Bron: © Canva. Wist jij dat 1 op de 5 Nederlanders last heeft van spataderen?
Spataderen, die vervelende blauwe of paarse aderen die soms zichtbaar zijn aan de buitenkant van je benen, komen vaker voor dan je denkt. Veel mensen beschouwen ze vooral als een cosmetisch probleem, maar spataderen kunnen ook pijn en andere gezondheidsklachten veroorzaken.
Of je nu last hebt van een zwaar gevoel in je benen of je zorgen maakt over het uiterlijk van de aderen, het is goed om te weten wat spataderen precies zijn en wat je eraan kunt doen.
Wat zijn spataderen?
Spataderen (ook wel varices genoemd) zijn vergrote, kronkelige aderen die vaak zichtbaar zijn in de benen. Ze ontstaan wanneer de kleppen in de aderen niet goed functioneren. Deze kleppen zorgen er normaal gesproken voor dat het bloed terugstroomt naar het hart. Wanneer ze niet goed sluiten, hoopt het bloed zich op in de aderen, waardoor deze verwijden en kronkelen. Dit leidt tot de karakteristieke blauwe of paarse lijnen die vaak zichtbaar zijn op de huid. Maar liefst 1 op de 3 Nederlanders heeft er last van. Dat is best veel!
Leer hier meer over deze vervelende aandoening en lees daarna verder >>
Hoe ontstaan spataderen?
Spataderen ontstaan wanneer de kleppen in de aderen niet goed werken. Dit zorgt ervoor dat het bloed niet efficiënt naar boven stroomt, maar zich ophoopt in de aderen, waardoor deze verwijden en zichtbaar worden. De oorzaak van het slecht functioneren van de kleppen kan variëren, maar meestal heeft het te maken met een verhoogde druk in de aderen, die door verschillende factoren wordt veroorzaakt.
Oorzaken en risicofactoren
Er zijn verschillende factoren die de kans op het ontwikkelen van spataderen vergroten. De belangrijkste oorzaken en risicofactoren zijn:
- Genetische aanleg: Spataderen komen vaak voor in families. Als iemand in je familie spataderen heeft, is de kans groter dat jij ze ook ontwikkelt.
- Leeftijd: Naarmate je ouder wordt, neemt de kans toe. Bij mensen boven de 80 jaar heeft maar liefst 3 van de 4 mensen spataderen. Dit komt doordat de aderen en kleppen in de loop der jaren verzwakken.
- Zwangerschap: Hormonale veranderingen en de druk van de groeiende baarmoeder kunnen bijdragen aan het ontstaan ervan. Vrouwen die zwanger zijn, lopen een verhoogd risico, vooral tijdens de latere stadia van de zwangerschap.
- Lang staan of zitten: Mensen die lange tijd in dezelfde houding staan of zitten, zoals leraren, kappers of winkelpersoneel, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van ervan. Dit komt doordat er meer druk op de aderen komt te staan, vooral in de benen.
- Overgewicht: Overgewicht verhoogt de druk op de aderen, wat het risico op spataderen vergroot. Het handhaven van een gezond gewicht kan helpen om dit risico te verminderen.
- Hormonale veranderingen: Hormonale schommelingen tijdens de zwangerschap, menstruatie of het gebruik van anticonceptiepillen kunnen de bloedvaten beïnvloeden, waardoor de kans op spataderen groter wordt.
- Onvoldoende lichaamsbeweging: Te weinig beweging kan de bloedcirculatie verminderen, waardoor de aderen minder goed functioneren en de kans toeneemt.
- Bloedklonters (trombose): Een bloedklonter die een ader afsluit, kan ervoor zorgen dat de bloedstroom wordt belemmerd, wat kan leiden tot spataderen.
Nog meer leren over dit onderwerp? Bekijk dan deze video en lees daarna verder >>
Symptomen van spataderen
Spataderen zijn meestal goed zichtbaar en komen het vaakst voor in de benen. Ze variëren van kleine, kronkelende aderen tot grotere, knobbelige aderen. Naast het visuele aspect kunnen spataderen gepaard gaan met verschillende symptomen:
- Pijn of een zwaar gevoel in de benen
- Jeuk of branderigheid rondom de aderen
- Zichtbare, verdikte of gezwollen aderen
- Oedeem (vochtophoping) in de benen of enkels
- Krampen, vooral ’s nachts
- Vermoeidheid of een zwaar gevoel in de benen
- Rusteloze benen
In sommige gevallen kunnen spataderen zelfs helemaal geen klachten veroorzaken, maar bij veel mensen leiden ze tot ongemak of pijn.
