Is hoogtevrees een aangeleerde dan wel een instinctieve angst?

Een baby kent alleen angst voor het onbekende, die kan afgeleerd worden door ervaring. Zolang je je baby op je arm houdt met lopen en zich veilig voelt zo ver boven de grond zal het merken dat diepte niet eng is zolang er niets gebeurd. Als je kind groter wordt kan het angsten gaan ontwikkelen, angst voor deuren bijvoorbeeld als het een keer met zijn vinger ertussen heeft gezeten, angst voor wespen als het een keer gestoken is, angst voor spinnen omdat de moeder altijd hard wegrent zodra het er één in het vizier krijgt en inderdaad angst voor hoogtes zodra het een keer van een trapje afvalt. Angst wordt dus dingen/dieren/situaties worden dus wel degeijk aangeleerd naarmate een mens ouder wordt. De ervaring leert dat. Mensen horen verhalen van iemand die in een enorme waterval te pletter is gevallen, en dan neemt de angst toe. Mensen hebben geleerd dat watervallen gevaarlijk zijn. Wagterval is diepte, diepte is: trappen, balkons, daken van gebouwen, en noem maar op. Overigens heb je ook reële angsten, gevaar is er eentje van. Zo is het normaal dat je angst hebt voor wilde dieren (die vallen je aan, verwonden je en bij pech eten ze je nog op ook), hoogtes (je kan je evenwicht kwijtraken en bij het dicht bij de rand staan naar beneden pletteren) bijvoorbeeld Angst is dus naar mijn idee niet instinctief, het wordt door ervaring aangeleerd. Toegevoegd na 55 seconden: Behalve angst voor het onbekende, daar wordt iedereen mee geboren, ook dieren.

Heel jonge kinderen hebben al hoogtevrees, althans, angst voor afgronden. Dit is met een onderzoek aangetoond. Ze lieten baby's kruipen op een tafel die aan de kant waar ze begonnen ondoorzichtig was, en dan ineens doorzichtig werd. De baby's bleken bij de grens van het doorzichtige deel, dat alleen zichtbaar en niet voelbaar was, te stoppen met kruipen.

Ligt eraan tot welke hoogte. Iedereen zal beseffen dat je erg voorzichtig moet zijn op het dak van een hoge flat, ongeacht de leeftijd. Als het gaat om een diepte van minder dan 2 meter dan komt de angst waarschijnlijk door een nare gebeurtenis of is het aangeleerd. Die hoogte is (voor een volwassene) namelijk niet bepaald gevaarlijk en ik zie dan ook geen reden waarom het instinct dan toe zou moeten slaan.

Op uitzonderingen na hebben zowel de mens als het dier instinctief hoogtevrees. Wel kan men de angst voor hoogtevrees tot een bepaalde hoogte overwinnen. Wat te denken over bungeejumpen of parachutespringen. Na een overtuigende training of bewijs van veiligheid gezien te hebben zul je toch de eerste sprong met angst (gierend in je keel) doen. Wanneer men bewust de middelen van veiligheid overdacht te hebben toegepast, kan men daar heel ver mee komen. Een trapezeartiest lijkt geen hoogtevrees te hebben, maar ook hij heeft zich eerst moeten trainen met de nodige middelen en oefenen in behendigheid om zijn angst te overwinnen voor 't moment dat 't moet gebeuren. Een dier dat over middelen beschikt dat hij veilig de hoogte kan opzoeken, weet instinctief dat hij dat kan. Apen zijn gemaakt om te klimmen en beschikken over de juiste grijparmen en -voeten. De ene soort slingert met gemak van de liaan naar de ander dat hij feilloos vastgrijpt. De andere soort lijkt wel op korte afstand te kunnen vliegen, maar steevast belanden de grijpers veilig aan de tak van de overkant. Vogels zijn gebouwd om te vliegen en houden van de hoogte zoals wij van de grond. Zo zijn er talloze voorbeelden van variatie dat het wel of geen hoogtevrees hebben, afhankelijk is van de ter beschikking staande, gemaakte of ingebouwde veiligheidsmiddelen. Zelfs een aangeleerde angst is onder controle van de persoonlijke intuïtie. Het instinct van de baby voelt zich alleen veilig op vaste grond. Het oppakken van een baby naar de hoogte kan een schrikreactie oproepen als het nog niet ervaren heeft dat het in veilige handen verkeert. Dit alles heeft te maken met de aangeboren overlevingsdrang.

In mijn geval was hoogtevrees zeker geen aangeleerd gebeuren. Ik kende tot mijn dertigste geen hoogtevrees. Ik sprong zonder enige vorm van angst van een 10 meter hoge rots de Ardèche in. Ik klom langs rotsen en kliffen en ik dacht helemaal niet aan mogelijke ongelukken ik kreeg gewoon een kick van flirten met hoogtes. Tot ik op een dag het grote Theater in Efeze bezocht. Ik klom naar boven en verwachte zoals gewoonlijk die felbegeerde hoogte-kick. Groot was mijn verbazing toen ik ineens het gevoel had dat ik naar beneden zou storten. Mijn knieën voelden als plumpudding en ik deinsde achteruit. Ik ging helemaal achteraan op het hoogste platform staan met mijn rug tegen de muur en zelfs in die positie had ik het gevoel dat ik elk moment de diepte zou ingezogen worden. Ik stond verstijfd van... ja van wat eigenlijk? Ik ben op handen en voeten naar beneden gekropen met mijn gezicht naar de trappen toe en later vertelde mij iemand dat dit fenomeen hoogtevrees was. Nadien ben ik bij alles wat hoger was dan twee treden, enkele jaren geplaagd geweest door dit soort verlammingsverschijnselen. Tot ik op een dag als passagier in een auto langs een ravijn reed. Ja zelfs op zo'n moment overviel mij dat verlammende gevoel. Toen heb ik mezelf gedwongen om toch naar buiten te kijken, regelrecht de ravijn in. Ik heb een hartig gesprek met mezelf gehouden en gezegd dat het nu maar eens over moest zijn met die onzin. En ja hoor, mijn brein heeft die kordate signalen opgevangen en ik begon stilaan terug de oude durfal te worden. Heel af en toe bekruipt mij nog die vrees maar ik heb vermoedelijk ook wel het voordeel dat ik herinneringen heb aan tijden waarin ik heel veel fun beleefde aan het flirten met hoogtes. Het kan dus ook een instinctief gebeuren zijn doch ik ben er van overtuigd dat het vanzelf weer weg gaat als je geen voeding geeft aan eender welke vorm van vrees. Immers, het mentale fenomeen dat je mentale voeding geeft is het fenomeen dat zich versterkt en zich blijft manifesteren. Vandaar ook dat men de raad geeft om bijvoorbeeld na een ongeluk zo snel mogelijk weer het verkeer in te gaan. Hoe langer je jezelf met angst blijft voeden des te intensievere inspanningen het vergt om jezelf er overheen te zetten. Baby's zijn enkel bang voor dieptes als ze aanvoelen dat hun vertrouwelingen bang zijn. Dus ja, hoogtevrees kan ook onbewust aangeleerd worden. Anyway... Have Fun Any Way!