Zelfstandig wonen wordt senioren onmogelijk gemaakt door verdwijnende voorzieningen

Bron: © Canva. Zelfstandig blijven wonen wordt voor ouderen steeds prroblematischer.  

---

Zelfstandig wonen lijkt hét credo van de overheid, maar in de praktijk wordt het voor de ouderen steeds ingewikkelder. Volgens de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) verdwijnen basisvoorzieningen als supermarkten, huisartspraktijken en bibliotheken juist uit de buurt. Dit maakt zelfstandig wonen moeilijker in plaats van makkelijker.

Tegenstrijdige ontwikkeling

Nederland vergrijst in rap tempo. Steeds meer mensen bereiken een hoge leeftijd, terwijl de overheid inzet op zelfstandig wonen. Het idee: je blijft langer in je eigen huis, regelt hulp in de buurt en doet mee aan het sociale leven.

In werkelijkheid merk je dat voorzieningen om je heen verdwijnen. Dat staat haaks op de oproep om langer thuis te blijven wonen.

‘Voorzieningen zijn cruciaal als je ouder wordt’

De RVS waarschuwt in een nieuw rapport dat de overheid te weinig doet om deze basisvoorzieningen te behouden. En juist deze voorzieningen zijn cruciaal als je ouder wordt. Want hoe red je je nog als je slecht ter been bent, weinig vervoer hebt en de supermarkt of huisarts ineens kilometers verderop zit?

“De overheid verwacht zelfstandigheid, maar haalt de randvoorwaarden juist weg,” aldus de RVS.

De tekst gaat onder de berichten verder >>

Wat merk jij in de praktijk?

Het verdwijnen van voorzieningen raakt vooral kleinere dorpen en wijken. Je merkt het bijvoorbeeld aan:

• De supermarkt sluit en maakt plaats voor nieuwbouw, waardoor je voor je boodschappen verder moet reizen.
• Buurthuizen verdwijnen, waardoor je minder makkelijk andere mensen ontmoet.
• Openbaar vervoer rijdt minder vaak of stopt helemaal, zodat je afhankelijker wordt van familie of buren.
• De huisarts verhuist naar een andere plaats na een fusie, waardoor je reistijd toeneemt.
• Banken, geldautomaten, brievenbussen steeds verder weg.
• Parkeerautomaat verdwijnt steeds sneller uit het straatbeeld.

Al deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat zelfstandig wonen niet vanzelfsprekend is, terwijl dit wel de maatschappelijke verwachting blijft.

Druk op mantelzorgers neemt toe

De overheid gaat er steeds meer vanuit dat jij een beroep kunt doen op mantelzorg. Kinderen, kleinkinderen en buren worden aangesproken om zorgtaken op te pakken. Maar ook zij staan onder druk.

Veel mantelzorgers combineren werk, gezin en zorg. Dat levert spanning en stress op, zeker als voorzieningen verder wegvallen. De zogeheten spagaat is herkenbaar voor velen: je wilt je vader of moeder helpen, maar tegelijkertijd vraagt je werk meer uren en vraagt je gezin aandacht.

“De belasting voor mantelzorgers neemt fors toe als lokale voorzieningen verdwijnen,” schrijft de RVS.

Het gevolg: gezinnen raken sneller overbelast en mantelzorgers voelen zich tekortschieten, zowel richting hun familie als in hun werk.

Lees ook: Thuisplusflat biedt senioren zelfstandig wonen met zorg en sociaal contact.

Een integrale aanpak is nodig

De RVS benadrukt dat beleid nu te veel versnipperd is. Er wordt gekeken naar losse thema’s als zorg, wonen en werk, maar vergrijzing raakt alle generaties tegelijk. Alleen een samenhangende aanpak kan voorkomen dat de druk te groot wordt.

Volgens het rapport is het noodzakelijk dat de overheid:

• Basale voorzieningen bereikbaar houdt, zoals winkels, zorg en openbaar vervoer.
• Mantelzorgers actief ondersteunt, zodat zij hun zorgtaken vol kunnen houden.
• Samenhangend beleid voert, dat rekening houdt met ouderen, gezinnen en jongeren.

Kortom: de overheid moet niet alleen vragen dat je zelfstandig blijft wonen, maar ook de randvoorwaarden scheppen die dat mogelijk maken.

Wat kun jij zelf doen?

Hoewel veel verantwoordelijkheid bij de overheid ligt, kun je zelf ook stappen zetten om je situatie te verbeteren. Enkele mogelijkheden:

• Meld je bij de gemeente en kaart aan hoe belangrijk lokale voorzieningen zijn voor jouw dagelijks leven.
• Werk samen met buurtbewoners aan initiatieven zoals een boodschappendienst of een gezamenlijke ontmoetingsplek.
• Vergroot je netwerk, bijvoorbeeld via een vereniging, kerk of lokale club. Dit kan steun geven en voorkomt isolement.

Door je stem te laten horen en samen op te trekken, vergroot je de kans dat er in jouw wijk oplossingen komen.

Samen oud worden

Oud worden in Nederland vraagt steeds meer creativiteit, betrokkenheid en samenwerking. Zelfstandig wonen blijft het streven, maar zonder supermarkt, huisarts of ov-verbinding in de buurt wordt dat eerder een last dan een luxe.
Blijf erover praten, met je familie, buren en de gemeente. Alleen zo blijft zelfstandig wonen haalbaar én leefbaar.

Bronnen:

Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS), NOS, Trouw