Bron: © Canva
Cholesterol: je hoort er vaak over, maar wat is het nu écht? En belangrijker: hoe weet je of jouw cholesterol te hoog is? Tegenwoordig kampen miljoenen Nederlanders met verhoogde cholesterolwaarden. Vaak zonder het zelf te weten.
In dit artikel lees je alles over de symptomen, risico’s én wat je zelf kunt doen om je cholesterol op peil te houden.
Wat is cholesterol en waarom heb je het nodig?
Cholesterol is een vetachtige stof die in je bloed circuleert. Je lichaam maakt het zelf aan in de lever, maar je krijgt het ook binnen via je voeding. En dat is niet per se slecht: cholesterol is namelijk essentieel voor:
- De aanmaak van lichaamscellen
- De productie van hormonen zoals oestrogeen en testosteron
- De aanmaak van vitamine D
- De opbouw van gal, dat helpt bij vetvertering
Er zijn twee hoofdtypes:
- LDL (Low-Density Lipoprotein), ook wel het ‘slechte’ cholesterol. Te veel LDL kan zich ophopen in je bloedvaten en leiden tot aderverkalking.
- HDL (High-Density Lipoprotein) , het ‘goede’ cholesterol. Dit helpt om overtollig cholesterol op te ruimen.
Weetje: Cholesterol zelf is niet ‘goed’ of ‘slecht’, het gaat om de balans tussen LDL en HDL.
Symptomen van een te hoog cholesterol
Een verhoogd cholesterol geeft zelden duidelijke klachten. Dat maakt het juist zo verraderlijk. Toch zijn er enkele signalen waar je alert op kunt zijn:
Mogelijke symptomen:
- Vermoeidheid die niet overgaat, zelfs na voldoende rust
- Kortademigheid bij lichte inspanning of traplopen
- Drukkend gevoel op de borst
- Duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd
- Gele vetbultjes (xanthomen) rond ogen, ellebogen of knieën
- Witte ring om de iris, vooral zichtbaar bij mensen onder de 45 jaar
Deze klachten kunnen wijzen op een verstoring in je vetstofwisseling, maar zijn niet altijd direct gelinkt aan cholesterol. Ze geven wél reden om je bloed te laten controleren.
Tekst gaat verder onder de video >>
Gevolgen van een te hoog cholesterol
Als je cholesterol jarenlang te hoog is, kunnen er serieuze gezondheidsrisico’s ontstaan. De vetachtige stoffen zetten zich af aan de binnenkant van je bloedvaten, wat leidt tot aderverkalking (atherosclerose).
Mogelijke gevolgen:
- Hart- en vaatziekten
- Hartinfarct (hartaanval)
- Beroerte of TIA
- Etalagebenen (pijn bij lopen)
- Verminderde nierfunctie
- Hoge bloeddruk als gevolg van vernauwde bloedvaten
Vooral in combinatie met roken, overgewicht of diabetes type 2 wordt een hoog cholesterol extra gevaarlijk.
Wanneer is je cholesterol ‘te hoog’?
Tegenwoordig gelden deze streefwaarden voor volwassenen:
| Type cholesterol | Streefwaarde | Te hoog vanaf |
|---|---|---|
| Totaal cholesterol | < 5 mmol/L | > 6,5 mmol/L |
| LDL (slecht) | < 3 mmol/L | > 4 mmol/L |
| HDL (goed) | > 1 mmol/L | < 1 mmol/L |
| Triglyceriden | < 1,7 mmol/L | > 2 mmol/L |
Let op: bij risicogroepen zoals 50-plussers, rokers of mensen met erfelijke aanleg hanteert de arts vaak striktere grenzen.
Erfelijkheid: Familiaire hypercholesterolemie
Hebben meerdere mensen in jouw familie hoge cholesterolwaarden of hartklachten op jonge leeftijd? Dan is er mogelijk sprake van familiaire hypercholesterolemie (FH), een erfelijke aandoening waarbij je lever het LDL-cholesterol niet goed afbreekt. Dit komt voor bij 1 op de 250 Nederlanders.
Laat je screenen als:
- Een van je ouders of broers/zussen een hartaanval kreeg voor hun 60e
- Je zelf al op jonge leeftijd verhoogde cholesterolwaarden hebt
- FH voorkomt in de familie
Wat kun je doen bij een te hoog cholesterol?
Gelukkig kun je zelf veel doen om je cholesterolwaarden te verbeteren, zélfs zonder medicijnen.
Leefstijltips:
- Eet meer vezels: volkoren granen, groente, fruit en peulvruchten verlagen LDL.
- Vermijd transvetten: deze zitten in bewerkte snacks, gebak en frituur.
- Gebruik onverzadigde vetten: kies voor olijfolie, avocado, noten en vette vis.
- Beweeg dagelijks: minimaal 30 minuten wandelen, fietsen of sporten.
- Stop met roken: dit verlaagt je HDL en roken verhoogt je risico op hartziekten.
- Beperk alcohol: houd het bij maximaal 1 glas per dag, en liever niet dagelijks.
- Val af bij overgewicht: elke kilo minder telt!
Helpen leefstijlveranderingen onvoldoende? Dan kan je arts cholesterolverlagers zoals statines voorschrijven.
