Bron: © Instagram.
De docuserie Fortuyn: On‑Hollands, over het leven en de moord op Pim Fortuyn roept heftige reacties op. Emoties, debat en reflectie over immigratie, identiteit en polarisatie worden er weer door aangewakkerd. Vanaf het moment dat de 8-delige serie op de buis is verschenen, worden weer gevoelige snaren geraakt.
Het werkelijke verhaal van Fortuyn gaat niet alleen over hem, maar over ons allemaal. Wij zijn de voedingsbodem
Wit Nederland
In Nederland klinken erkenning, verbazing en soms verontwaardiging. Zo stelt regisseur Menna Laura Meijer dat de serie eigenlijk niet primair over Pim Fortuyn zelf gaat, maar over ‘wit Nederland’. En de manier waarop identiteit en macht worden bepaald. De documentaire houdt de samenleving een kritische spiegel voor.
Bekende Nederlanders laten zich ook horen. Zo zegt voormalig LPF-medewerker Hans Smolders over Fortuyn: “Pim was geen racist. Hij was maatschappijkritisch.” De uitspraak ventileert hoe verdeeld de meningen zijn, en hoe de serie deze verdeeldheid weer blootlegt.
Lees verder onder de video >>
Herkenning en scherp commentaar
De docuserie brengt mensen met verschillende achtergronden aan het woord: bondgenoten, critici, tegenstanders en mensen met een biculturele achtergrond. Het leidt tot een diversiteit aan meningen. Veel kijkers herkennen thema’s die begin deze eeuw speelden: migratie, integratie, identiteit, maatschappelijke ongelijkheid. Ze zien dat deze thema’s nog steeds actueel zijn.
Anderen uiten hun onvrede. Het debat vervalt volgens hen in oude beelden en een stereotiepe verhaallijn. Zo beweert een opiniestuk in Wynia’s Week dat de documentaire ‘een karikatuur maakt van allochtoon- en autochtoon Nederland’.
Een recensent merkt op: “Imposante docuserie … laat zien hoe Nederland is verrechtst. Zijn verhaal wordt verteld en daarmee bepaald door witte mannen.”
Waarom deze opschudding?
De opschudding ontstaat omdat het zichtbare ongenoegen van begin jaren 2000 wordt gekoppeld aan de huidige politieke situatie. De serie laat zien hoe Fortuyn met zijn scherpe uitspraken over migratie en de islam een breed maatschappelijk ongenoegen wist te vangen, dat tot op de dag van vandaag doorklinkt. “Wij zijn het racisme van Fortuyn nooit als probleem gaan zien, maar meer als fenomeen.” wordt in De Volkskrant geopperd. Op sociale media merken kijkers op dat de serie hen dwingt stil te staan bij vragen over identiteit, samenleven en nationalisme.
‘Wij zijn de voedingsbodem’
Meijer: “Het werkelijke verhaal van Fortuyn gaat niet alleen over hem, maar over ons allemaal. Wij zijn de voedingsbodem.” Dit statement werkt door in de reacties: voor sommigen verhelderend, voor anderen provocerend. Er is erkenning dat de documentaire zeldzame archiefbeelden en ongehoorde verhalen brengt. Tegelijkertijd klinkt kritiek dat de serie teveel focust op ‘wit Nederland’ en daarmee andere perspectieven marginaliseert.
Actuele maatschappelijke spiegel
De docuserie Pim Fortuyn raakt dus niet alleen oude snaren maar stelt ook vragen voor nu. De aandacht in de media is groot. Zowel in recensies als in opiniestukken wordt gesproken over de verbanden tussen het Fortuyn-tijdperk en de hedendaagse politieke context.
Omdat het thema migratie, identiteit en polarisatie vandaag nog altijd volop speelt, voelt de serie voor veel kijkers urgent. Een recensent stelt: “Sinds zijn overlijden klinkt zijn gedachtegoed luider dan ooit.”
Lees verder onder het bericht >>
‘Een schizofrene documentaire’
De serie wordt gezien als belangrijke bijdrage aan de recente geschiedschrijving maar ook als ‘gemiste kans’ omdat de nasleep van Fortuyns partij te weinig behandeld wordt. Een kritisch stuk stelt dat de documentaire ‘een schizofrene documentaire’ is waarin archiefbeelden prachtig zijn maar worden onderbroken door ‘lieden met een dubbele ideologische agenda’.
Een meer positieve review prijst de combinatie van archiefmateriaal en persoonlijke verhalen. Het zet de kijker op scherp.
Waarom het gesprek blijft?
De opgelaaide discussies laten zien dat de serie verder gaat dan een retrospectief. Hij zet aan tot nadenken over hedendaagse dilemma’s. Zijn we als samenleving werkelijk verder gekomen? Zijn de problemen opgelost of alleen herverpakt?
Reacties wijzen erop dat de thema’s van migratie, integratie, identiteit en veiligheid weer volop in de aandacht staan en dat de toon, stijl of context wellicht veranderd is, maar de kernvraag vaak gelijk blijft.
Bronnen:
NPOdoc.nl, VPRO, Parool