Bron: © Canva. Je overleden hond laten klonen. Hoe werkt dat?
Een huisdier verliezen is intens. Voor veel baasjes voelt een hond als een gezinslid, niet ‘zomaar een dier’. Geen wonder dat het idee van je overleden hond klonen voor sommige mensen aantrekkelijk klinkt: je beste vriend “weer terugkrijgen”. Maar hoe werkt een hond klonen precies, wat kost het, kan het in België of Nederland en is het wel zo’n goed idee?
Wat betekent een hond klonen precies?
Bij klonen maak je geen gewone “pup uit een nest”, maar een genetische kopie van een bestaand dier. Dat betekent:
- Het DNA in de celkern is quasi identiek aan dat van de oorspronkelijke hond.
- De kloon heeft dus in grote lijnen hetzelfde genetische bouwplan.
- Het is géén “opstanding” van je overleden hond, maar eerder een soort ‘genetische tweeling’ die later geboren wordt.
Professor Catharina De Schauwer (UGent), een van de weinigen in België die cellen invriest voor wie klonen overweegt, vergelijkt het graag met een eeneiige tweeling:
Zelfde genen, duidelijke gelijkenis, maar altijd net een beetje anders.
Hoe werkt een hond klonen technisch gezien?
De techniek achter klonen heet somatic cell nuclear transfer (SCNT). In begrijpelijke taal gaat het ongeveer zo:
1. Cellen verzamelen en invriezen
Als baasje moet je vroeg handelen. Vaak worden al tijdens het leven van de hond kleine stukjes huid verwijderd, waarvan dan cellijnen worden opgekweekt en ingevroren in vloeibare stikstof. Dit is als het ware een genetische verzekering: je bewaart het DNA voor “ooit”.
Overlijdt je hond en zijn er nog geen cellen ingevroren? Dan moet extreem snel gehandeld worden en is succes minder zeker. Daarom laten sommige bekende baasjes, zoals Tom Brady, de cellen van hun hond preventief invriezen.
2. Een eicel ‘leegmaken’
In het lab begint klonen met een eicel van een andere hond (zelfde soort):
- Uit die eicel wordt de celkern met eigen DNA verwijderd.
- Je houdt een soort ‘lege eicel’ over, zonder genetische identiteit.
3. Kern van de te klonen hond inbrengen
Vervolgens:
- Haalt men de kern uit een huidcel van de hond die je wilt klonen.
- Die kern, met het DNA van jouw hond, wordt in de lege eicel geplaatst.
Vanaf dat moment draagt die eicel de genetische identiteit van je hond.
4. De cel ‘wakker maken’
Met kleine elektrische prikjes wordt de samengestelde cel geactiveerd:
- De cel gaat zich gedragen alsof ze pas bevrucht is.
- 2 cellen → 4 → 8 → 16…
- Tot er na ongeveer een week een blastocyst ontstaat (een pril bolletje cellen waaruit een embryo kan groeien).
5. Embryo in een draagmoeder
Die blastocyst:
- Kan worden ingevroren of
- Wordt in de baarmoeder van een draagmoeder-hond geplaatst.
Met veel geluk ontwikkelt het zich tot een zwangerschap en wordt er na de dracht een pup-kloon geboren.
Hoe groot is de kans dat het lukt?
Hier komt de nuance: klonen klinkt strak en high-tech, maar de praktijk is rommelig en inefficiënt.
- Bij het klonen van schaap Dolly (1996) was zij de enige overlevende van 277 pogingen.
- Nog steeds mislukt het merendeel van de embryo’s, doordat het DNA opnieuw “geherprogrammeerd” moet worden naar een soort nulstand: iets waar volwassen cellen niet voor gemaakt zijn.
- Er zijn vaak veel eicellen, meerdere draagmoeders en pure geluk nodig om 1 gezond kloonnest te krijgen.
Bij honden is dat nóg lastiger:
- Een teef ovuleert maar 1 à 2 keer per jaar.
- De eicellen zijn op dat moment nog niet rijp en moeten in het lichaam zelf nog verder rijpen.
- Dat maakt timing in het laboratorium extreem moeilijk.
Resultaat: honden worden wereldwijd maar mondjesmaat gekloond. Het is geen routineprocedure.
De tekst gaat onder de video verder >>
Kan je je hond in België of Nederland laten klonen?
België: mag het?
Op papier is België verrassend soepel:
- Klonen van huisdieren en sportpaarden is niet verboden, zolang het lab door de ethische commissies komt.
- Een algemeen Europees verbod op klonen voor voedselproductie kwam er nooit, dus in theorie kunnen sportpaarden en huisdieren gekloond worden.
De realiteit:
- Volgens professor De Schauwer kan men in België momenteel alleen cellen isoleren en invriezen.
- Het volledige kloningsproces (embryo maken, draagmoeder, etc.) wordt hier niet commercieel gedaan.
- De UGent is, voor zover bekend, de enige plek waar baasjes terecht kunnen om cellen te laten invriezen “voor later”.
Nederland
De situatie in Nederland is vergelijkbaar streng en terughoudend:
- Volledig commercieel klonen van honden wordt in Nederland niet aangeboden.
