hoe weet ik hoeveel slaap ik nodig heb?

Het verschilt per persoon, en ook per periode: in een drukke of stressvolle periode heb je misschien meer slaap nodig dan wanneer je minder aan je hoofd hebt.

Het gemiddelde aantal uren benodigde slaap voor volwassenen is ergens tussen de 6 en 9 uur. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat 4-5 uur het absolute minimum is: met minder slaap kúnnen we als mensen gewoon op de lange termijn niet normaal functioneren. Maar er zijn mensen die met 5 à 6 uur slaap zich prima voelen, en er zijn ook mensen die echt 11 of 12 uur nodig hebben.

Als je standaard pas laat kunt slapen 's avonds, is het mogelijk dat jouw biologische klok wat later staat afgesteld dan gemiddeld. Wanneer iemand hier echt problemen mee ervaart, noemen we dat een stoornis in de circadiane ritmiek, waarvan het verlate slaapfase type (ook wel verlaat slaapfase syndroom of DSPS- delayed sleep phase syndrome) het meest voorkomt. Bij bepaalde slaappoli's (in elk geval één, maar dat is al een tijdje geleden) kunnen ze dat testen d.m.v. een speekselonderzoek naar melatonine, waarbij gezien wordt dat sommige mensen duidelijk later dan normaal melatonine produceren en dus later slaperig worden. Als je er goed mee kunt functioneren is testen of behandelen niet nodig, maar het is op zich dus een bekend fenomeen. Veel mensen met zo'n verlate slaapfase kunnen in de ochtend extreem moeilijk wakker worden: hun melatonine-aanmaak komt later op gang, dus wordt ook pas later afgebroken. Deze mensen functioneren vaak het best als ze hun eigen ritme kunnen aanhouden: laat slapen en laat opstaan. Helaas is dat vaak problematisch met het werk en andere maatschappelijke eisen.

De beste manier om te bepalen hoeveel slaap jij nodig hebt, is je slaap bijhouden in een vakantie of op een ander moment dat je geen verplichtingen hebt. Je gaat naar bed als je moe bent en je komt uit bed als je vanzelf wakker wordt. Dat moet je alleen niet doen als je net een heel stressvolle of vermoeiende tijd achter de rug hebt, want dan zal je lichaam meer slaap vragen dan normaal.

Als je door de week weinig slaapt, is het vaak wel goed om in het weekend wat bij te slapen. Uit onderzoek blijkt dat je daadwerkelijk je slaap kunt 'inhalen', maar dat moet dan wel in verhouding zijn met de gemiste slaapuren: als je een week lang 2 of 3 uur slaapt per nacht, heb je echt niet genoeg aan een zaterdag uitslapen.

Heb je echt last van het feit dat je pas laat kunt slapen, vraag dan je huisarts eens om advies.