Back to frontpage
Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Waarom evolueert de schrijftaal niet mee met de spreektaal?

Tegenwoordig hoor je elke presentator op radio en televisie woorden zeggen als: 'de vieze premier', 'prozent', 'zenzibilizeren', 'fakwerk', etcetera...
Als het woord 'vice' niet langer als 'viesse' wordt uitgesproken maar als 'vieze', procent niet meer als 'prosent' maar als 'prozent', sensibiliseren nu als zenzibilizeren, vakwerk 'fakwerk' is geworden, waarom evolueert de schrijfwijze dan niet mee met de evolutie van de uitspraak?

Goeievraagstell
3 jaar geleden
in: Taal
1.3K
Amadea
3 jaar geleden
Dat zal in het Gooi de uitspraak zijn. Kijk eens naar een regionale uitzending, dan zul je horen hoe anders het klinkt in Friesland, Gelderland, Limburg et cetera...
LeonardN
3 jaar geleden
Het is veel lastiger om de officiële schrijftaal te veranderen, het gebeurt vrij vlot dat een uitspraak wat verandert, zeker met media zoals radio, tv en nu het internet.
Daarnaast als je bijvoorbeeld vice premier naar vieze premier zou veranderen hebben we twee woorden die hetzelfde schrijven maar iets anders betekenen.
Antoni
3 jaar geleden
Het verschil zal dan te zien zijn door de spatie, @LeonardN: de viezepremier is de 'voormalige' vicepremier, de vieze premier is een niet heel nette minister-president. Het is vooral vervelend, lijkt mij, dat het woord dan in andere talen nog steeds op dezelfde manier wordt geschreven, terwijl het Nederlands een andere schrijfwijze hanteert.
SentWierda
3 jaar geleden
Zoals Amadea stelt: de vraagsteller haalt dialectuitspraken aan. Zoals ze in het Gooi spreken, spreken ze niet in de rest van Nederland. Fakwerk is dialect, vakwerk is Nederlands.
En sinds wanneer wordt premier als pre-mier uitgesproken? Het is premjee.

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Antwoorden (2)

Spelling is gebaseerd op afspraak, niet op uitspraak. Spelling is alleen verpakking van taal, niet de inhoud.

We zeggen [tuis] maar schrijven thuis, we zeggen [ert] maar schrijven erwt en de 'lijk' van 'dadelijk' spreken we uit met de 'e' van de 'de' maar schrijven we als 'lijk' van de overledene, we zeggen [automaties] maar spellen nog steeds 'automatisch'.

Het zijn maar wat voorbeelden om aan te geven dat ook bij verzorgde uitspraak er een verschil zit tussen uitspraak en spelling.
.
.
De voorbeelden die je noemt betreffen gevallen van slechte uitspraak, die bovendien nogal regionaal gekleurd is.
(Lees meer...)
Toegevoegd op 03 maart 2021 21:39: tekst
Computoon
3 jaar geleden
Schrijftaal evolueert niet (snel) mee met spreektaal, omdat lezen afhankelijk is van het herkennen van het woordbeeld, niet van de klank. Ook al wordt vakwerk uitgesproken als fakwerk, als we lezen herkennen we het woordbeeld 'vakwerk'. Dit zie je heel sterk bij woorden waarvan klank en woordbeeld sterk van elkaar verschillen, zoals cadeau/kado.

Overigens evolueert de schrijftaal langzaam maar zeker wel mee; dat valt op als je een boek leest uit de jaren 30 of uit de 19e eeuw.
(Lees meer...)
tinus1969
3 jaar geleden
Inekez1
3 jaar geleden
En met die mee-evoluerende schrijftaal is het ook nog zo dat dat niet altijd wordt aangepast aan de uitspraak, maar soms juist wordt aangepast aan de afspraak. Vroeger schreef men loopen, praaten. Meer overeenkomstig de uitspraak dan het huidige lopen en praten.
Veel woorden die eindigden op -sch (mensch) zijn wel vereenvoudigd tot -s (mens), zoals het ook wordt uitgesproken.
Computoon
3 jaar geleden
Het is me nog steeds niet duidelijk waarom de -isch van 'automatisch' al verschillende spellinghervormingen heeft overleefd. Waarom niet "automaties" en "automatise"... Het lijkt me ook zo'n erfstuk uit het "mensch"-tijdperk.

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 2500
Gekozen afbeelding
+