Hoe komen wetenschappers er achter hoe oud fossielen zijn?

Datering van fossielen gebeurt op een paar manieren (meestal meerdere, zodat eventuele fouten gecorrigeerd kunnen worden).

- Hoe dieper iets zit, hoe ouder het is. Nieuwe sedimentlagen vormen zich over oudere, en als het gebied sterke verandering ondergaat, ontstaan duidelijke lagen. (http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/6/6d/GRANDVIEWREVB.jpg) De strepen zijn duidelijk zichtbaar, dat zijn verschillende aardlagen, met verschillende leeftijd. Na veel onderzoek wereldwijd bleken deze lagen wereldwijd in dezelfde volgorde terug te vinden te zijn - al waren ze nergens volledig aanwezig. Dit komt omdat aardlagen alleen vormen in perioden van specifieke egologische activiteit (uit m’n hoofd moet de aardplaat zakken, maar dat weet ik nu even niet 100% zeker).

- Het dateren van deze aardlagen gebeurt door radioisotopische meting. Vulkanische activiteiten laten een laag gestolt gesteente achter, waarin radioactieve atomen zitten. Voordat deze stolt kunnen deze nog ontsnappen en interacteren met de wereld eromheen, maar na het stollen zitten deze vast in het gesteente. Omdat deze radioactief zijn, zullen deze met de tijd vervallen tot andere stoffen. De tijd dat hieroverheen gaat (halfwaardetijd) is voor een heleboel stoffen bekend (wegens grondige onderzoeken en herhaalde experimenten). Als je in het gestolde gesteente kunt uitvinden hoeveel deze beide stoffen (de oorspronkelijke, en de reststof) voorkomen, in verhouding tot elkaar, kun je dus redelijk nauwkeurig berekenen hoe oud die laag gesteente is. Omdat de aardlagen wereldwijd herkenbaar identiek zijn, kun je dus op basis van deze vergelijking wereldwijd van dezeldfe aardlaag verwachten dat deze ongeveer even oud is. In het ideale geval bevestig je de vondsten door te dateren op basis van verschillende radioisotopen, of vanaf andere locaties. Dit heeft tot nog toe niet tot onmogelijke resultaten geleid, maar bevestigt de vondsten. Halfwaardetijden varieren van enkele seconden tot miljarden jaren, dus hieruit kun je overlappende en aanvullende klokken halen.

- Individuele fossielen zelf kunnen ook gedateerd worden, maar dat is wat lastiger. De meest gebruikte variant hiervoor is Carbon-14 datering, maar die is nauwkeurig tot slechts zo’n 45.000 jaar geleden (en voor een deel gestaafd met dendrochronologie (boomringen) die zelf ook meer dan 10.000 jaar teruggaan). Dit verloop op dezelfde manier, maar wordt tevens gestaafd met informatie van de grond waarin het gevonden is.

(+Vervolg)