Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Wat is de etymologie van het woord elf en twaalf?

In ons telsysteem is het onlogisch dat we niet eentien, tweetien zeggen, maar wel dertien (lijkt op drietien) en veertien (lijkt op viertien) en verder vijftien etc..

In elf en twaalf lijkt niets te zitten dat op tien + een of tien + twee lijkt. Hoe zit dat taalkundig?

Verwijderde gebruiker
13 jaar geleden
6.6K
Verwijderde gebruiker
13 jaar geleden
Ik ga mee in vorige uitleg. Als ik denk aan : de klok 12uur, 12maanden, enz.
Verwijderde gebruiker
13 jaar geleden
Ook een ideale maat voor de keuken: twaalf. Deelbaar door 2, 3 en 4. Begrijp nog steeds niet dat Frankrijk, waar het leven zich afspeelt rondom de keuken, het decimale stelsel heeft ingevoerd. Waarschijnlijk bedacht door de mannen van het soort dat nooit een p..t in de keuken zet.

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Het beste antwoord

In heleboel talen zijn er vreemde zaken gebeurd met de 11 en de 12. Ook in het Engels. Eleven and twelve. Lijken heel erg op de Nederlandse telwoorden van elf en twaalf.
Dis is de verklaring van de Engelse kant, ik weet zeker dat dat overeenkomt met de Nederlandse verklaring:

" There seems to be a natural tendency in language for the first few terms of a sequence to be treated specially. Thus in English, "eleven" is really "one left (over)", and "twelve" is "two left", so that the implied "after ten" is omitted. But from thirteen on it seems that we should explicitly mention the "ten", since we're getting so far away from it that we might otherwise forget it! "
(Lees meer...)
13 jaar geleden

Andere antwoorden (4)

Hoewel ik op zich het bovenstaande verhelderend vind, lijkt het me toch op zijn plaats om de aandacht te vestigen op het feit dat er vroeger vaak gewerkt werd met een twaalftallig stelsel.

Het lijkt me van daaruit verklaarbaar dat 11 en 12 eigen namen kregen. Maar het verklaart niet hun namen zelf.
(Lees meer...)
13 jaar geleden
Misschien dat men heel vroeger niet in een decimaal getallenstelsel dacht (dus dat alles is geordend in stappen van 10) maar in een twaalftallig getallenstelsel (dus dat alles is geordend in stappen van 10).
En dat daaruit de namen van de getallen tot en met 12 stammen, en men alleen die getallen gebruikte, en dan misschien een soort van 2-1 voor wat wij nu 13 noemen, 2-2 voor wat we nu 14, 3-1 voor wat we nu 25 noemen, etc.
En dat men later overgestapt is naar een decimaal getallenstelsel, en dus wel de namen van 1 t/m 12 al had, en toen die heeft gehouden en de verdere namen erbij bedacht heeft, in de logica van een decimaal stelsel.

Het twaalftallig stelsel schijnt behoorlijk erg oud te zijn (Babylonische periode, 2000 VC).
Ik las (zie 2e bron) dat ze toendertijd tot 12 telden, omdat ze de 3 kootjes van elke vinger gebruikten.
Dus het zou best kunnen.....

Maar ik heb er verder geen verstand van hoor, dit is gewoon wat ik me kan voorstellen.

Toegevoegd na 2 minuten:
Ik lees nu trouwens dat de Oude Egyptenaren met een decimaal stelsel werkten, dus het decimale stelsel is dan wel ouder dan het twaalftallige.
Misschien dat in een bepaalde streek een combinatie van die twee onstond?

Toegevoegd na 4 minuten:
Dit is overigens alleen een antwoord op waarom elf en twaalf niet het woord 'tien' in zich hebben, zoals de rest. Waar de worden zelf precies vandaan komen, weet ik niet.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
13 jaar geleden
Elf
telwoord, vergelijk met mannelijk 'elf, ellef (ook ellévene evenals ne. eléven), Oud-saksisch: elleban, Oud-Hoogduits: einlif, Oud-frankisch: andlova, elleva, Oud-Engels: endleofan, anleofan, Oud-Noors: ellifu, Gotisch: ainlif.
Het woord is evenals 'twaalf' gevormd met een suffix '-liba'. Men stelt tegenwoordig dit wde lid tot de Indo-Germaanse stam *leip 'kleven'en vergelijk dan het Oud-Hoogduits: leipa, Oud-Engels: laf, Oud-Noors: leif, Gotisch: laiba als'overblijfsel, rest' en het Oud-Noors: lifa 'over zijn,' lifna 'overblijven'. Dan beduidt 'elf'dus 'een die overschiet (boven de tien)'.

Twaalf
telwoord, vergelijk met mannelijk twalef, twelef,
Oud-Saksisch. twelif\- Ohd. zwelif (Mhd. zwetf,
Nhd. zwolf), Ags. twelf (Eng. twelve),
Ofri. twelef, On. tolf (Zw. id., De. tolv),
Go. twalif+ Lith. dwylika : het eerste
lid (dwy-) is het onzijdig van twee; voor
het tweede lid '-lika', zie 'elf'. Dan beduidt 'twaalf' dus 'twee die overschieten (boven de tien)'.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
13 jaar geleden
Raalkundiig is het verklaarbaar uit het correct weergegeven feit dat we twaaltallige stelsels hebben (gehad). Dus is het logisch dat elf en twaalf geen samengestelde naam hebben maar eenheidsnamen.
Blijkbaar is die toch reccessief geworden aan het tientallig stelsel en tellen we na twaalf door in het tientallig stelsel en blijven dat doen, alleen het dozijn en gros kunnen soms apart benoemd zijn, voornamelijk in de handel.
Voor de rest sluit ik me aan bij de andere antwoorden.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
13 jaar geleden

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 2500
Gekozen afbeelding