Als het alleen om biologie ging, zou iedereen dit ervaren. Maar dat is niet zo. Wat maakt dat het bij jou sterker binnenkomt dan bij een ander?
In de herfst vallen veel sociale activiteiten weg: geen terrasjes, minder spontane ontmoetingen, meer tijd binnenshuis. En juist die stilte kan confronterend zijn. Problemen of gevoelens die je in de zomer kon wegduwen, komen ineens naar boven.
SAD: Seizoensgebonden depressie
In Nederland ervaart zo’n 3% van de bevolking daadwerkelijk een seizoensgebonden depressie (SAD), en een grotere groep heeft te maken met een mildere vorm, de zogeheten herfstdip.
Eenzame seizoenen
De verandering van je sociale omgeving speelt ook een rol. Geja vertelt: “Waar stilte eerst nog rust geeft, kan het daarna een gevoel van afzondering of zelfs eenzaamheid oproepen. Het is niet alleen je brein dat minder serotonine aanmaakt, het is ook de combinatie van minder licht, minder mensen om je heen en meer confrontatie met je eigen werkelijkheid.”
Depressief of gewoon rust nodig?
Sombere gevoelens hoeven niet altijd een teken te zijn dat er iets ‘mis’ is. Soms zijn ze een uitnodiging om te vertragen. “Depressief zijn kun je letterlijk lezen als ‘indrukken naar beneden duwen’. Diepe rust is de andere kant: de uitnodiging om echte rust te nemen en te voelen wat je nu nodig hebt.”
Geja wijst erop dat je lichaam vaak sneller reageert dan je gedachten:
- Trek je je schouders op?
- Hou je je adem vast?
- Span je je kaken?
“Het lichaam is de eerste plek waar spanning voelbaar wordt”, weet Geja. “En tegelijkertijd ook de plek waar ruimte kan ontstaan, zodra je toestaat wat er ís.”
Hoe je de herfst lichter maakt
Geja geeft 7 praktische tips om de donkere maanden door te komen:
- Zoek daglicht op: ook bij grijs weer kan een wandeling verschil maken.
- Beweeg: niet om te presteren, maar om energie te laten stromen.
- Houd structuur: een vast ritme in slapen en opstaan helpt je systeem.
- Geef gevoel ruimte: schrijven, muziek luisteren of ademen kan lucht geven.
- Zoek verbinding: een vriend(in) bellen of samen wandelen doorbreekt afzondering.
- Gun jezelf rust: voel of je lichaam echte rust nodig heeft.
- Meditatie of stilte: regelmatig naar binnen keren kalmeert en helpt je stemming.
De tekst gaat onder het bericht verder >>
Een uitnodiging in plaats van een tekort
Misschien is de herfst niet alleen een sombere periode. Zoals Geja het mooi zegt: “De herfst kan ook een uitnodiging zijn. Om eerlijk te kijken naar je leven. Om te voelen wat aandacht vraagt. En om jezelf toestemming te geven voor rust, zachtheid en ontvangen.”
- Een vraag die je jezelf kunt stellen is: welke verhalen vertel jij jezelf over de herfst en de donkerte? En wat gebeurt er als je die verhalen een andere betekenis geeft?
Een herfstdepressie is meer dan een gebrek aan zonlicht. Het gaat ook over minder sociale contacten, meer confrontatie met jezelf en de betekenis die je aan de donkerte geeft. Door kleine aanpassingen en mildheid naar jezelf toe, kun je de herfst zien als een periode van verstilling én groei.
- Geja geeft tot slot nog een interessante tip: “Uit onderzoek is ook gebleken dat dat dansen een van de beste tegengif is van een depressie. Vaak zelfs beter dan antidepressiva”.
Ook interessant om te lezen >>
Eenzaamheid kent 3 gezichten
In dit artikel legt Geja Bouwmeester uit hoe eenzaamheid 3 gezichten kent, en waarom het zelden simpelweg draait om ‘niemand om je heen hebben’.
Waarom nee zeggen zo lastig is
We doen het allemaal: ja zeggen terwijl we eigenlijk nee bedoelen. Uit gewoonte, uit angst voor afwijzing of omdat we niemand graag teleurstellen. Alleen het constant over je eigen grenzen heen gaan, put je uiteindelijk uit. Tips van Geja Bouwmeester over nee zeggen.
- Volg haar op instagram: gejainspireert.
Bronnen:
Gejainspireert.nl, Trimbos-instituut.