Bron: © Canva. De diagnose ADHD wordt steeds vaker gesteld.
Ruim 300.000 Nederlanders gebruiken inmiddels medicatie tegen ADHD. Dat is bijna vier keer zoveel als in 2006. Vooral het aantal jongvolwassenen dat middelen zoals Ritalin of Concerta slikt, is sterk toegenomen. Wat verklaart deze opvallende trend?
Volgens recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gebruikten in 2023 ongeveer 300.000 mensen in Nederland een vorm van ADHD-medicatie. Ter vergelijking: in 2006 waren dit er circa 75.000. Daarmee is het gebruik in minder dan 2 decennia bijna verviervoudigd.
Sterke groei onder jongvolwassenen
De meest opvallende toename zit bij de leeftijdsgroep van 25 tot 35 jaar. In 2006 slikten bijna 6.000 mensen in deze groep ADHD-medicatie. In 2023 waren dat er ruim 62.000. Ook onder 20- tot 25-jarigen is het gebruik sterk gestegen: van bijna 4.000 naar bijna 38.000.
Deze cijfers wijzen erop dat ADHD steeds vaker wordt gediagnosticeerd bij jongvolwassenen, een groep die tot voor kort nauwelijks in beeld was bij behandelaars.
Methylfenidaat, Ritalin en andere middelen
Het meest voorgeschreven middel tegen ADHD is methylfenidaat, dat verkrijgbaar is onder merknamen als Ritalin, Concerta en Medikinet. Deze middelen stimuleren de hersenactiviteit, waardoor mensen zich beter kunnen concentreren en minder snel afgeleid zijn.
ADHD-medicatie wordt vaak gecombineerd met therapie of coaching, maar er zijn ook zorgen over overmedicatie of oneigenlijk gebruik, bijvoorbeeld in de context van studeer- of werkdruk.
ADHD bij vrouwen steeds vaker herkend
Hoewel mannen nog steeds vaker ADHD-medicatie gebruiken dan vrouwen, neemt het verschil snel af. Het aantal vrouwelijke gebruikers is tussen 2006 en 2023 bijna verzesvoudigd. Bij mannen is het gebruik in diezelfde periode meer dan verdubbeld.
Deskundigen wijzen erop dat ADHD zich bij vrouwen vaak subtieler uit dan bij mannen. Waar jongens vaker hyperactief zijn, kampen meisjes en vrouwen vaker met innerlijke onrust, concentratieproblemen en uitstelgedrag. Deze symptomen werden vroeger regelmatig over het hoofd gezien.
Wat is ADHD?
ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is een neurologische ontwikkelingsstoornis die zich kenmerkt door aandachtsproblemen, impulsiviteit en soms hyperactiviteit. De ernst en vorm verschillen sterk per persoon. Sommige mensen zijn druk en onrustig, anderen lijken juist dromerig of afwezig.
De stoornis komt voor bij kinderen en volwassenen en kan leiden tot problemen op school, op het werk en in sociale relaties. ADHD wordt behandeld met medicatie, gedragstherapie en ondersteuning op maat.
Verklaringen voor de stijging
Het CBS geeft zelf geen verklaring voor de toename, maar experts noemen meerdere factoren die een rol kunnen spelen:
- Bredere erkenning van ADHD bij volwassenen
- Grotere toegankelijkheid van psychische zorg
- Afname van het taboe op psychische stoornissen
- Toenemende prestatiedruk in studie en werk
- Meer digitale prikkels en concentratieproblemen in de samenleving
Daarnaast is er ook kritiek: sommige deskundigen maken zich zorgen dat ADHD te snel wordt vastgesteld of dat medicatie als snelle oplossing wordt ingezet, zonder voldoende psychologische begeleiding.
Internationaal beeld
Volgens schattingen heeft wereldwijd ongeveer 5 procent van de mensen ADHD-kenmerken. In landen als de Verenigde Staten is het gebruik van ADHD-medicatie al jaren gebruikelijk onder zowel kinderen als volwassenen. Nederland lijkt deze lijn de afgelopen jaren steeds nadrukkelijker te volgen.
Impact op het dagelijks leven
Leven met ADHD betekent voor veel mensen voortdurend zoeken naar balans, structuur en rust. ADHD beïnvloedt niet alleen schoolprestaties of werk, maar ook relaties, financiën en zelfvertrouwen. In een recente CBS-video onderzoekt een jonge vrouw hoe zij met ADHD veilig kan autorijden, een herkenbaar dilemma voor velen met de diagnose.
De sterke stijging van het gebruik van ADHD-medicatie in Nederland toont aan dat de diagnose niet langer alleen wordt gezien als een kinderstoornis. ADHD bij volwassenen krijgt steeds meer aandacht, en dat leidt tot een toename in zowel herkenning als behandeling. Tegelijkertijd roept de trend vragen op over de balans tussen diagnose, medicatie en maatschappelijke druk.
