Wat is het effect op de dwergstaatjes binnen Europa van alle ontwikkelingen van de EU?

Liechtenstein is lid van de Europese Vrijhandelsassociatie (Beter bekend onder de Engelstalige afkorting EFTA).
Dit is een samenwerkingsverband tussen Liechtenstein, Noorwegen, IJsland en Zwitserland.

"De EVA kan worden gezien als een tegenhanger van de Europese Unie, hoewel de samenwerking tussen de deelnemende landen bij de EVA enkel een vrijhandelszone betreft. Zelfs op gebied van de vrijhandelszone gaan de EVA-lidstaten niet zover als de EU. De EVA is geen douane-unie. Dit betekent dat er wel een samenwerkingsverband is tussen de lidstaten waarbij er geen invoerrechten of beperkingen gelden tussen de lidstaten onderling maar naar niet-lidstaten is er geen samenwerking. Elke lidstaat kan daarop zijn eigen beleid voeren en bijvoorbeeld zelf bepalen hoe hoog de invoerrechten zijn. Dit heeft tot gevolg gehad dat drie van de vier huidige lidstaten (Noorwegen, IJsland en Liechtenstein ) een akkoord met de EU gesloten hebben om zo de Europese Economische Ruimte (EER) te vormen."

http://nl.wikipedia.org/wiki/Europese_Vrijhandelsassociatie

Monaco lift mee met Frankrijk.
"Monaco is geen lid van de Europese Unie, maar het land gebruikt wel de euro en ook is er geen grenscontrole meer met Frankrijk."
http://nl.wikipedia.org/wiki/Monaco#Economie

Andorra:
"Andorra is geen volwaardig lid van de Europese Unie, maar geniet een speciale verhouding met de Unie. Zo wordt het bijvoorbeeld behandeld als lid van de EU voor handel in vervaardigde goederen, maar niet als het gaat om landbouwproducten. Andorra heeft geen eigen munt en gebruikte voor de invoering van de euro de munteenheid van de twee omringende naties, de Franse frank en de peseta.
In oktober 2004 begonnen de onderhandelingen tussen Andorra en de EU met een overeenkomst die toestond dat Andorra zijn eigen munten mag slaan. Op 30 juni 2011 werd bekendgemaakt dat Andorra en de EU een overeenkomst hebben getekend, waarin staat dat per 1 juli 2013 de euro de officiële munteenheid van Andorra wordt. Andorra maakt geen deel uit van de Schengenzone. Daar waar Monaco, San Marino en Vaticaanstad aanvullende afspraken hebben gemaakt met de buurlanden voor vrij verkeer van personen zijn er op de grenzen met Frankrijk en Spanje grenscontroles.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Andorra#Economie

Ze houden dus zeker bestaansrecht!