Bron: © Canva. Elke minuut krijgt iemand in Nederland de diagnose artrose.
Artrose is de meest voorkomende gewrichtsaandoening in Nederland en toch weten veel mensen niet precies wat het is. Wat begint met wat stijfheid of pijn kan zich ontwikkelen tot een chronische beperking. Gelukkig kun je zelf veel doen om je gewrichten soepel te houden en klachten te verminderen.
Wat is artrose?
Artrose is wanneer het kraakbeen in je gewrichten beschadigd raakt of slijt. Normaal zorgt dit kraakbeen dat botten soepel over elkaar kunnen bewegen, met hulp van de gewrichtssmeer (synoviale vloeistof). Bij artrose vermindert deze vloeistof, slijt het kraakbeen, en kunnen botten zelfs gedeeltelijk bloot komen te liggen. Dit kan in vrijwel alle gewrichten: knieën, heupen, handen, schouders, nek en lage rug.
Hoe merk je dat je artrose hebt?
Symptomen kunnen verschillen per persoon, maar dit zijn de meest voorkomende:
- Stijfheid, vooral als je net wakker bent of na lang zitten
- Pijn bij bewegen, soms ook als je rust
- Gevoel dat iets ‘kraakt’ of schuurt
- Minder bewegingsmogelijkheid: je kunt misschien niet meer bukken, hurken of traplopen zoals vroeger
- Zwelling of vocht in het gewricht
- Warmte of roodheid rond het gewricht bij (milde) ontsteking
Waar komt artrose vandaan?
Een aantal factoren vergroten de kans dat je artrose ontwikkelt:
- De leeftijd: hoe ouder je wordt, hoe meer ‘gebruiksschade’ je gewrichten kunnen hebben opgebouwd
- Erfelijkheid: als je familieleden hebt met artrose, is de kans groter dat jij het ook krijgt
- Geslacht: vrouwen hebben vaker last van artrose dan mannen, vooral na de overgang
- Overgewicht: extra kilo’s wegen zwaar op de gewrichten, met name knieën en heupen
- Eerdere blessures, operaties of afwijkingen in je gewrichten
- Veel herhaalde bewegingen of zwaar lichamelijk werk
Wat zijn de gevolgen?
Artrose kan het dagelijks leven flink beïnvloeden:
- Pijn bij normale dingen, zoals wandelen, trappen lopen of opstaan uit een stoel
- Verminderde mobiliteit: je gaat dingen uit de weg, wat juist stijfheid kan verergeren
- Vermoeidheid: pijn kost energie
- Emotionele impact: frustratie of somberheid omdat je dingen niet meer zo makkelijk kunt
Tekst gaat verder onder de video >>
Wat kun je doen om klachten te verminderen of te vertragen?
Hoewel je artrose niet volledig kunt genezen, zijn er veel manieren om ermee om te gaan en je kwaliteit van leven te verbeteren:
- Blijf bewegen. Regelmatig, rustige beweging doet wonderen: wandelen, fietsen, zwemmen of speciaal oefentherapie voor je gewrichten.
- Versterk je spieren. Sterke spieren geven steun aan de gewrichten en kunnen pijn verminderen.
- Let op je gewicht. Zelfs een paar kilo minder scheelt al veel in de druk op knieën en heupen.
- Gebruik warmte en koude. Warmte (warmtekussen, warm bad) kan helpen bij stijfheid; koude kan zwelling en ontsteking wat verlichten.
- Aanpassingen in je leefstijl. Denk aan schoenen met goede ondersteuning, hulpmiddelen zoals stok of rollator als dat nodig is, ergonomisch zitten en tillen.
- Professionele hulp inschakelen. Fysiotherapeuten, oefentherapeuten of een arts/orthopedisch specialist kunnen adviseren over oefeningen, pijnstilling of behandelingen.
- Medicijnen en behandelingen. Pijnstillers of ontstekingsremmers kunnen tijdelijk verlichting bieden. Soms wordt gekeken naar injecties of, in ernstige gevallen, een prothese. Dat laatste wordt vaak pas overwogen als andere opties niet helpen en de klachten erg zijn.
Tips om mee te beginnen
- Probeer een vaste routine van zachte beweging te vinden (bijvoorbeeld dagelijks 20 minuten wandelen of zwemmen)
- Let op je houding: ook bij zitten, staan en tillen
- Hou een dagboekje bij: wanneer ben je pijnvrij, wanneer juist meer klachten? Zo ontdek je patronen
- Praat met mensen in je omgeving, lotgenotenforums; herkenning kan helpen
Wacht niet te lang
Als je merkt dat de pijn ineens sterk toeneemt, je gewricht warm en opgezet is, of je ’s nachts veel pijn hebt, wacht dan niet te lang met het raadplegen van een arts. Soms zijn snelle ingrepen of aanpassingen nodig om grotere schade of langdurige klachten te voorkomen.
Let op: Startpagina geeft geen medisch advies. Raadpleeg bij gezondheidsklachten altijd een arts.