Valt de handelwijze van sommige winkeliers onder eigenrichting (zie toelichting)?

+1 Voor in ieder geval een duidelijk antwoord, nu echter even het volgende daarover. Op de site van de stichting op deze lokatie: http://www.overlastdonatie.nl/betalen.html lees ik dit: "Een winkelier lijdt schade door de tijd die hij bezig is met de afhandeling van winkeldiefstal. Vastgesteld is dat de schade €151,- bedraagt. Dit komt door de tijd en aandacht die de winkelier heeft moeten besteden aan de afhandeling en de aangifte van de winkeldiefstal." Ik kon bij de vraag wegens ruimtegebrek dit niet meer toevoegen, maar, waar blijft in deze situatie de redelijkheid. In die zin dat de winkelier in het individuele geval van deze winkeldiefstal niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij inderdaad precies € 151,00 schade heeft. Begrijp me niet verkeerd, als een winkelier schade lijdt ben ik het er zonde meer mee eens dat de dader dit vergoedt, maar in welk stadium van het op deze site voorgestelde proces maakt de winkelier aannemelijk dat hij inderdaad dat bedrag aan schade had? In het citaat staat zelfs dat dit is vastgesteld, terwijl elders staat dat het om een gemiddelde gaat. Dit doet me een beetje te veel denken aan de exorbitante schadevergoedingen die soms in auteursrechtenzaken worden geëist, zonder dat die goed onderbouwd zijn, daar komt bij dat dit in principe buiten de rechter om gaat. Daarbij komt nog dat de winkelier maar € 90,00 van dit bedrag ontvangt via deze constructie. Je zegt er is geen overeenkomst met de dief (althans hij is vrij om al dan niet een overeenkomst aan te gaan), elders op de hierboven genoemde site staat echter dit: "Mocht u het SODA-formulier niet hebben ondertekend, dan heeft dat geen invloed op de rechtsgeldigheid. U dient de schade te vergoeden. Immers de aansprakelijkheidsstelling kan eenzijdig opgelegd worden."

Sorry, ik had ook hierboven geen ruimte meer. Natuurlijk kan SODA iemand als gemachtigde van de winkelier aansprakelijk stellen, maar ze doen het voorkomen alsof er wel een overeenkomst is, althans of er dwang kan worden uitgeoefend. Mijns inziens is er pas sprake van dwang als de rechter ook een schadevergoeding toekent, in het strafproces of in een eventuele civiele zaak. Naar mijn mening hoort dit ook in het strafproces thuis, want totdat dat afgerond is is de winkeldief slechts verdachte. Overigens heb ik ook twijfels bij de behandeling van persoonsgegevens door de politie, het OM en deze stichting. Ze willen de aangesloten winkelier een formulier laten invullen met persoonsgegevens nadat hij de verdachte heeft aangehouden. Het vragen naar een identiteitsbewijs en / of anderszins vaststellen van de identiteit is echter voorbehouden aan de opsporingsambtenaar. Op de site staat dit over dat laatste onderwerp: Zodra u een winkeldief heeft aangehouden, schakelt u de politie in. U vult het aangifteformulier voor de politie en het OverlastDonatie formulier in terwijl u op de politie wacht. De politie en de winkeldief krijgen beide een afschrift van het formulier. Het derde afschrift stuurt u naar de Stichting OverlastDonatie (SODA). Dit vereist dus een winkelier die, al dan niet onder dwang of valse voorwendselen de identiteit van de verdachte moet vaststellen, anders heeft het formulier geen waarde. Daarna stuurt hij deze persoonsgegevens door naar die stichting, dat zou, zo ben ik van mening, ook wel eens een handeling kunnen zijn die relevant is op het gebied van bepaalde privacywetgeving.

Dan nog een ding. Natuurlijk is het beter als de dief veroordeeld wordt, dat ben ik met je eens, maar ik heb het idee dat een private partij (de winkelier, dan wel de stichting) zich daar op oneigenlijke wijze mee bemoeit in deze constructie.

