Hoe heet lopen zonder de armen te bewegen?

Jouw opmerking over ASS intrigeert me. Dit kind komt namelijk wat gereserveerd over. Niet in de zin van depressief of teruggetrokken, wel in de zin van gereserveerd, sociaal angstig, en ook erg "houterig" ("onhandig") op sociaal en gevoelsmatig gebied. Waar kan ik meer lezen over een mogelijk verband tussen afwijkende bewegingspatronen en ASS? En wat is de gemeenschappelijke oorzaak?

Plus. Ik had al gehoopt dat je zou reageren... :-)

@simonv: bedankt voor het compliment, maar het is natuurlijk te veel eer. @cryofiel: ik heb een aantal jaar gewerkt in een instelling voor verstandelijk gehandicapten, waaronder veel autisme. Daar viel me dit op. De daar werkzame AVG's (=artsen voor verstandelijk gehandicapten) herkenden dit ook. Bij AVG's bleek dit een geaccepteerd feit ondanks dat het nog niet uitgezocht is. Mijn opmerking is dan ook gebaseerd op de gecombineerde klinische ervaring van die AVG's; tezamen moet dat iets van 100 jaar ervaring zijn.
Probleem is dat de AVG nog maar een paar jaar een erkend medisch specialisme is; er is nog veel te weinig tijd geweest om alles netjes wetenschappelijk te onderbouwen. Een officiële onderbouwing heb ik destijds niet kunnen vinden en ik betwijfel of dat nu al wel zou lukken.
Wat afwijkende bewgingspatronen is er wel wat meer bekend over de(meer op de voorgrond staande) stereotype, repetitieve bewegingen. Je zou eens kunnen kijken in een leerboek psychiatrie of kinderpsychiater; in recentere versies is wellicht iets meer te vinden.

Die repetitieve bewegingen heb ik ook wel gezien. Maar ten eerste komen die alleen voor bij de "ernstigere" gevallen van ASS, niet bij mensen die - zoals dit kind - op het eerste gezicht normaal functioneren, maar die op sociaal gebied toch iets blijken te missen - maar dat merk je pas in een wat later stadium op. Ten tweede zie ik die repetitieve bewegingen niet als een afwijkend bewegingspatroon. Ik zie ze zelf meer als een soort 'tic'. Het is dus eerder een psychische afwijking, namelijk de behoefte aan het uitvoeren van die bewegingen, en minder een bewegingsstoornis. Anders gezegd, als ik dat wil, kan ik exact dezelfde repetitieve bewegingen uitvoeren als deze autisten, op exact dezelfde manier, zodanig dat een willekeurige waarnemer niet zou kunnen zien of ik een autist of een toneelspeler ben. Maar dat lopen is, in mijn ogen althans, iets anders. Ik moet meer moeite doen om net zo te lopen als dit kind, dan om repetitieve bewegingen uit te voeren. En het kind zal waarschijnlijk veel moeite moeten doen om "normaal" te lopen, en het misschien niet eens kunnen zonder er robot-achtig uit te gaan zien. Jij noemt nu 'extrapiramidale verschijnselen'. In een eerdere bijdrage, die nu is verdwenen, werd dat ook genoemd, maar dan samen met (als ik me goed herinner) dopamine. Is er een verband tussen dopamine en hypokinesie?
Is er een verband tussen dopamine en ASS? Of concreter:
Kan de onderliggende oorzaak van ASS leiden tot een tekort aan dopamine, en kan dat tekort aan dopamine op zijn beurt leiden tot hypokinesie? Of iets vergelijkbaars, volgens een vergelijkbare redeneertrant?

