Bij welke dieren kunnen verwijderde lichaamsdelen weer teruggroeien?

Zeesterren hebben een enorm herstellingsvermogen. Wordt een arm afgerukt, dan groeit deze weer aan. Zelfs als een zeester vier armen verliest, kan zij deze regenereren. De nieuwe armen blijven wel korter dan de oorspronkelijke, waardoor het dier er soms uitziet als een staartster.

Regeneratie komt inderdaad bij een heleboel dieren voor, waarvan voornamelijk amfibieen, kreeft- en insectachtigen. Meestal gaat het alleen om pootjes/ledematen, soms ook een staart.

Het ' hoogste' dier waarvan we weten dat hij stukjes lijf (vingerkootjes) terug kan krijgen en in zijn algemeenheid van vrij ernstige verwondingen kan herstellen, is de muis.

Kwallen hebben ook een ongelooflijk regeneratievermogen. Bij een proef waarbij een kwal door een gaas werd geperst (en dus in honderden stukjes uiteenviel) waren er na een paar weken honderden kleine kwalletjes.

Een van de meest bijzondere dieren is toch wel de axolotl. Niet alleen omdat deze salamandersoort er zo gek uitziet. Maar ook omdat hij speciale cellen heeft. Daardoor kunnen delen van zijn lichaam opnieuw aangroeien! Is hij een poot kwijt, dan krijgt hij na een tijdje gewoon een nieuwe. Zelfs delen van zijn hersenen kunnen teruggroeien!

Toegevoegd na 9 minuten:
Een kleine worm is tot grote dingen in staat; het diertje kan een geamputeerd lichaamsdeel geheel regenereren. Hoe de worm dat doet, was lang een raadsel, maar wetenschappers hebben het betreffende gen nu gevonden. Goed nieuws, want wij mensen kunnen de techniek van de worm goed gebruiken.

Een worm kan zelfs wanneer hij zijn eigen hoofd kwijtraakt, een nieuw brein en omhulsel ‘kweken’. De dieren hebben volwassen stamcellen die continu worden aangemaakt en in vrijwel elke soort cel kunnen worden veranderd. Ook hebben ze genen die ervoor zorgen dat de cellen vervolgens op de juiste plaats terecht komen en de juiste vorm, grootte en oriëntatie hebben.

Wonderlijk. Maar nu ook verklaarbaar. Wetenschappers hebben het gen dat de cellen aanstuurt namelijk gevonden. “Wij wilden begrijpen hoe stamcellen in elk dier kunnen samenwerken en beschadigde of missende organen en weefsel kunnen vervangen,” vertelt onderzoeker Aziz Aboobaker.

De techniek van de wormen kan volgens de wetenschappers ook voor de mens veel betekenen. “Als we weten wat er gebeurt wanneer weefsel onder normale omstandigheden wordt geregenereerd, kunnen we uitvogelen hoe we beschadigde en zieke organen, weefsels en cellen op een georganiseerde en veilige manier kunnen vervangen. Bijvoorbeeld na een ongeluk of ziekte. Dat zou bijvoorbeeld ook een goede behandeling van alzheimer kunnen zijn.” Ook geeft de worm inzicht in wat er gebeurt wanneer cellen zich tijdens het proces van regeneratie verkeerd ontwikkelen en bijvoorbeeld leukemie veroorzaken.

Het kan bij alle dieren, zelfs bij mensen, maar niemand heeft zin om vijftien jaar met een open wond rond te lopen. Het is bekend van salamanders in de waterfase, maar in principe kan het altijd als de wond maar vochtig en open blijft in een soort celkweekvloeistof, dan is al de informatie nog aanwezig om weer een compleet lichaamsdeel te maken. Het probleem is dat mensen en andere landdieren littekenweefsel aanmaken.
De regeneratie van de staart bij hagedissen is verre van volmaakt en het nieuwe stompje is niet erg fraai.
Bij insecten en kreeften groeien de lichaamsdelen wel weer terug, bij elke vervelling, worden ze weer wat groter.

Het soort wormen Planaria kan helemaal teruggroeien vanaf de staart als je hem doormidden snijd. (Zie filmpje bij bron. Cool filmpje.)