Lees verder onder het Instagram-bericht >>
Gevolgen van spataderen
Hoewel spataderen vaak als een cosmetisch probleem worden gezien, kunnen ze ernstigere gezondheidsproblemen veroorzaken. Als spataderen onbehandeld blijven, kunnen ze leiden tot:
- Bloedstolsels: Spataderen verhogen het risico op bloedstolsels, wat kan leiden tot diepe veneuze trombose (DVT). Dit is een ernstige aandoening waarbij het bloedstolsel losraakt en naar de longen reist (longembolie), wat gevaarlijk kan zijn.
- Ulceraties (wonden): Onbehandelde spataderen kunnen leiden tot zweren of open wonden, vooral bij mensen die al circulatieproblemen hebben. Dit wordt ook wel een ‘open been’ genoemd en kan langdurig zijn om te genezen.
- Bloedingen: Omdat spataderen dicht bij de huid liggen, kunnen ze gemakkelijk bloeden bij een verwonding. Dit kan tot pijn en langdurige genezing leiden.
- Verminderde mobiliteit: In ernstige gevallen kunnen spataderen het dagelijkse functioneren belemmeren door pijn of ongemak, waardoor je minder actief bent.
Behandeling van spataderen
De behandeling van spataderen is afhankelijk van de ernst van de aandoening en de klachten die ermee gepaard gaan. De beschikbare behandelingsopties zijn:
- Steunkousen: Steunkousen kunnen de bloedcirculatie verbeteren, de zwelling verminderen en de symptomen van spataderen verlichten. Ze oefenen extra druk uit op de benen, wat de bloedstroom bevordert.
- Sclerotherapie: Dit is een minimaal invasieve behandeling waarbij een vloeistof in de aangedane ader wordt geïnjecteerd. Deze vloeistof zorgt ervoor dat de ader verschrompelt en afsluit, zodat het bloed via andere, gezonde aderen kan stromen.
- Laserbehandeling: Lasertechnologie wordt gebruikt om de spatader in de huid te behandelen door de ader met behulp van lichtenergie te sluiten. Dit is een niet-invasieve techniek.
- Stripping: In ernstigere gevallen kan een operatie nodig zijn om de beschadigde aderen te verwijderen. Dit wordt meestal uitgevoerd onder lokale verdoving.
- Endovenous laserbehandeling (EVLT): Hierbij wordt een katheter met een laser in de spatader ingebracht om deze te sluiten. Deze minimaal invasieve techniek heeft een korte hersteltijd.
- Veranderingen in levensstijl: Het handhaven van een gezond gewicht, regelmatig bewegen, en het vermijden van langdurig staan of zitten helpt om de symptomen te verlichten en de voortgang van spataderen te vertragen.
Wanneer moet je wat aan spataderen doen? Ontdek dat hier en lees daarna verder >>
Preventie
Hoewel het niet altijd mogelijk is om spataderen volledig te voorkomen, zijn er enkele maatregelen die je kunt nemen om het risico te verlagen:
- Regelmatige lichaamsbeweging: Wandelen, fietsen en zwemmen bevorderen de bloedcirculatie en verminderen de druk op de benen.
- Gezond gewicht: Overgewicht verhoogt de druk op de benen. Door een gezond gewicht te behouden, kun je het risico op spataderen verlagen.
- Vermijd langdurig staan of zitten: Probeer regelmatig van houding te veranderen en af en toe een stukje te wandelen om de bloedcirculatie te bevorderen.
- Draag steunkousen: Steunkousen kunnen de bloedcirculatie ondersteunen en het risico op spataderen verlagen.
Wanneer naar de huisarts?
Als je last hebt van spataderen, is het belangrijk om de huisarts te raadplegen, vooral als de symptomen verergeren of je pijn ervaart. De huisarts zal je benen onderzoeken en eventueel doorverwijzen naar een specialist als er sprake is van ernstige klachten of als een behandeling nodig is.
Let op: Startpagina geeft geen medisch advies. Raadpleeg bij twijfel altijd een dokter.
Bronnen:
Nederlandse Vereniging voor Vaatchirurgie (NVV), Hartstichting, Thuisarts.nl, Medisch Centrum Leeuwarden (MCL)