Om te beginnen weet ik ook niet precies hoe het zit, naar mijn beste weten moet het grotendeels ook nog goed uitgezocht worden. Zoals ik al aangaf is het verband tussen de hypokinesie en autisme meer een ervaringsfeit, maar eigenlijk is het wat mij betreft contra-intuitief. De repetetieve bewegingen zijn inderdaad geen echte bewegingsstoornis, maar wel een afwijkend bewegingspatroon. Waarschijnlijk komt het voort uit de behoefte aan voorspelbaarheid door autisten. In die zin lijkt het meer op een soort OCD. Bij OCD wordt er teveel dopamine gevonden in de substantia nigra in de hersenen. Bij autisme is er in de gehele hersenen teveel dopamine. Dat klopt dus mooi met elkaar.
OCD-achtige problemen zie je vaak bij autisten, maar lang niet altijd in de vorm van de bewegingen; afwijkende gedachtepatronen vallen natuurlijk veel minder op. Hypokinesie is een parkinsonistisch verschijnsel (vergeet de extrapiramidale verschijnselen maar even) dat wordt veroorzaakt door een tekort aan dopamine in de substantia nigra. Dat kan ik dus niet goed rijmen met de (verhoogde dopamine bij) autisme. Zoals ik al zei: het is tegenstrijdig. Wellicht nog een ander idee: veel medicijnen die veel autisten nemen hebben parkinsonisme als bijwerking.

Bedankt voor de heldere uitleg! De observaties lijken inderdaad tegenstrijdig. Teveel dopamine in de hele hersenen, gepaard gaand met verschijnselen die overeenkomen met een tekort aan dopamine in een bepaald deel van de hersenen. Tja... Een werkhypothese zou dan kunnen zijn dat het teveel aan dopamine wellicht leidt tot compensatie door, direct of indirect, de gevoeligheid voor dopamine in de substantia nigra te verminderen. Of misschien bestaat er een ander, gerelateerd mechanisme dat gekoppeld is aan het teveel aan dopamine, en dat binnen de substantia nigra leidt tot verschijnselen die overeenkomen met, maar niet veroorzaakt worden door, een tekort aan dopamine. Hmm... hypotheses genoeg... maar geen kennis van zaken... ik ben dus aan het speculeren. Anyway, bedankt voor dit interessante inkijkje in de oorzaken van deze verschijnselen.

Graag gedaan hoor. Wat mij betreft blijft het interessante materie.

Inderdaad interessant. Ik herken zeker dat je dergelijke bewegingspatronen ook wel ziet bij mensen met ASS; in mijn ervaring trouwens niet alleen (maar wel veel meer) bij ernstige vormen daarvan. Een indeling van ernst is sowieso moeilijk te maken bij dergelijke aandoeningen, naar mijn mening is vaak kijken naar het functioneren nog het meest leidend daarin. Dat betekent wél dat ook mensen die zich goed staande kunnen houden in de maatschappij, soms behoorlijke autistische trekken kunnen vertonen - inclusief bepaalde rigide of repetitieve bewegingen. Maar over de precieze oorzaak van autisme zijn er tot nu toe vooral theorieën en weinig harde feiten. Er zijn wel afwijkingen gevonden in zowel het functioneren als de structuur van de hersenen, maar het gaat altijd over verschillen op groepsniveau en/of in een kleine en beperkte onderzoeksgroep. Ik vermoed dat uiteindelijk zal blijken dat heel veel verschillende (combinaties van) afwijkingen een "autistiform fenytype" zullen blijken te hebben - zoals je ook ziet dat autistische trekken vaak voorkomen bij mensen met NAH en bepaalde leerstoornissen. Los daarvan: mijn eerste vraag bij bovenstaande casus zou zijn of dit kind ook andere problemen c.q. afwijkingen heeft. Je weet wellicht het antwoord op die vraag niet omdat je de ouders niet goed kent, maar ik vermoed dat dat uiteindelijk de sleutel zal blijken: zijn er bijvoorbeeld andere problemen met de motoriek zoals het laat bereiken van motorische mijlpalen, problemen met schrijven, houdingsafwijkingen e.d., is er een snelle vermoeibaarheid of zijn er juist andere kenmerken die op autisme wijzen? Ook interessant om te weten is of ze dit looppatroon altijd al heeft gehad of dat het langzaam ontstaan is en of het erger lijkt te worden of niet. Hoewel het bijna hét onderscheidende kenmerk is van parkinsonisme (wat overigens een breder begrip is dan alleen Parkinson), zie je een dergelijk looppatroon ook wel bij (verschillende vormen van) dystonie en kan het een uiting zijn van spierzwakte. Maar ik zie het ook wel bij mensen met allerlei aandoeningen (CP, spierziekte, etc.) en herken het persoonlijk ook: ik span mijn armspieren behoorlijk aan bij zowel staan als lopen, simpelweg omdat het me zoveel moeite kost dat ik niet op een meer ontspannen manier kan staan.