Bron: © Canva. De groei van de financiële reserves is minder rooskleurig dan het lijkt.
De Nederlandse zorgsector lijkt financieel gezond. Veel instellingen hebben flinke reserves opgebouwd, gemiddeld ter hoogte van 2 maanden omzet. Op papier klinkt dat als een stevige buffer die rust en stabiliteit biedt. Maar schijn bedriegt. Experts waarschuwen dat deze financiële spaarpot niet automatisch betekent dat de zorg beter of toekomstbestendig is.
Hoe komen de reserves zo hoog?
De groei van de reserves is minder rooskleurig dan het lijkt. Het is namelijk niet het resultaat van hogere inkomsten of slimme winststrategieën, maar vooral van minder investeren.
- In de afgelopen 10 jaar daalde het investeringsniveau van 6,6% naar 4,7% van de omzet.
- Er werd minder uitgegeven aan digitalisering, verduurzaming en vernieuwing van gebouwen.
- Het rendement van 2,4% in 2024 is grotendeels het gevolg van uitstelgedrag, niet van structurele groei.
Met andere woorden: zorginstellingen vullen hun spaarpot door noodzakelijke verbeteringen vooruit te schuiven.
Een buffer zonder zekerheid voor goede zorg
Een dikke reserve lijkt een geruststelling, maar biedt in de praktijk weinig garanties. Waarom?
- Kwaliteit van zorg komt onder druk te staan als er niet wordt geïnvesteerd in personeel en moderne hulpmiddelen.
- Verouderde gebouwen en infrastructuur maken het werk minder efficiënt en verhogen kosten op termijn.
- Innovatie en digitalisering worden afgeremd, terwijl die juist hard nodig zijn voor betaalbare en toegankelijke zorg.
Daarom noemen deskundigen deze reserves soms een vorm van schijnveiligheid: het geld is er wel, maar het lost de echte problemen niet op.
Lees ook: Vertrek zzp’ers in de zorg jaagt werkdruk op: lukt het om kwaliteit te waarborgen?
Gevaren van uitstelgedrag
Het opsparen van geld lijkt aantrekkelijk, maar kent grote risico’s:
- Groeiende zorgvraag: de vergrijzing en toename van chronische ziekten vragen om meer capaciteit.
- Personeelstekort: zonder investeringen in opleiding en behoud blijft de werkdruk hoog.
- Duur externe krachten: instellingen huren steeds vaker tijdelijk personeel in, wat structureel veel duurder is.
- Vicieuze cirkel: hoe langer investeringen uitblijven, hoe groter de achterstand en hoe duurder de inhaalslag.
Volgens een analyse van EY staat de zorg ondanks de meevallende cijfers juist onder grote druk.
Wat is er nodig voor een gezonde toekomst?
Om de zorg toekomstbestendig te maken, moet het opgebouwde geld gericht worden ingezet. Experts wijzen op 3 speerpunten:
- Investeren in digitalisering en innovatie. Denk aan e-health, slimme hulpmiddelen en efficiëntere administratieve systemen. Dit maakt de zorg toegankelijker en verlaagt de werkdruk.
- Aandacht voor personeel. Opleiden, behouden en ontlasten van zorgmedewerkers moet topprioriteit zijn. Zonder mensen geen zorg.
- Verduurzaming en moderne woonvormen. Toekomstbestendige gebouwen en nieuwe woonconcepten voor ouderen zijn cruciaal om de vraag naar zorg te kunnen opvangen.
Daarnaast kan schaalvergroting een rol spelen: grotere instellingen zijn vaak beter bestand tegen financiële druk. Wel blijft het belangrijk om persoonlijk contact en kleinschaligheid te behouden.
Lees ook: Zelfstandig wonen wordt senioren onmogelijk gemaakt door verdwijnende voorzieningen.
Stagnatie en meer druk
De zorgsector lijkt financieel sterk met hoge reserves, maar dit beeld is misleidend. Het geld is niet het resultaat van groei, maar van uitgestelde investeringen. Zonder actie dreigt de zorgkwaliteit te stagneren en neemt de druk op personeel en middelen alleen maar toe.
Wie de zorg echt gezond wil houden, moet verder kijken dan de boekhouding. Investeren in mensen, innovatie en duurzaamheid is noodzakelijk om te voorkomen dat de volle spaarpotten straks niets meer waard zijn.
Bronnen:
Telegraaf, EY, BNR