De winkelier mag wel naar de identiteit van de dader vragen. De dader hoeft die niet te geven. Het bedrag van € 151 is een gemiddelde. Als de dader denkt dat er minder schade is, zou hij niet akkoord moeten gaan. Juist omdat er geen overeenkomst is, zal de winkelier de dader aansprakelijk moeten stellen als deze niet ingaat op de deal.
Al met al vind ik het wel meevallen met de onrechtmatigheid van de handelswijze van deze stichting. Het enige dat fout kan gaan, is dat de dader akkoord gaat in de veronderstelling dat hij dan niet strafrechtelijk vervolgd zal worden. Die indruk zou kunnen ontstaan. Dit is echter een beslissing van de officier van justitie. Daar gaat de winkelier niet over. Bovendien zou de winkelier in de verleiding kunnen komen een veel hoger bedrag te vragen en zodoende de dader te chanteren.

Ik begrijp je standpunt, echter als je het dan toch over chanteren hebt, wie zegt mij dat die €151,00 wel zo'n goede deal is. Omdat een of ander ver van mijn bed clubje (die stichting) zegt dat dat een gemiddelde is hoeft het toch in de verste verte niet overeen te komen met de daadwerkelijke schade? Stel dat de winkelier zelf of een van zijn personeelsleden hier 30 minuten mee kwijt zou zijn, we gaan even uit van iemand die vaker met het bijltje heeft gehakt, is het dan redelijk om daar 151 euro voor te rekenen? Zo niet dan neigt dit vastgestelde bedrag (dat overigens ook op het bord staat in de vestiging van Action waar ik het vandaag zag hangen) mijns inziens eerder naar een door de winkelier (via de stichting) vastgestelde boete of een vorm van punitive damages. Een boete kan voor zover ik weet alleen binnen het strafrecht of bestuursrecht en anders alleen indien bedongen via bijvoorbeeld algemene voorwaarden, maar daar wringt de schoen, want er is geen overeenkomst. Punitive damages is een Amerikaanse gewoonte die wel wat komt overwaaien, bijvoorbeeld in verkapte vorm met auteursrechtenzaken, maar ik vind niet dat we dat moeten willen en zeker niet buiten de rechtszaal.

Overigens heb je ook gelijk m.b.t. de identiteit, maar dit leidt volgens mij wel gauw tot een winkelier die iets te overijverig wordt en de 'dader' maar vast even fouilleert om zijn identiteitsbewijs te vinden.

Nog een citaat dan, uit een interview met de bedenker van dit systeem (bron: http://www.crimi.nl/persberichten.php?page=pb01&PHPSESSID=d864e77f31ec8450ce81b97ced9576f8 ): "Op het moment dat een dief, ondanks die borden, besluit toch iets te stelen, schendt hij een overeenkomst, aldus Van Os. Wordt een dief betrapt, dan vult de ondernemer een formulier in, verstrekt door de stichting. De dief, de stichting en de politie krijgen daar een afschrift van. "Wij nemen zijn vordering vervolgens over en handelen het af. Wij blijven de zaak vervolgens volgen," aldus Van Os. Als de dief weigert zijn gegevens te geven, zal de politie die verstrekken" Hier spreekt de bedenker Van Os dus zelf over een overeenkomst. Dit vind ik op zijn minst pionierswerk gezien de toelaatbaarheid van een dergelijke afgedwongen overeenkomst, ook vind ik het een beetje lijken op wat ik begrijp van 284 Sr (enige andere feitelijkheid). Ten tweede komt uit dit citaat ook weer duidelijk de persoongsgevenskwestie naar voren. Op basis waarvan zou de politie hieraan medewerking moeten verlenen?

+1 Natuurlijk is deze regeling als een soort schikkingsvoorstel van een private partij (te weten de winkelier via de stichting) op te vatten, maar zo wordt het niet gebracht. Er wordt gesuggereerd op de site dat je als verdachte van winkeldiefstal (want we hebben het nog steeds over een verdachte, hoewel ook daaraan naar mijn mening enigszins voorbijgegaan wordt) verplicht bent de €151,00 te betalen. Op mij komt dit over als een private partij (de stichting, namens de winkelier) die op de stoel van de rechter gaat zitten, te meer daar er naar mijn mening voorbijgegaan wordt aan de redelijkheid van de hoogte van het bedrag. De daadwerkelijke schade kan wel €5000,00 zijn, of bijvoorbeeld maar €15,00, nergens wordt de winkelier ertoe gedwongen zijn schade aannemelijk te maken en nergens wordt iets geregeld voor als de verdachte het niet eens zou zijn met deze manier van afhandelen. Ik begin me dan ook af te vragen of hier sprake zou kunnen zijn van een verboden vorm van dwang, in die zin zou het namelijk wel eigenrichting kunnen worden genoemd.