hoe komt het dat het suggereren van een psychische behandeling vaak gevoeliger reacties geeft dan het voorstellen van een fysische behandeling?

Vanuit vroeger rust er een taboe op het nodig hebben van een deskundige op psychologisch gebied.
Net als dat het een grote schande was om te scheiden.
En dat geldt nog steeds voor vele ouderen op beide hiervoor genoemde gebieden.
Inmiddels is het door velen ook veel meer geaccepteerd en is scheiden geen schande meer.
Maar vaak duurt het even, voordat een taboe geen taboe meer is. Dit soort ideeën en meningen worden van generatie op generatie doorgegeven.
Of jij het misschien verkeerd aanbrengt kan ik vanaf hier echt niet beoordelen. ;-)

Omdat mensen nog steeds, bewust of onbewust, een soort vooroordeel hebben tegen aandoeningen die 'tussen de oren' zitten ; alsof je gek bent, of niet helemaal spoort daarboven.

Eigenlijk niet zo heel erg vreemd, want puntje bij paaltje weten we nog niet zo HEEL erg lang dat aandoeningen die niet lichamelijk zijn, wel degelijk hun sporen achterlaten in de hersenen. Aangeboren afwijkingen inde structuur en onderlinge verbindingen, maar ook een onbalans in de vele chemische stoffen die een rol spelen bij het goed functioneren. En dat je 'psyche' niets meer of minder is dan het resultaat van wat er zich in je hersenen afspeelt.

Met name mensen die nog steeds denken dat je 'ziel', je 'geest', je 'psyche' iets is dat zonder je lichaam kan bestaan en daar onafhankelijk van is, en dus geen deel van je lichamelijke zelf en op dezelfde manier 'ziek' kan zijn, dragen bij aan dat beeld.

Door die 'scheiding' van 'geest' en 'lichaam' willen mensen maar moeilijk accepteren dat ze ook zelf invloed hebben op de gesteldheid van hun geest. Zoals je ook domweg uitslag, jeuk en littekens kunt krijgen omdat je steeds zit te krabben zonder dat er een ziekte aan ten grondslag ligt, kun je ook in de war raken door een verkeerde manier van denken. 'Niet krabben' of 'anders denken' is dan de oplossing. De eerste accepteren mensen nog wel, de tweede ligt een stuk gevoeliger. Onterecht, uiteraard.

Het is dus niet zozeer dat jij het verkeerd brengt, maar dat mensen zelf denken dat het psychisch niet-gezond zijn een zwakte is, een fout of zelfs een waandenkbeeld. Ik schat dat er nog wel wat generaties hersenonderzoek (en media-aandacht) overheen moet, voor we allemaal accepteren dat we een fysiek lichaam EN een product van ons denken zijn, en dat die twee zeer nauw samenwerken en elkaar sterk beinvloeden. En dat je, net als voor je lichamelijke genezing, ook voor je 'geestelijke gezondheid' soms hulp van buitenaf nodig kunt hebben.

Om antwoord te geven op de vraag hoe je het anders aan kunt pakken: je kunt de patienten/clienten het beste zelf een oplossing laten bedenken voor hun probleem; jij moet ze zó sturen, zodat ze zelf zeggen: eigenlijk heb ik hulp nodig van een psych.
Je kunt dit bereiken door aan de patient te vragen: 'wie denk je dat jou bij dit probleem kan helpen?' of 'wie denk je dat jouw kan helpen bij het vinden van antwoorden op je vraag?'. Ik weet niet in welke branche je werkzaam bent, maar ik denk dat er altijd wel zo'n vraag geformuleerd kan worden. Hoop dat je hier iets aan hebt. Als je vragen hebt hoor ik het graag!

Er rust inderdaad nog altijd een taboe op psychische klachten. Maar ik denk ook dat mensen graag de oorzaak van ellende buiten henzelf zoeken. En dat is evengoed zo bij lichamelijke klachten: de fysiotherapeut die zegt dat je er niks aan kunt doen dat je zo'n last van je rug hebt en dat je elke week moet langskomen om je te laten masseren, zal populairder zijn dan de therapeut die zegt dat je klachten hebt doordat je spieren te slap zijn, en dat je meer moet sporten. Zeker als je pijn hebt en je je kwetsbaar voelt, is die eerste boodschap veel prettiger om te horen.

Laten we eerlijk zijn: psychische behandeling kan soms confronterend zijn, en vraagt veel van iemand. Je dénken moeten veranderen, dat is bijna alsof iemand je vertelt dat jij als persoon niet deugt. Het gaat over je zelf, je ik, je diepste gevoelens en verlangens. Dat is nogal wat. Psychisch niet in orde zijn zien mensen als persoonlijk falen; veel meer in elk geval dan lichamelijk niet in orde zijn. Natúúrlijk maakt geen enkele psychische klacht iemand tot een minder goed of een minder waardevol mens, dat weten we allemaal. Maar toch kan het soms zo voelen, zéker voor iemand die al in de kwetsbare positie is dat hij of zij psychische klachten heeft. Daar komt dan nog bij dat 'ziekte door psyche' heel weinig begrepen wordt door de samenleving. Het is veel makkelijker om uit te leggen dat je een tijdje aangepast werk moet doen omdat je van een steiger bent gevallen, dan vertellen dat je niet naar een feestje gaat omdat het je allemaal zo gauw teveel wordt.

