Wilskracht is eigenlijk niks meer of minder dan een naampje dat we geven aan de mate waarin iemand in staat is zijn of haar behoeftenbevrediging uit te stellen of de juiste keuzes te maken en daarbij lange-termijn-positieve keuzes boven korte-termijn-positieve keuzes te laten prevaleren. En daar zijn we verrekte slecht in.
Als we NU moeten kiezen tussen een (heerlijk) blokje kaas en een (lang niet zo heerlijk) plakje komkommer, laat het feit wat dat over een periode van tien jaar met je gewicht doet, volkomen koud. Hetzelfde mechanisme zien we in werking treden bij bijvoorbeeld verslavingen.
Mensen hebben een uitgesproken vrije wil, die echter door impulsen vaak volledig overschaduwd wordt, en in het huidig maatschappelijk denken zelfs volledig dreigt te worden uitgeschakeld. In plaats van ons te (leren) realiseren dat we het product zijn van grotendeels onze eigen keuzes (ook in wat we doen met de dingen die ons 'overkomen'), leren we dat er ' iets' in ons is dat maakt dat we keer op keer bezwijken voor dingen die slecht voor ons zijn.
Maar om dat op te lossen, zouden we dan weer over de nogal moeilijk te vatten 'wilskracht' moeten beschikken. Waardoor je bij een hardnekkig slechte gewoonte, zowel slachtoffer als slappeling bent.
Natuurlijk kun je jezelf trainen in langetermijndenken en uitstellen van behoeftenbevrediging. Mensen die stoppen met roken of lang een (nutteloos) streng dieet volgen, zijn daar een goed voorbeeld van. En dat zou je kunnen zien als een vorm van ' trainen van wilskracht' ; de mate waarin je besluit gebruik te maken van je vrije wil boven het volgen van je instincten. Hoe meer je dat als kind geleerd hebt, hoe makkelijker het is, al lijkt er ook wel sprake te zijn van een zekere aanleg. Feit is dat als je je vrije wil helemaal niet gebruikt, en je laat regeren door impulsen en omstandigheden, je uiteindelijk een behoorlijk moeilijk leven voor de boeg hebt.