Lees hieronder wat we eerder over ADHD schreven >>
ADHD bij volwassenen, wat moet ik doen? Het belang van vroege interventie
8 april 2025 – ADHD is niet alleen een uitdaging voor kinderen, het is ook een beproeving voor volwassenen. En dan hebben mensen met ADHD soms nog niet eens het besef, dat ze het hebben. Laten we de symptomen en behandelingen bij volwassenen eens doorlopen. Misschien dat je jezelf in de symptomen herkent of een volwassen persoon in jouw omgeving. Lees snel verder.
door Yvette Juch
De symptomen van ADHD bij volwassenen
Veel mensen associëren ADHD met hyperactieve kinderen en dat is gedeeltelijk ook zo. Alleen het is belangrijk te erkennen dat volwassenen hier ook mee te maken hebben. Terwijl ADHD bij kinderen vaak resulteert in hyperactiviteit, uit het zich bij volwassenen meestal in concentratiestoornissen en organisatorische problemen. Dit betekent dat taken als plannen en prioriteiten stellen uitdagend zijn.
Lees ook: Vraag naar ADHD test groeit explosief, vooral onder vrouwen.
Oorzaken en diagnose volwassenen met ADHD
Hoewel ADHD erfelijk kan zijn, spelen ook omgevingsfactoren een rol. Een chaotische thuissituatie kan de symptomen verergeren. De diagnose van ADHD is vaak te snel gesteld, zonder volledig onderzoek. Het is cruciaal dat een deskundig team een juiste diagnose vaststelt om andere oorzaken van gedragsproblemen uit te sluiten. Mensen roepen anders te snel ‘dat is zo’n typische ADHD’er’.
Behandelingsopties voor ADHD
ADHD, wat moet ik doen? Hoewel er geen genezing voor ADHD is, zijn er behandelingsopties die de symptomen verlichten.
- Medicatie zoals Rilatin is een vaak voorgeschreven middel om de concentratie te verbeteren.
- Gedragstherapie speelt ook een belangrijke rol, vooral wanneer het hele gezin erbij betrokken is.
- Sommige volwassenen kiezen voor een voedingspatroon zonder geraffineerde suikers, wat kan helpen bij symptoombeheer.
Leren leven met ADHD
Met ADHD kun je ook goed leven zonder behandeling, afhankelijk van de intensiteit van de symptomen. Naarmate men zichzelf beter leert kennen, bouwen veel volwassenen zelfcontrole op, waardoor symptomen met de jaren afnemen.
Het is belangrijk om te onthouden dat elke ervaring met ADHD uniek is en dat gepaste begeleiding en ondersteuning essentieel is voor een betere levenskwaliteit.
Het belang van vroege interventie
Vroege interventie kan een cruciale rol spelen in het leven van volwassenen met ADHD. Door tijdig de juiste diagnose en passende behandelingsopties te verkrijgen, is de lange termijn impact minimaal en escaleren de symptomen minder.
Onderzoek toont aan dat volwassenen die op jonge leeftijd al ondersteuning en begeleiding krijgen, beter in staat zijn hun leven te organiseren en hun emotionele reacties beter te reguleren. Dit benadrukt de noodzaak van bewustwording en educatie rond ADHD in gezondheidszorg als sociale kringen.
Lees ook: Moeite met een drukke omgeving? Zó voorkom je overprikkeling.
ADHD volwassenen en carrière keuzes
Volwassenen met ADHD ervaren vaak uitdagingen op de werkvloer. Met de juiste aanpassingen en begrip zijn ze ook in staat een carrière op te bouwen. Beroepen die flexibiliteit, creativiteit en snelle veranderingen vereisen, zijn bijzonder geschikt voor mensen met ADHD.
Het is belangrijk dat werkgevers zich bewust zijn van de unieke kwaliteiten die deze individuen toevoegen, en hen de ruimte bieden om te floreren in een gepaste omgeving. Ondersteuning zoals flexibele werkuren, duidelijk gedefinieerde doelstellingen en regelmatige feedback kan de werkervaring significant verbeteren voor volwassenen met ADHD.
Welke behandelingen er mogelijk na diagnose ADHD op latere leeftijd bespreken ze ook in deze video >>
Bronnen:
PsyQ.nl
Lees hieronder wat we eerder over ADHD schreven >>
Vraag naar ADHD test groeit explosief, vooral onder vrouwen
3 februari 2025 – Het aantal jongeren en vrouwen dat bij de GGZ aanklopt voor een ADHD-test stijgt explosief. Vooral in studentensteden groeit het aantal aanvragen. Volgens zorgverzekeraar CZ jagen sociale media, waarin kenmerken als impulsiviteit en moeite met plannen worden genoemd, de trend aan.
door Wendy Ruittemanz
Druk op GGZ
Filmpjes op TikTok en Instagram tonen dat je misschien ADHD hebt als je impulsief bent, tijd niet kunt inschatten of rusteloos slaapt. Huisartsen merken dat patiënten hierdoor vaker zelf al denken dat ze ADHD hebben.