Geloof mij, mensen die 'gestuurd' worden door partner, huisarts of vrienden, zijn bijna niet te helpen. Niet op dat moment in elk geval, twee maanden later kan iemand er zo maar heel erg aan toe zijn. Dus tenzij iemand in gevaar is, zou ik iemand liever zelf uit laten vinden dat hij hulp nodig heeft dan dit forceren, ook als dat langer duurt.

Je kunt aangeven dat ze eerst met een psycholoog hun hulpvraag bespreken, dat er dan een behandelvoorstel komt, en dat ze daar al dan niet op in kunnen gaan. Ze zitten dus nergens aan vast. Termen als "begeleiding" en "coaching", zal bij sommige mensen minder gevoelige reacties oproepen dan "behandeling". Maar ik zou vooral vragen waaróm ze hier zo afwerend op reageren, zodat je in kunt gaan op de individuele angsten en gedachtes over psychische behandeling. Ik denk dat daar geen echte standaardformule voor is, omdat mensen heel verschillende redenen kunnen hebben waarom dit hen afschrikt.

Er is voor velen (nog) een vreemde scheiding: wat je fysiek overkomt is 'pech', en als je fysiek ziek bent, is dat 'zielig', maar als je psychisch iets mankeert of hulp nodig hebt, is dat een teken van zwakte, ben je niet sterk genoeg, dan heb je gefaald.
Terwijl je het ook kunt omkeren: als je zo sterk bent dat je je zwakke kanten onderkent en slim genoeg bent om indien nodig hulp in te schakelen, dan neem ik mijn petje voor zo iemand af. Wie kan nou alles altijd alleen?

Een omweg maken kan het misschien vergemakkelijken - zeg tegen diegene: 'Als een vriend jou dit zou voorleggen, wat zou je diegene adviseren?' Dat kan al schelen.
Zorg ook dat mensen die gelijk afwerend reageren, duidelijk voor ogen krijgen dat bijvoorbeeld psychologische hulp precies dat kan zijn wat ze zelf het prettigste vinden, dus niet per se languit op de bank bij iemand die alleen maar vraagt 'Wat vindt u daar zelf van?', maar ook bijvoorbeeld hele praktische coaching, online of 'face to face' of telefonisch, in groepen of als individu, langere trajecten of hele korte, gesprekken of - jawel - meer fysieke therapie zoals psychomotore therapie of haptotherapie.
Vergelijk het voor de 'fysiek versus psychisch'-mensen met maar met een fysieke behandeling: voor een gebroken been heb je gips nodig, voor een snijwond volstaat een pleister vaak al. Met een gebroken been zou je toch ook niet zeggen: 'Doet u maar een pleister en ik hink zelf wel naar huis...'
Geen idee of zulke argumenten werken, maar misschien kun je het bij sommige mensen gebruiken ter verduidelijking en om de antipathie weg te nemen.

Naast het al eerder genoemde taboe rondom psychische problematiek is een behandeling, begeleiding voor veel mensen heel bedreigend en ook angstig.
Iedereen weet wat bij een gebroken been de stappen zijn voor een herstel. Dat is te overzien, dat is rationeel te onderbouwen, dat is zichtbaar, dat is te verklaren (ook aan anderen). Een bezoek aan de tandarts wordt al moeilijker, want je ligt achterover (hulpeloos) en iemand anders neemt de regie over.
Bij een begeleiding op psychisch vlak wordt er verder gegaan dan de buitenkant van het lichaam en daar is het veel moeilijker om contrôle over te hebben.
Het is totaal onbekend wat er boven komt tijdens de sessies, de angst voor "overgave" van jezelf aan een ander, de confrontatie met je eigen handelen, de angst weer die pijn te ervaren, die onmacht, die boosheid en kleinheid.
Toegeven dat er misschien keuzes gemaakt zijn die achteraf anders gemaakt hadden moeten worden, confrontatie met kleinheid, beperking, de angst om "jezelf" te verliezen, het beeld van jezelf dat je opgebouwd hebt en waar je zelf je eigen veiligheid aan ontleent. Dat dreigt nu compleet overhoop gezet te worden. Weg regie, weg contrôle en weg beeldvorming. Er wordt gemorreld aan de psyche, jouw denken en handelen, op een onvoorspelbare en onbekende manier. Weg rationeel denken en overleven.
Kennismaking met emoties die diep zitten, verstopt zijn, verdrongen zijn voor jaren of misschien wel een leven lang.
In mijn werk maak ik gebruik van de volgende benadering:
Steunzolen zijn een hulpmiddel (letterlijk een ondersteuning) die kunnen zorgen dat je weer vrijer kunt lopen en zo meer kan gaan genieten van wandelingen en bewegen.
Een hoorapparaat is een hulpmiddel / ondersteuning om jouw gehoorverlies op te vangen, waardoor je meer kunt horen en zo meer deel kunt gaan uitmaken van de wereld om je heen, etc.
Gesprekken met begeleiding / ondersteuners is een hulpmiddel om zo anders met jouw vragen en belemmeringen om te gaan, zodat je jouw verdere leven meer kunt genieten van wie je bent en de wereld om je heen.
Daar gaat het om: het gaat om jou en wat je met je verdere leven wil gaan doen. Het is en blijft jouw eigen keuze.
Ga je rechts af ( de oude manier) dan wens ik je veel succes, ga je links af dan gaan we samen op zoek naar wat jij nodig hebt om je doel te bereiken.
( Het maakt het onderwerp minder beladen en .... we doen het samen !)