Back to frontpage
Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Hoe is de tussen-s ontstaan?

Ik zat zo weer eens een stukje te vertalen en liep tegen de woorden leverancier(s)code en leverancier(s)gegevens aan. Schrijf je dat nu met of zonder tussen-s (Dat is hier NIET de vraag!), vroeg ik mij zo af.

Toen ik ging zoeken, bleek dat het een vrije kwestie is, je kunt in veel gevallen zelf kiezen wat je doet.

Maar 't lijkt me dat 't ergens een overblijfsel van is, dat we nu niet meer begrijpen, dus vaak maar wat doen, net als dat geneuzel met de tussen-n, dat zelfs de taalexperts niet meer snappen.

Waar komt die tussen-s nou vandaan? Gebaseerd op een oude naamval wellicht?

Verwijderde gebruiker
12 jaar geleden
in: Taal
891

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Het beste antwoord

Dat heb je goed ; het is een overblijfsel van naamvallen, en wel de genitief.

Je voorbeeld , leverancierscode, is een uitvloeisel van 'des leversanciers code' , en rechtstreeks te vergelijken met de (eveneens archaïsche) Duitse constructie des Mannes Haus (waar men tegenwoordig liever spreekt van das Haus des Mannes).

Eigenlijk hoort die tussen-s dus alleen bij woorden die vroeger in de genitief een s kregen, maar omdat er al ettelijke generaties geen gebruik meer wordt gemaakt door deze constructie, weet eigenlijk niemand meer precies wanneer en waar dat was, dus zal er wel eens een sje tussen zijn gevoegd waar dat niet hoort, of weggelaten waar dat wel hoort, nagelang het beter paste bij de uitspraak.

(Net zoals we nu niet meer weten of woorden vroeger op een klinker+ s of een klinker+sch eindigden, en we dus niet meer kunnen zien of een meervoud een ss (bossen) of een z (huizen) krijgt. Dat wordt meer en meer uit je hoofde leren - wat pas echt lastig wordt als een taal je moedertaal niet is. Een zelfde verschijnsel zullen we krijgen wanneer bijna niemand meer weet of iets DE of HET was - wat al in redelijk volle gang is).
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
12 jaar geleden
Verwijderde gebruiker
12 jaar geleden
Dat dacht ik dus al ja. Weet je toevallig ook hoe 't precies zit met die tussen-n? Volgens mij is dat net zoiets. Het woordje "honde(n)kar" komt dan altijd naar boven. Men zegt tegenwoordig dat de n een meervouds-n is, maar volgens mij is dat helemaal niet zo. In het Saksisch nl. is het meervoud van hond niet honden, maar "hun(d)e" (ik gebruik even een soort Nederlands-gebaseerde fonetische spelling, de d wordt niet uitgesproken). Toch zeggen wij "hondekaorre", niet "hun()ekaorre". Dat doet mij vermoeden dat het helemaal niets met meervoud te maken heeft, maar ook met de genitief.
Verwijderde gebruiker
12 jaar geleden
Voor zover ik me nog herinner van de basisschool, had dat eigenlijk te maken met of het enkelvoud of het meervoud 'past' bij het tweede deel van het woord. Zo heb je voor een pannekoek maar één pan nodig, en zint een hondehok vol met één hond, groeit er maar één soort fruit aan een pere- kerse- of appelboom. (al was dat niet de precieze benadering : eigenlijk ging het om een tussen-e : vgl. appel-boom, peer-boom, kers-boom, spin-wiel ; e toegevoegd voor de uitspraak (peer-e-boom etc). En daar tegenover : perentaart, kersenjam, mierennest (omdat er meerdere in gaan). Uiteindelijk echter hielpen die ezelsbruggetjes niet altijd, en was het vooral een combinatie van de precieze betekenis van een woord en de uitspraak of er wel of niet een n tussen moest. Dat is dan ook de reden dat ze het (zogenaamd) 'vereenvoudigd' hebben. http://nl.wikipedia.org/wiki/Tussen-n_in_de_Nederlandse_spelling#De_tussen-n_voor_1996
Verwijderde gebruiker
12 jaar geleden
Dat is inderdaad wat ze op school zeiden, maar volgens mij is dat niet hoe het oorspronkelijk in elkaar zat/is ontstaan. Die "vereenvoudiging" heeft er helemaal een zooitje van gemaakt. Taalknutselarij van de laagste plank...

Andere antwoorden (1)

Volgens mij is die puur en alleen door uitspraakproblemen ontstaan. Bijvoorbeeld scheepwrak is een tongbreker (of beter, lipbreker), maar door er een s tussen te zetten krijg je het woord eenvoudiger gevormd: scheepswrak. Als je moederkindje zegt, zou een ander kunnen denken dat je moeder / kindje bedoelt. Maar door er een s tussen te zetten wordt duidelijk dat het om een echt kindje van moeder gaat: moederskindje.
(Lees meer...)
Amadea
12 jaar geleden
Verwijderde gebruiker
12 jaar geleden
Toch herken ik wel iets in. De tussen-s staat in beide gevallen voor "van".

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 2500
Gekozen afbeelding
+