Hoe keken de mensen aan tegen de dood in de renaissance?

Renaissance betekent: opnieuw geboren worden. De schoonheid van het leven, de wereld, het menselijk lichaam werd ontdekt. Het is de tijd van het ontstaan van de reformatie, het protestantisme. De gelovigen werden gewezen op hun eigen verantwoordelijkheid voor hun leven. Er was in die tijd veel geloofsvervolging. De Spaanse overheid trachtte met geweld het katholieke geloof te handhaven. Het bezit van een niet goedgekeurde editie van de bijbel kon al leiden tot de doodstraf.
Het omgaan met sterven en dood veranderde. De stervende werd steeds meer een individu wiens dood een persoonlijk drama was. De angst voor het sterven en de dood groeide. Stervenden werden getroost door de naasten en door de eerste pastors die de geestelijke verzorging van zieken en stervenden behartigden. Als gevolg van het groeiende protestantisme werden veel kloosters gesloten. De zorg voor zieken en stervenden werd overgenomen door onopgeleide vrouwen die lange werkdagen hadden en slecht werden betaald. Vaak moesten twee, drie of meer zieken een bed met elkaar delen. Stervenden hadden soms het geluk dat zij alleen in bed lagen. Veel meer kon er voor hen niet worden gedaan. De gegoede en rijken begonnen zich het lot van hen aan te trekken. Er werden groepen opgericht zoals de zusters van Barmhartigheid, de orde van St. Augustinus, de verpleegsters van St. Joseph de la Fleche. Door die initiatieven kwam er langzamerhand ook weer geld voor de zorg beschikbaar.
Door de individualisering ontstond vanaf de Renaissance het sterke bewustzijn van de eigen, persoonlijke sterfelijkheid. Kunstwerken uit die tijd getuigen van de dramatische visie op de dood die in toenemende mate werd ervaren als een onaanvaardbare breuk met het leven en de levenden. De symboliek en het ritueel rond sterven en dood was zwaar en geladen met emotie. Intens verdriet en diepe rouw gingen een steeds grotere rol spelen. De dood werd een probleem. De vertrouwelijkheid met de dood die kenmerkend was voor de Middeleeuwen verdween.