Waarom heeft Amsterdam twee universiteiten?

De VU is opgericht op 20 oktober 1880 door een groep orthodox-protestante christenen onder leiding van Abraham Kuyper (tevens oprichter van de Anti-Revolutionaire Partij), omdat zij de al bestaande theologie-opleidingen aan andere universiteiten te vrijzinnig vonden. Het woord vrij in de naam doelt op het vrij zijn van bemoeienissen van kerk en staat, daar zij alleen gebonden was aan het Woord van God.
------
De universiteit van Amsterdam is openbaar en het was dus een geloofskwestie.

Lange tijd kon alleen de rijksoverheid universiteiten stichten. In de 19e eeuw waren er drie Rijksuniversiteiten in Nederland: Leiden, Groningen, Utrecht. De Hoger Onderwijs-wet van 1876 paste de 'vrijheid van onderwijs' ook toe op de universiteiten. Ook anderen konden nu onder bepaalde voorwaarden universiteiten stichten. De eerste die dit deed was de gemeente Amsterdam, die in 1878 de Gemeentelijke Universiteit stichtte (nu de UvA), de tweede was een groep gereformeerden, die in 1880 de Vrije Universiteit (VU) stichtte, ook in Amsterdam.