Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Kan iets gebeuren zonder oorzaak volgens de natuurkunde?

Wordt er bijvoorbeeld in de natuurkunde aangenomen dat radioactief verval plaatsvindt zonder oorzaak. Of is er volgens de huidige natuurkunde altijd sprake van een oorzaak, ook al weet men die niet altijd?
Zo ja, wat zijn de bekendste voorbeelden?

Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
1.1K

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Het beste antwoord

Voor radioactief verval is inderdaad geen oorzaak.

Neem bijvoorbeeld een radioactief materiaal met een halfwaardetijd van 2000 jaar. Het enige dat we kunnen zeggen is: als je één atoom van dat materiaal neemt, is de *kans* dat dat atoom ergens gedurende de komende 2000 jaar radioactief vervalt precies 50%.

Voor het vervallen van dit atoom is geen oorzaak.

De natuurkunde heeft lang geworsteld met de vraag of er tóch een oorzaak is, maar dat wij die oorzaak niet kennen (dit wordt de visie van de 'verborgen variabelen' genoemd), of dat er inderdaad geen oorzaak is. Uiteindelijk is experimenteel vastgesteld dat er echt geen oorzaak is, dus ook geen onderliggende oorzaak die wij niet kennen. Het bewijs hiervan is echter dermate ingewikkeld dat ik het zelf ook niet goed begrijp.
 

Toegevoegd na 22 uur:
 
De ongelijkheden van Bell geven aan dat er echt geen verborgen variabelen zijn.

Dat impliceert noodzakelijkerwijs dat er *echt* geen oorzaak is - dus ook geen oorzaak die wij nog niet kennen.

Zie onderstaande bron die ik zojuist heb toegevoegd.
 
(Lees meer...)
Cryofiel
11 jaar geleden
Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
Is dat het enige wat volgens de natuurkunde geen oorzaak heeft?
Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
Maar is niet kunnen voorspellen hetzelfde als zeggen dat er geen oorzaak van is?
Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
"Maar is niet kunnen voorspellen hetzelfde als zeggen dat er geen oorzaak van is?" Natuurlijk is dat niet hetzelfde.
Als 'wij' de oorzaak niet kennen, wil dat nog niet zeggen dat er geen oorzaak is. Vroeger dacht men dat bliksems door God(en) gemaakt werden, nu kennen we de echte oorzaak een stuk beter.
Cryofiel
11 jaar geleden
Er is bewezen (voor zover bewijs mogelijk is - maar dat is een kennisfilosofische kwestie) dat er bij radioactief verval geen 'verborgen variabelen' in het spel zijn. Die 'verborgen variabelen' zouden een oorzaak zijn in de zin die jij nu noemt. Maar die zijn er dus niet. Er is dus, voor zover wij hebben kunnen nagaan, écht geen oorzaak - zelfs geen oorzaak die wij nog niet hebben kunnen vinden.
Cryofiel
11 jaar geleden
Zie voor dit laatste de Bell-ongelijkheden:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Stelling_van_Bell
http://en.wikipedia.org/wiki/Bell%27s_theorem
Cryofiel
11 jaar geleden
Dat bedoel ik. De oorzaak leidt niet noodzakelijkerwijs tot het effect.

Andere antwoorden (3)

Ik denk dat we van zowat alles een oorzaak kunnen aanduiden, alleen misschien niet van het ontstaan van het universum omdat we (nog) niet weten wat en of er daarvoor iets was.

Natuurlijk zit je altijd met zaken die 'niet zeker' zijn en dus een bepaalde 'kans' nodig hebben. Maar wil dat meteen zeggen dat er geen oorzaak is? Dat geloof ik niet.

Voor radioactief verval is er wel degelijk een oorzaak. Het feit dat de atoomkernen onstabiel zijn en energie kwijt 'moeten'. Dat ze daarvoor een bepaalde 'kans' nodig hebben is nu eenmaal zo. Die kans kennen we als de halfwaardetijd. Radioactiviteit is in mijn ogen erg goed te vergelijken met het spelen op de lotto. En als je op de lotto speelt en je wint dan heeft dat ook een oorzaak: je hebt altijd meegespeeld. (en in praktijk een misschien iets mooiere oorzaak: dat ook de juiste nummers zijn getrokken). In een onstabiele atoomkern gebeurt dus ook net zoiets: er wordt op de lotto gespeeld. En het atoom kan alleen winnen als alle protonen en neutronen in de kern 'precies passen' om radioactief te worden en te vervallen.

