Wat is in trance raken?

Een trance is een dissociatief verschijnsel waarbij iemand een ander bewustzijnsniveau heeft. Wie in trance is, is minder gevoelig voor prikkels van buitenaf, maar is niet bewusteloos en slaapt ook niet. Het persoonlijke identiteitsgevoel[1] kan verminderd zijn.

Er zijn verschillende omstandigheden waaronder iemand in trance kan raken. Het verschijnsel kan optreden bij een tekort aan slaap of zuurstof en bij koorts, ondervoeding[2] en voorgeschreven[3] of strafbaar[4] medicijngebruik.

In bepaalde gevallen beschouwt men een trance als gewenst, omdat de toestand wordt gezien als een "poort naar het onbewuste". Hypnose kent bijvoorbeeld een aantal technieken om mensen in trance te brengen. Ook bij verschillende vormen van meditatie kan een trance optreden.

Een trance kan ook worden ervaren als religieus fenomeen. Bij sjamanisme en van oorsprong West-Afrikaanse religies worden bijvoorbeeld vaak mensen in trance gebracht. Ook bij het bidden in de islam en het christendom treedt soms een lichte trance op.

Als een trance optreedt buiten een religieuze of culturele context, kan het een symptoom zijn van een psychische aandoening, vaak gediagnosticeerd als dissociatieve stoornis niet anderszins omschreven (DSM-IV-code 300.15) of trance- en bezetenheidsstoornis (ICD-10-code F44.3). In het handboek DSM-IV wordt dissociatieve trancestoornis voorgesteld voor verder onderzoek.

Overigens is trance een heel alledaags verschijnsel. Iedereen die wel eens helemaal verdiept is in een boek kent het - of althans maakt het mee. Want ook dan treden trance-verschijnselen op: je hebt even wat minder aandacht voor je omgeving, en ben je helemaal geconcentreerd op jezelf. Ook als je vaak dezelfde weg aflegt per auto of fiets treedt soms als vanzelf trance op: je merkt dan ineens dat je een heel stuk weg "gemist" hebt. Terwijl je ook weet dat als er zich iets ongewoons zou hebben voorgedaan je meteen weer helemaal alert geweest zou zijn.

Ik persoonljk denk dat trance een overtreffende trap is van een euforische toestand. Iedereen heeft hopelijk al eens dat mooie gevoel van even gelukkig zijn gekend. Soms 5 min , soms een uurtje naar aanleiding van een compliment of een zonnige dag of iets dat je bereikt heb door veel inspanning.
Trance is een staat die je immuun maakt voor de buitenwereld zoals totaal dronken zijn. Zou veel voorkomen in de voodoo cultuur van Haiti.Ik liever af en toe heel gelukkig dan trance en niet bewust het meemaken.

Lang niet iedereen met een dissociatieve stoornis is zich daar zelf van bewust of daarvoor onder behandeling.
Mensen die zo'n stoornis hebben kunnen door een gewone vraag of opmerking in hun geest belanden in een situatie uit het verleden die behalve die ene "trigger" volkomen losstaat van de situatie op het huidige moment; ze zijn er dan even of voor langere tijd niet bij.
Je kunt proberen met vragen als "welke dag is het vandaag" of "waar ben je nu" die mensen weer in het heden te brengen.

Als ik jouw vraag lees, denk ik dat je te maken hebt met een toestand van zogenaamde "flow". Iedereen heeft wel eens van die momenten waarbij de dagelijkse beslommeringen worden vergeten door een unieke ervaring. Een moment dat je helemaal in een gebeurtenis opgaat en alles om je heen vergeet.

Dit soort momenten zijn piekervaringen waarin men helemaal opgaat. Deze optimale staat van ervaring wordt ook wel 'Flow' genoemd; een optimale staat of beleving waarin je wilt verkeren en waarbij je bewustzijn wordt gevuld met ervaringen die in harmonie zijn met elkaar.

De Amerikaanse hoogleraar Mihaly Csikszentmihalyi heeft veel onderzoek gedaan naar het fenomeen FLOW en heeft er diverse boeken over geschreven.

Flow is een bepaalde geestestoestand waarin je met je volle aandacht bezig bent met iets waar je van geniet, wat je helemaal in beslag neemt en waardoor je je verder ontwikkelt in de richting van een bepaald doel.