Bot vangen, is een negatieve uitdrukking, geldt dat ook voor de visser die deze vis vangt?

Bot vangen betekent: falen, zijn doel niet bereiken. In het bijzonder werd dit gezegd wanneer iemand bij een bezoek niet thuis werd getroffen. Dat noemde men ook wel 'een botje vangen' (ook wel ‘de deur van hout vinden’ of het Gentse ‘voor een houten deur staan’).
De zegswijze is ontstaan in de zeventiende eeuw door een woordspel met het werkwoord botten, dat 'stoten, slaan' betekende (in Zuid-Nederland nog bekend; bij ons vroeger vrij gewoon). De uitdrukking "Dit sal ons al teghen de scheenen botten" houdt er verband mee: wij zullen dit moeten bezuren.
In de taal van vissers in Den Helder verstond men onder 'bot(jes) vangen' het boven het water uitslaan van een riem in de deining. De riem die dan geen weerstand van water ondervond schoot door en botste tegen de roeispaan van de voorman. De oorspronkelijke betekenis kan dan geweest zijn: tegen iets botten, botsen, misslaan; en vandaar falen, zijn doel niet bereiken, niet thuis treffen.

Synonieme uitdrukkingen zijn: 'als een snoek vangen' (niet slagen, in 't water vallen), 'bij 't roeien de riemen recht in 't water steken', en 'een paling vangen'. Deze gezegdes hebben er vermoedelijk toe bijgedragen dat bot (oorspronkelijk dus 'slag') later werd opgevat in de betekenis van een vis.