Toegevoegd na 7 minuten:
En laat het me zo omschrijven: kan iets gebeuren zonder oorzaak? Of beter gezegd: heeft alles een oorzaak? Ja, daar ben ik van overtuigd!
Heeft alles een verklaarbare oorzaak? Nee, dat jammer genoeg nog niet.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
Hoewel ik me op glad ijs begeef, vermoed ik dat de natuurkunde igv verstrengelde deeltjes géen causaliteit maar wel een correlatie constateert tussen de deeltjes.
Cryofiel
11 jaar geleden
Klopt. De werkelijkheid is tegen-intuïtief. Wij zijn geneigd op onze intuïtie te vertrouwen. Een uitermate sterke neiging. In dit geval is dat echter fout.
Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
Misschien muggenzifterij en open deur maar de werkelijkheid is alleen tegen-intuïtief op quantumniveau en bij relativistische verschijnselen. In de gewone dagelijkse werkelijkheid hebben we daar niet zo'n last van. T.a.v. van de opmerking van de verstrengelde deeltjes. Die causaliteit die er niet is, is geen vermoeden meer maar gewoon een interpretatie geworden van de kwantummechanica (zie de laatste paragraaf op http://nl.wikipedia.org/wiki/EPR-paradox)
Cryofiel
11 jaar geleden
Nee, geen muggenzifterij, maar juist een verduidelijking van mijn (te kort door de bocht geformuleerde) stelling. Ik had inderdaad de quantumwereld in gedachten toen ik schreef dat de werkelijkheid tegen-intuïtief is. De dagelijkse werkelijkheid is soms intuïtief, soms echter ook tegen-intuïtief. Vooral bij situaties waarin een kans een rol speelt, is de mens erg slecht. Bijvoorbeeld een gemiddelde schoolklas - de kans dat twee leerlingen op dezelfde datum jarig zijn, is veel groter dan je intuïtief denkt. Of de kans dat het lootjes trekken voor Sinterklaas in één keer goed gaat: die is het grootst (namelijk 50%) als het aantal deelnemers 2 is, en kleiner als er meer mensen meedoen.     De verstrengelde deeltjes doen me denken aan de Bell-ongelijkheden. Zie
http://nl.wikipedia.org/wiki/Stelling_van_Bell .
Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
Ik sta een beetje kritisch tegenover de stelling 'er is ook geen oorzaak die wij niet kennen'. Als men de oorzaak niet kent vraag ik me af met wat voor experiment men er het 'niet-bestaan' van kan bewijzen. Je kan toch niet bewijzen dat iets niet bestaat wat je niet kent? Je moet om dit te bewijzen toch een variabele in rekening brengen? Hoe dan ook klopt de stelling "Voor het vervallen van dit atoom is geen oorzaak." zeker niet! Zoals hierboven al gezegd is de oorzaak dat het atoom onstabiel is. En als je dan toch gelooft dat iets geen oorzaak moet hebben dan is hetgene waarover je dient te twijfelen de oorzaak waarom een atoom op een bepaald moment vervalt en niet waarom het atoom op zich vervalt. Hoe dan ook blijf ik er kritisch tegenover staan aangezien ik tijdens mijn opleiding duidelijk heb geleerd dat bepaalde eigenschappen van protonen en neutronen meespelen met het verval (en dus als oorzaak aan te duiden zijn).
Cryofiel
11 jaar geleden
Lees eens over de Bell-ongelijkheden en de experimenten van Alain Aspect. De oorzaak dat een atoom vervalt is dat het atoom instabiel is - maar wat is de oorzaak dat zo'n atoom op een bepaald moment vervalt? Neem opnieuw mijn materiaal met een halfwaardetijd van tweeduizend jaar, en neem daarvan één atoom. Bewaar dat atoom tweeduizend jaar. Vervalt het in die tijd, of vervalt het niet? Beide is mogelijk. De kans op wel vervallen is exact 50%. De kans op niet vervallen is ook exact 50%. Als nu juist jouw ene atoom vervalt, wat is daarvan de oorzaak? Is dat de instabiliteit van het atoom? Ik denk niet dat dat de oorzaak is. Want als ik ook zo'n atoom heb, en mijn atoom vervalt toevallig NIET in diezelfde tijd, wat is daarvan dan de oorzaak? Is dat de stabiliteit van het atoom? Dat kan niet, want ik heb exact zo'n zelfde atoom als jij.
Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
Om niet neven elkaar af te praten moet je natuurlijk eerst weten wat onder oorzaak wordt begrepen en daarna of er uberhaupt iets kan ontstaan zonder oorzaak, maar dat zijn weer heel andere vragen....
Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
Je kan niet zeggen wanneer 1 bepaald atoom vervalt. Het kan eigenlijk elke nanoseconde gaan vervallen maar het kan ook zijn dat het nooit zal vervallen. De theorie i.v.m. halfwaardetijden is niet meer dan wat statistiek. En gelukkig klopt dat ook! Hou zouden we anders onze meettoestellen kunnen ijken als we niet weten hoe snel onze controlebron vervalt? De reden dat je dat niet kan voorspellen is omdat je niet 'in de kern' van zo'n atoom kan kijken. Het is dus niet gezegd dat er geen/een oorzaak is. Ik heb ooit geleerd van wel, dat het te maken heeft met de positie van de kleinste deeltjes in de kern, de deeltjes waaruit protonen en neutronen zijn opgebouwd, maar wie weet met wat inzichten komt men in de toekomst nog.
Cryofiel
11 jaar geleden
Die toekomstige inzichten zijn er intussen al. Die hebben we verkregen middels de quantummechanica, en daarop voortbordurend via de Ongelijkheden van Bell. De inzichten komen erop neer dat "de positie" van de kleinste deeltjes in de kern niet bestaat. En dat moet je letterlijk nemen. Het is dus niet zo dat die deeltjes een positie hebben maar dat wij die positie niet kennen. Nee, die deeltjes hebben echt geen positie. Dus hoe goed we in de toekomst ook zullen kunnen meten, we kunnen de positie van een kerndeeltje nooit weten, omdat die niet bestaat. Dat is tegen-intuïtief, ik weet het. Maar het is wel bewezen. Hetzelfde geldt trouwens voor de snelheid van zo'n deeltje. Ook die bestaat niet. Dus die snelheid is ook niet meetbaar, hoe geavanceerd onze apparatuur ook zal worden. Iets dat niet bestaat, kun je nu eenmaal niet meten.   Terug naar de 'oorzaak'. Als er een oorzaak zou zijn, zou je moeten kunnen voorspellen wanneer de atoomkern gaat vervallen. Al is het maar kort vantevoren: je zou het kunnen zien aankomen. Maar dat kan niet. Zelfs een picoseconde vooraf is nog totaal onbekend wanneer de kern zal vervallen. Het is echt puur, puur toeval. Dus oorzaak? Nee. Wat is de oorzaak dat kern A zojuist is vervallen? Wat is de oorzaak dat kern B nog steeds niet is vervallen, ook niet na vijf miljoen halfwaardetijden? Het is niet te zeggen. Er is geen oorzaak.
Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
Wat was de oorzaak van deze vraag alweer...? (^_°)
In de quantummechanica is zo ongeveer alles zonder oorzaak. Einstein had daar zeer veel moeite mee wat hem de uitspraak ontlokte "God dobbelt niet".
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden
Volgens de natuurkundige Niels Bohr (mijn plaatje) zijn er gebeurtenissen zonder oorzaak.
Een radioactieve atoomkern vervalt op een bepaalde tijd, dat is zeker. Maar op welke tijd precies? Dat is volgens Bohr toevallig.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
11 jaar geleden

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 2500
Gekozen afbeelding