- Voor wie het toch wil, wijzen deskundigen doorgaans naar labs in de VS of Azië, met alle kosten en ethische discussies van dien.
Waar wordt een hond wél gekloond?
Wereldwijd zijn er een paar grote spelers:
- ViaGen Pets (Texas, VS): bekend van de klonen van o.a. Tom Brady, Barbra Streisand en Paris Hilton.
- Bedrijven in Zuid-Korea: waren lange tijd pioniers in het klonen van honden.
- Avantea (Cremona, Italië): richt zich in Europa vooral op het klonen van paarden; honden en katten doen ze niet commercieel.
Wie zijn hond écht wil klonen, komt al snel uit in de VS of Zuid-Korea, mét ingevroren cellen onder de arm.
Wat kost het om je hond te laten klonen?
Klonen is ver van goedkoop:
- Tom Brady zou naar schatting ± 50.000 euro betaald hebben voor de kloon van zijn pitbull.
- Katten zitten vaak iets lager qua prijs, maar nog steeds in het tien- tot twintigduizenden euro segment.
- Paarden klonen kan tot ± 85.000 euro kosten.
Daar komen bij:
- Vervoer van genetisch materiaal
- Eventuele reizen naar het lab
- Medische zorg voor draagmoeder en kloon
Voor de meeste baasjes is dit dus financieel onhaalbaar en voor wie het wel kan betalen, rijst de vraag: is dit wel de beste manier om met rouw om te gaan?
Lees ook: Huisdier overleden: dit kan én mag je doen.
Krijg je écht dezelfde hond terug?
Kort antwoord: nee.
Er zijn drie belangrijke redenen:
1. Het DNA is al niet 100% identiek
Hoewel de kern van de cel hetzelfde DNA bevat, zitten er verschillen in het mitochondriale DNA (het DNA in de “energiecentrales” van de cel). Dat komt van de eicel van de draagmoeder:
- Functioneel merk je dat waarschijnlijk niet.
- Maar genetisch is de kloon nooit een perfecte kopie.
2. Uiterlijk kan verschillen
Zelfs als het DNA bijna identiek is, kunnen details anders zijn:
- Pigmentcellen verspreiden zich willekeurig, dus een zwart-witte hond kan andere vlekken hebben.
- Denk weer aan eeneiige tweelingen: vaak héél herkenbaar, maar nooit 100% identiek.
3. Gedrag, karakter en relatie zijn uniek
Genen zijn maar een deel van het verhaal:
- Omgeving, opvoeding, ervaringen, trauma’s, gewoontes. Alles vormt een dier.
- De band die jij met je hond had, was gebouwd op jaren samenleven: jullie routines, grapjes, wandelroutes, momenten thuis op de bank.
- Dat kan een kloon niet zomaar kopiëren.
Professor Marie-José Enders-Slegers, expert in mens–dierrelaties, noemt klonen uit verdriet dan ook “een domme keuze”:
Een kloon is nooit het oorspronkelijke dier, niet qua gedrag, identiteit of relatie. Je gaat een overleden baby toch ook niet klonen?
De emotionele valkuil: klonen uit verdriet
Veel baasjes die klonen overwegen, hopen vooral één ding: hun hond “terugkrijgen”. Dat is begrijpelijk, maar ook precies de valkuil.
- Een kloon is een nieuw individu, geen terugkeer van je oude hond.
- Als je de kloon gaat vergelijken met je overleden hond, is de kans groot dat je teleurgesteld of verward raakt.
- In plaats van rouw verwerken, stel je de confrontatie uit en creëer je mogelijk nieuwe pijn, bij jezelf én bij het dier.
Verdriet om een overleden huisdier is rauw en echt. Maar veel deskundigen raden klonen dan ook af als rouwstrategie, omdat je:
- Je oude hond nooit terugkrijgt
- Een nieuwe hond belast met het ‘moeten zijn’ van een ander
- Je eigen rouwproces ingewikkelder maakt
Lees ook: Overleden huisdier: hoe ga je om met het verdriet? Tips.
Is je hond klonen dan nooit een goed idee?
Technisch kán het in bepaalde landen, en juridisch mag het in België als je een lab vindt dat het wil doen. Maar de vraag is minder “kan het?” en meer: “Wat wil ik écht?”
Wil je:
- De genen van je hond voortzetten om sport- of fokredenen?
- Of zoek je gewoon troost na verlies?
In het eerste geval kun je nog met laboratoria en specialisten in gesprek gaan (bijvoorbeeld rond paarden in de sportwereld). In het tweede geval is de eerlijkste, maar moeilijkste, route vaak:
- Je rouw accepteren
- De herinneringen koesteren
- En, als het zover is, een nieuw dier welkom heten omwille van zichzelf, niet als kopie
Zoek je vooral een manier om je hond te eren?
Foto’s, een pootafdruk, een urn, een boom in de tuin, een herinneringsboek of zelfs een tatoeage met zijn naam: er zijn veel manieren om jouw viervoeter dichtbij je te houden, zonder te doen alsof hij ooit exact terugkomt. Klonen is technisch indrukwekkend, maar het vervangt nooit de unieke ziel van de hond die jij hebt verloren.