Als iedereen doorverwezen wordt naar de GGZ om zich te laten testen, wordt het daar nog drukker en vallen mensen die écht hulp nodig hebben buiten de boot, zegt zorgverzekeraar CZ. De wachttijden liggen al tussen de 8 en 53 weken.
Online ADHD test
De zorgverzekeraar biedt daarom online een test aan die mensen versneld helpt. Daarmee wordt sneller duidelijk wie echt hulp nodig heeft. Uit de online screening bijkt dat voor veel mensen kortdurende hulp voldoende is.
Het is de bedoeling dat we alle mensen helpen, zonder dat de druk op de wachtlijsten toeneemt. Dat werkt, zien we nu
aldus de zorgverzekeraar
Lees verder onder de video >>
Een zegen als een risico
Deskundigen benadrukken dat het herkennen van symptomen via sociale media niet automatisch betekent dat iemand ADHD heeft. Een medische diagnose is complex en vraagt om professioneel onderzoek.
Volgens experts is de toegenomen bewustwording zowel een zegen als een risico.
- Enerzijds zorgt het voor erkenning van een aandoening die bij vrouwen vaak onder de radar blijft, omdat hun symptomen minder opvallen dan bij jongens.
- Anderzijds kan het leiden tot overdiagnoses of verkeerde interpretaties van gedrag.
Medicatie, coaching en therapie
“Niet iedereen die zich moeilijk kan concentreren, heeft ADHD,” zegt psycholoog en ADHD-specialist Dr. Anne de Vries. “Veel factoren, zoals stress, slaaptekort of een ongezonde levensstijl, kunnen vergelijkbare klachten veroorzaken.”
Een diagnose kan een enorme opluchting zijn. Het biedt duidelijkheid en toegang tot hulpmiddelen zoals medicatie, coaching en therapie. Maar er is ook een keerzijde: sommige mensen gaan hun ADHD-label zo sterk omarmen dat het een essentieel onderdeel van hun identiteit wordt.
ADHD diagnose gevaarlijke valkuil
Dit kan leiden tot beperkende denkpatronen: ‘Ik ben nu eenmaal zo, dus ik kan dit niet veranderen.’ Volgens De Vries is dit een gevaarlijke valkuil. “Een diagnose is geen excuus om niets meer te proberen. ADHD betekent dat je hersenen anders werken, maar niet dat je onvermogen hebt om te functioneren. Er zijn manieren om ermee om te gaan en vaardigheden te ontwikkelen.”
Wat is ADHD en hoe kom je ervan af?
ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is een neurobiologische aandoening die zich kenmerkt door aandachtsproblemen, impulsiviteit en hyperactiviteit. Bij volwassenen uit dit zich vaak in concentratieproblemen, vergeetachtigheid, moeite met plannen en emotionele wisselingen.
Vrouwen worden vaak pas op latere leeftijd gediagnosticeerd omdat hun symptomen minder zichtbaar zijn en vaker worden afgedaan als ‘dromerig’ of ‘chaotisch’ gedrag.
De tekst gaat onder het bericht verder >>
Ik las dat schrijver @abdelkabenali zichzelf heeft gediagnosticeerd met #ADHD. Als vrouw met een zware vorm van ADHD, vier jaar geleden gediagnosticeerd door een psychiater, snap ik de tranen en de opluchting als geen ander. Echter, ADHD is een serieuze stoornis die alleen kan… pic.twitter.com/U7rJ0GTufp
— Claudia van Zanten (@claudiavz) January 11, 2025
Leren omgaan met ADHD
Kun je van ADHD afkomen? Niet in de zin dat het verdwijnt, maar je kunt er wel beter mee leren omgaan. Behandeling bestaat vaak uit een combinatie van medicatie, cognitieve gedragstherapie en praktische strategieën zoals het gebruik van planners en structuur in het dagelijks leven. Ook beweging, voeding en slaap spelen een grote rol in het beheersen van symptomen.
ADHD als kans in plaats van beperking
Steeds meer experts benadrukken dat ADHD niet alleen een obstakel is, maar ook sterke kanten heeft. Veel mensen met ADHD zijn creatief, spontaan en denken buiten de gebaande paden.
Succesvolle ondernemers en artiesten hebben vaak ADHD en benutten hun snelle denkvermogen en energie in hun voordeel. Het gaat erom manieren te vinden om ADHD te beheersen in plaats van erdoor beheerst te worden.
Behoefte aan herkenning en begrip
De stijging in ADHD-testaanvragen laat zien dat er behoefte is aan herkenning en begrip en sociale media spelen hier een rol in, zowel positief als negatief. Een diagnose kan een belangrijk hulpmiddel zijn, maar mag geen beperking worden. Het draait uiteindelijk om hoe je ermee omgaat – en niet om het label zelf.
ADHD bij vrouwen herkennen
Bekijk de video hieronder >>
@liesbethlouwers Welke herken jij? Mannen, je vrouw kan er niets aan doen 🥰 #adhdbijvrouwen #adhd #adhdproblemen #adhdsquad
♬ The Reason – Hoobastank
Bronnen:
AD, Volkskrant, Nederlands Instituut van Psychologen