Tekst gaat verder onder de video >>
@jouwonlineleefstijlcoach Havermout met appel en walnoten is goed voor het verlagen van je LDL-cholesterol! Dit komt door de specifieke voedingsstoffen die deze ingrediënten bevatten. Laten we eens kijken hoe elk van deze componenten bijdraagt aan het verlagen van cholesterol: 1. Havermout: Oplosbare vezels: Havermout bevat beta-glucanen, een soort oplosbare vezels die helpen om het slechte LDL-cholesterol uit je bloed te verwijderen. Deze vezels binden zich aan cholesterol in je spijsverteringskanaal en helpen het via de ontlasting uit je lichaam te verwijderen. Verlaagt LDL-cholesterol: Het eten van havermout kan helpen om je LDL-cholesterol (het “slechte” cholesterol) te verlagen, wat bijdraagt aan een gezonder hart en bloedvaten. 2. Appel: Vezels: Appels zijn rijk aan vezels, vooral in de schil, en deze vezels helpen de cholesterolniveaus te verlagen door de opname van cholesterol in de darmen te verminderen. Appels bevatten ook pectine, een oplosbare vezel die specifiek kan helpen bij het verlagen van cholesterol. Antioxidanten: De antioxidanten in appels helpen ontstekingen in het lichaam te verminderen, wat ook bijdraagt aan een gezond hart en vaten. 3. Walnoten: Gezonde vetten: Walnoten zijn rijk aan omega-3 vetzuren, die het cholesterolgehalte in het bloed verbeteren door de verhouding van goed HDL-cholesterol (het “goede” cholesterol) te verhogen en het slechte LDL-cholesterol te verlagen. Verlaagt LDL: Studies tonen aan dat het regelmatig eten van walnoten kan helpen om LDL-cholesterol te verlagen en tegelijkertijd het HDL-cholesterol (het “goede” cholesterol) te verhogen. Het beste van alles? Het is snel, lekker en gemakkelijk te maken. Voeg wat kaneel toe voor extra smaak en gezondheidsvoordelen! 🌟 #GezondOntbijt #Havermout #Afvallen #GezondeLevensstijl #EnergieBoost #Gewichtsverlies #AppelEnWalnoten #FitMetBlerta #cholesterol #voorjou #voorjoupagina
♬ Inspirational – neozilla
Wanneer moet je je laten testen?
Je kunt je cholesterol laten meten via een bloedtest, vaak nuchter. De meeste huisartsen doen dit als onderdeel van een periodieke gezondheidscheck, zeker vanaf 45 jaar of eerder bij:
- Erfelijke aanleg
- Diabetes
- Overgewicht of obesitas
- Hoge bloeddruk
- Roken
Tip: vraag er zelf om bij je huisarts als je twijfelt. Een simpele bloedtest kan je leven redden.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Kan ik een hoog cholesterol voelen?
Niet echt. Het is een ‘sluipmoordenaar’ die vaak pas schade aanricht zonder symptomen.
Zijn eieren slecht voor cholesterol?
Eieren bevatten cholesterol, maar beïnvloeden je bloedwaarden nauwelijks. Belangrijker is de totale balans in je voeding.
Is medicatie altijd nodig?
Nee. Bij licht verhoogde waarden is een gezondere leefstijl vaak voldoende. Alleen bij hoog risico wordt medicatie ingezet.
Tekst gaat verder onder de video >>
@hafida.good.health “Heb jij last van een hoge cholesterol en wil je op een natuurlijke manier je gezondheid verbeteren? Ontdek het #FeelGreatSysteem – dé aanpak voor een gezonder leven en een betere balans! ✨ Wat doet het voor je cholesterol? Het Feel Great systeem werkt met een slimme combinatie van #Balance en Unimate, speciaal ontworpen om jouw lichaam op de juiste manier te ondersteunen. Balance bevat oplosbare vezels die helpen om #LDL (het ‘slechte’) cholesterol te verlagen. Deze vezels binden zich aan galzuren, waardoor je lichaam meer cholesterol moet gebruiken om nieuwe gal aan te maken. Dit proces helpt je cholesterolwaarden natuurlijk te verlagen. 🍃 Unimate: Het natuurlijke #EnergyBooster en #FocusDrankje dat je bloedsuiker stabiel houdt en tegelijkertijd je vetstofwisseling ondersteunt! Met minder bloedsuikerpieken help je jouw lichaam om de juiste balans te vinden, wat ook een positief effect heeft op je cholesterol. Door het #FeelGreatSysteem krijg je niet alleen controle over je cholesterol, maar verbeter je ook je Energie, #Focus en algehele Gezondheid. Ervaar het verschil zelf en #VoelJeGoed van binnen en buiten. Geniet, voel je top, en zeg vaarwel tegen die hoge cholesterol! 😍 #Gezondheid #VoelJeGoed #Hartgezondheid #SweetDelicious #CholesterolControl FeelGreatStapVoorStap”
♬ origineel geluid – hafida.good.health
Een te hoog cholesterol voel je meestal niet, maar het kan grote gevolgen hebben voor je gezondheid. Laat daarom regelmatig je bloedwaarden controleren. Zeker als je ouder bent dan 50 of risicofactoren hebt. Met de juiste kennis én leefstijl heb jij de regie over je hart en bloedvaten.
Let op: Startpagina geeft geen medisch advies. Raadpleeg bij twijfel altijd een arts.