Hoe makkelijk kan een paus 'gebruik maken' van zijn onfeilbaarheid ?

Question

In 1870 werd het 'onfeilbaarheidsdogma' aangenomen. Dit houdt -als ik het goed begrepen heb- kortgezegd in, dat als een paus in zijn functie van opperste leraar van de katholieke kerk een officiële en plechtige verklaring over een leerstuk doet ('ex cathedra'), dit bindend is voor de kerk. Daarna kan het dus in principe niet meer teruggedraaid worden, zelfs niet door latere pausen.

Dit betekent natuurlijk niet dat alles wat een paus zegt onfeilbaar is, en een paus zal doorgaans uiterst zorgvuldig onderscheid maken tussen 'gewone uitspraken', en uitspraken die hij 'ex cathedra' zou doen. In de praktijk is het sinds 1870 in feite maar één of twee keer gebruikt.

Maar neem nu het volgende hypothetische scenario. De paus ligt in zijn bed, en hij krijgt een zeer licht herseninfarct. De volgende morgen roept hij het hoogste college van de kerk bijeen, en zegt: op basis van lucas 14:26 verklaar ik hierbij, dat deze tekst betekent dat iedere gelovige alle contact met familie, ouders en kinderen volkomen moet verbreken. Dit verklaar ik 'ex cathedra'.

Waarmee er geen tegenspraak meer mogelijk zou zijn.

Een gelovige katholiek zal stellen dat het onfeilbaarheidsdogma juist impliceert dat God zelf zijn kerk hiertegen beschermt. Maar ik vraag mij af: zijn er ook nog 'menselijke' procedures en 'safequards' om dit te voorkomen ?

Dient een 'onfeilbare' uitspraak nog door een of ander college goedgekeurd te worden voordat deze ingaat, bijvoorbeeld?

 · Accepted Answer

Je vraagt hoe  de katholieken zullen omgaan met een absurde ex cathedra uitspraak van een paus die de weg kwijt is. Het antwoord zit al vervat in de wijze waarop het onfeilbaarheidsdogma tot stand is gekomen.

Ten eerste iep Pius IX bisschop Giudi op het matje en zette hem recht met de woorden "De traditie dat ben ik", vergelijk met,  letat cais moi (vergeef me Franse fouten) van Lodewijk zolveel, dus onder grote druk. Ten tweede splitste nav dit dogma de oud katholieke ker zich af.

Conclusie, een absurde uitspraak zal tot een scheuring in de kerk leiden.

Computoon · Answer

Nee. Als een paus een onfeilbare uitspraak doet, hoeft deze niet door een concilie of wat dan ook bevestigd te worden. De paus heeft immers in zijn eentje hetzelfde leergezag in de katholieke Kerk als alle bisschoppen samen in vereniging met de paus. (Die kunnen dus ook een onfeilbare uitspraak doen).

Als een paus (na veel gebed, verzoek om bijstand van de H. Geest,  theologische reflectie, gesprekken, lezen, enz. enz.) zo'n uitspraak op het gebied van geloof of moraal wil doen, als opperherder van de Kerk dan behoedt de H. Geest hem voor vergissingen. Katholieken vertrouwen erop dat de heilige Geest hen beschermt tegen een paus die hun bewust of onbewust onjuiste doctrines oplegt.

Om het boek 'Katholicisme voor dummies' (aanrader!) te citeren: "Of God nu zo subtiel te werk gaat dat Hij de paus van gedachten laat veranderen of zo drastisch dat Hij hem met de dood treft, de katholieken zijn er hoe dan ook vast van overtuigd dat God zo veel van hen en van de waarheid houdt dat Hij zou optreden als een paus de hele Kerk een foutieve leerstelling wil opleggen. Dat betekent niet dat de paus persoonlijk en individueel geen fouten kan maken. Hij kan het persoonlijk volkomen bij het verkeerde eind hebben, maar hij zal niet proberen deze fout aan de hele Kerk op te leggen, omdat de heilige Geest hem daar op een of andere manier vanaf zou houden. "

(En verderop:) "Zo zal bijvoorbeeld geen enkele paus kunnen verklaren: 'Vanaf vandaag is het aantal geboden negen in plaats van tien'. En evenmin kan hij verklaren: 'Jezus was geen mens' of 'Jezus was niet de Zoon van God'."

(En verderop): "Onfeilbaar betekent ook niet volmaakt. Onfeilbare verklaringen zijn geen volmaakte verklaringen. Ze zijn eventueel voor verbetering vatbaar, zodat volgende pausen de verklaring beter of nauwkeuriger kunnen verwoorden. Maar onfeilbare verklaringen kunnen nooit worden tegengesproken, verworpen of weerlegd."

Overigens is zo'n 'ex cathedra uitspraak' een zeldzaamheid. De laatste was in 1950. Toen werd de Tenhemelopneming van Maria met ziel en lichaam door paus Pius XII tot dogma verklaard.

Veel gebruikelijker is het onderrichten van een onfeilbare uitspraak via het zog. 'gewoon magisterium'. Dat is (met de woorden van voornoemd boek) 'de consistente, constante en universele leer die de pausen door middel van hun verschillende documenten, brieven, pauselijke encyclieken, decreten enzovoort opoenbaar maken."

Hoe makkelijk kan een paus 'gebruik maken' van zijn onfeilbaarheid ?

Het beste antwoord

Andere antwoorden (1)

Weet jij het beter..?