Welke gegevens zijn bekend van klimaatverandering in het verdere verleden?

Door onderzoek van bodem en ijs kom je veel te weten.
Wanneer je b.v. naar de laagjes in het poolijs kijkt dan zijn dat net als de jaarringen van een boom een opeenvolgende reeks gegevens. Door die laagjes te analyseren op chemische samenstelling en verontreinigingen in het ijs e.d. kan een wetenschapper van allerlei gegevens over het weer en het klimaat achterhalen uit de tijd dat dat laagje gevormd is.

Hetzelfde geld voor lagen grond en gesteente. Doe al die gegevens samen te voegen krijg je een beeld over het klimaat in (hele) vroeger tijden.

Er bestaan veel gegevens over de klimaatverandering in het verre verleden.
Bijvoorbeeld: van ongeveer 950 tot 1250 na Chr. breekt een warme periode aan die het Middeleeuws klimaatoptimum genoemd wordt. De temperatuurstijging tijdens deze periode bleef waarschijnlijk beperkt tot een deel van het Noordelijk halfrond. Rond dezelfde tijd breekt er in Midden-Amerika en het huidige Californië een periode van droogte aan. Mogelijke oorzaken van de klimaatanomalie zijn een hogere zonne-activiteit en veranderingen in oceaanstromingen.
Van ongeveer 1450 tot ongeveer 1850 was er een daling in de temperatuur op verschillende plekken op aarde. Dit wordt de kleine ijstijd genoemd. De winters in Europa waren kouder en duurden langer, de zomers minder warm en duurden korter.
In onderstaande afbeelding zie je de temperatuurstijging in China over de afgelopen 18.000 jaar.
Meer info:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Klimaatverandering

De gegevens zijn onder meer gebaseerd op afzettingen in de bodem en gesteente, vondsten van fossielen en dateringen daarvan. De ontwikkeling van fossiele flora en fauna in gesteente geeft aanwijzingen over hoe het klimaat zich ontwikkeld heeft. Directer bewijs wordt vergaard uit de verhouding van stabiele isotopen in gesteentelagen. Deze geven aan hoe de samenstelling van de atmosfeer in het verleden veranderde.
De evolutie van de flora heeft bij onderzoek naar de ontwikkeling van de atmosfeer meer gewicht, aangezien planten zuurstof produceren en het broeikasgas kooldioxide vastleggen. Planten spelen een belangrijke rol in de koolstofkringloop en hebben daarom belangrijke invloed op de samenstelling van de atmosfeer.