Waar komt de term 'gedoodverfd' vandaan?
En wat is het volledig werkwoord? Doodverven?
-
Vraag volgen
- Delen
-
-
Weet jij het antwoord?
Het beste antwoord
Gedoodverfd heeft als oorspronkelijke betekenis: een lijkkleur geven. Het komt van doodverven. Het Middelnederlandse 'dootverwe', 'dootvarwe' is bekend sinds 1465. Het was dofwitte verf, dus verf in de kleur van een lijk Daarna werd het woord gebruikt voor iets in de grondverf zetten (1642), of met woorden schetsen. Het volledige werkwoord is doodverven.
- Bronnen:
-
van Dale -etymologisch woordenboek
Het werkwoord doodverven heeft volgens Van Dales Groot Woordenboek der Nederlandse Taal zes betekenissen, namelijk: (1) in de grondverf zetten, (2) aanleggen, (3) in figuurlijke zin met woorden schetsen, niet uitvoerig beschrijven, (4) doen voorkomen, kenschetsen, (5) voorbestemmen: iemand met een ambt, een post doodverven, hem ervoor bestemd houden, en ten slotte (6) als dader (van iets) noemen.5 Slechts in de laatste twee betekenissen bleef het woord tot op vandaag in gebruik. De term doodverf is van Middelnederlandse oorsprong en verwijst naar een lijkkleur.6 Dit wordt onder meer geïllustreerd door twee passages uit het Leven van Jezus in een laat vijftiendeeeuws manuscript van de hand van J. Brugman: “Dat aensichte, dat claerre is dan die sonne, dat is nu mitter dootverwen bevangen” en “O siele mijn, een dochter van Iherusalem, dat u lief, die ghisteren was blenkende en blosende, uutvercoren uut dusenden der dusenden, dat hi nu is vael, bleec, dootverwich, besprenkelt ende beronnen mit bloede.”7 Hoewel het niet echt een courant woord was, bleef men het tot in de achttiende eeuw in de betekenis van ‘lijkkleur’, van ‘bleekheid’ gebruiken. Behalve om 'kleur' in algemene zin te omschrijven, benutte men het woord verwe in de vijftiende eeuw ook om 'kleurende materialen' aan te duiden zoals pigmenten en kleurstoffen.9 Het is aannemelijk dat in de context van deze dubbele betekenis het woord doodverwe in het schildersjargon werd opgenomen als term om een doffe, lijkkleurige en dus bleekgroene onderschildering te omschrijven.
'Gedoodverfd' is het voltooid deelwoord van het werkwoord 'doodverven'. Andere vormen van dit werkwoord worden eigenlijk nooit gebruikt. Het woord wordt meestal gebruikt in de zin 'de gedoodverfde winnaar'. Dat betekent de persoon van wie iedereen denkt dat hij de winnaar wordt. In jouw zin betekent het dus dat iedereen verwacht dat Barack Obama de Democratische presidentskandidaat wordt. 'Doodverven' is een onscheidbaar werkwoord dus 'ge-' komt vooraan het voltooid deelwoord en niet na 'dood-'. ('Doodgeverfd' klinkt alsof iemand letterlijk is vermoord door hem te beschilderen )
Iets of iemand maakt gerede kans op iets als het wordt 'gedoodverfd'. De term komt uit de schilderswereld waarin alvorens het definieve schilderstuk op doek te zetten, daarvan eerst een doodverf te maken....
Met doodverven gaf men in de 16e eeuw het opzetten van een schilderij aan, er werd een schets gemaakt met doodverf. Hiermee werd dus a.h.w. de toekomst van het schilderij bepaald. Het werkwoord is doodverven.
Zoals eerder al genoemd was doodverf een soort grondlaag of schets. De doodgeverfde winnaar is dus de "geschetste winnaar", degene die in op een eerder moment, tijdens het aanbrengen van de grondverf of de schets, al duidelijk naar voren komt.
Gedoodverfd is bekend als 'alom bekend als de verwachte "winnaar". Meervoud niet bekend.
Stel zelf een vraag
Ben je op zoek naar het antwoord op die ene vraag die je misschien al tijden achtervolgt?
