Wat ademt een vis voor stoffen in en uit?

Vissen halen via hun kieuwen zuurstof uit het water, waarvan sommige vissen ook zuurstof uit de lucht boven het water halen.

Toegevoegd na 8 minuten:
Met hun bek komt het water naar binnen en met de hulp van de kieuwen halen zij zuurstof uit het water.

Als een mens de longen vol zuigt met normale, niet vergiftigde buitenlucht, dan gaat voornamelijk stikstof en zuurstof naar binnen en zeer kleine hoeveelheden andere gassen (al of niet edel) alsmede (fijn)stof en bacteriën.
De uitgeademde lucht bevat voornamelijk (alle) stikstof en een groot deel van de ingeademde zuurstof, kooldioxide, vluchtige organische stoffen (slechte adem?), misschien ethanol (voor het blaaspijpje :-) en vooral ook waterdamp.
Wat door het lichaam wordt opgenomen of anderszins achterblijft: zuurstof, edelgassen (sporen) en een deel van de eventueel aanwezige bacteriën. (Fijn)stof kan blijven hangen in de longen of in de stoffilters die het onderweg tegenkomt in neus of luchtpijp.

Bij vissen zien we wat verschillen.
Er wordt als het ware een hap water "ingeademd", met daarin onder andere wat opgeloste zuurstof.
Door de kieuwen wordt alleen het zuurstof opgenomen. Tegelijkertijd geven de kieuwen afvalstoffen af: kooldioxide, ammonium en ammoniak.
De vis "ademt" dus al het water, met alles wat daarin zat weer uit, behalve het grootste deel van de zuurstof, en aangevuld dus met de kooldioxide, ammonium en ammoniak.

(De gegeven bron is slechts één van de vele mogelijkheden)

Er zit geen fundamenteel verschil tussen wat betreft CO2 en zuurstof. Net zoals bij de mens kun je bij vissen via de gaswisseling precies bepalen wat ze met hun eten doen. Voor vissen is dat vaak een probleem, omdat water maar weinig zuurstof bevat en ook nog minder zuurstof naarmate de temperatuur hoger wordt en de vis meer zuurstof nodig heeft.
De kieuwen kunnen echter nog wel wat meer uitwisselen. Omdat ammoniak erg goed oplosbaar is in water kunnen vissen ammoniak ook via de kieuwen weer uitscheiden zonder er eerst ureum van gemaakt hoeft te worden. In de praktijk produceren vissen soms ook wel ureum in de nieren om ammoniak kwijt te raken. Ook kunnen vissen actief ionen uitwisselen met name Cl- kan uitgewisseld worden voor HCO3-. Omdat vissen meestal niet in osmotisch evenwicht met hun omgeving zijn, zijn de kieuwen behalve als ademhalingsapparaat ook belangrijk bij het handhaven van de osmotische waarde van het bloed.
Een ander interessant mechanisme bij vissen is de zwemblaas die met gas gevuld kan worden ondanks zeer grote tegendrukken (30 Bar of meer). In de gasklier op de zwemblaas wordt door plaatselijke verhoging van de zuurgraad het zuurstof losgemaakt van het hemoglobine en komt het als gas in de zwemblaas terecht. Het bloed dat terugstroomt van de gasklier gaat via een tegenstroomnetwerk, zodat de oorspronkelijke bloedwaardes weer worden hersteld.